ΜΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΤΟΥ 2009 ΠΟΛΥ ΕΠΙΚΑΙΡΗ...

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ

Τί εἶναι ἡ παγκόσμια κρίση; Πῶς συνέβη;

Ἄλλοι λένε πὼς φταίει τὸ χρηματοπιστωτικὸ σύστημα γιὰ ὰγορὰ κατοικίας, ἄλλοι ἡ αὐτοκινητοβιομηχανία, ἄλλοι τὸ πετρέλαιο, κ.ο.κ.

Γιὰ νὰ ξεπεράσουμε τὰ οἰκονομικὰ καὶ να μποῦμε στὴν οὺσία καὶ τὴν αἰτία τοῦ προβλήματος, ἔγραψα μιὰ σχεδὸν ἀστεῖα ἱστορία, ποὺ ὡστὀσο περιέχει τὴ λέξη κλειδὶ του προβλήματος.

Ἡ ἱστορία εἶναι φανταστικὴ καὶ οἱ διάλογοι δὲν ἔχουν σχέση μὲ τὴν πραγματικότητα. Καθὼς θὰ σᾶς τὴ διαβάζω θὰ καταλάβετε γιατί κάνω αὐτὴ τὴ διευκρίνηση:

«Ἦταν κάποτε ἕνας ἄνθρωπος, ἕνας ὁποιοσδήποτε ἄνθρωπος, ἄς τὸ πῶ πιὸ σωστὰ, ἦταν κάποτε ὁ ἄνθρωπος... Ἦταν βασιλιᾶς ἀλλὰ ξέπεσε, ἔγινε ζητιᾶνος μέσα στὴν ἴδια του τὴν ὕπαρξη, ἄρχισε νὰ δουλεύει γιὰ νὰ ζήσει... Βρῆκε τρόπους γιὰ νὰ κάνει πιὸ εὔκολη τὴ ζωή του.

Ἔφτιαξε πόλεις, κράτη, ἔκανε πολέμους γιὰ νὰ ἐπιβάλλει στοὺς ἄλλους αὐτὸ που πίστευε, ἔγινε πορθητὴς, δυνάστης, τύρανος...»

«Μὰ τί ἀνοησίες εἶναι αὐτὲς ποὺ μοῦ διαβάζεις;» τὸν διέκοψε ἀπότομα ἡ γυναῖκα του, «αὐτὰ θὰ πεῖς στοὺς ἀνθρώπους; Τὴν ἱστορία τοῦ Ἀδάμ καὶ τὴν πορεῖα τῆς ἀνθρωπότητας μἒτὰ τὴν πτώση; Λὲς καὶ δὲν τὰ ξέρουν!

Θα γίνεις βαρετὸς, καλὰ σοῦ εἶπα νὰ μὴν την κάνεις τὴν ὁμιλία! Ξανασκέψου το! Ἔχεις άκόμα καιρὸ νὰ τὴν ματαιώσεις! » Τὴν ἄκουγε μὲ προσοχή, ἀναγνώριζε πάντα στὴν σκληρὴ κριτική της, τὸν μυστικὸ τρόπο της νὰ τὸν προστατεύει κι ἔτσι ἔσχισε τὸ χειρόγραφο. Πῆγε στὸ γραφεῖο του κι ἄρχισε νὰ γράφει σὲ πρῶτο πρόσωπο:

«Δὲν ξέρω πῶς ἔφτασα ὥς ἐδῶ...κάποτε ἤμουνα ἀθῶος, ἀμέριμνος!

Πῶς βρέθηκα φορτωμένος μ’ὅλα αὐτὰ τὰ συμπράγκαλα τῆς ἐρήμου;

Αὐτοκίνητο, κινητὸ τηλέφωνο, τηλεόραση, ὑπολογιστή...»

«Πάλι ἀνοησίες γράφεις!» τὴν ἄκουσε νὰ τοῦ λέει, «τί φταῖνε τὰ σύνεργα τῆς τεχνολογίας; Αὐτὸ εἶναι τὸ πρόβλημα;»

«Μὰ με παρακολουθεῖς; Εἶπε ἐνοχλημένος καὶ γύρισε πρὸς το μέρος της, ἀλλὰ δὲν εἶδε κανέναν... Αὐτὴ τὴ φορὰ δὲν ἦταν ἡ γυναῖκα τουἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός του ποὺ φώναζε μέσα του μὲ τὴ φωνή της...

Τσαλάκωσε τὸ χαρτὶ καὶ τὸ πέταξε, πῆρε μιὰ καινούργια ὁλόλευκη σελίδα καὶ ἀργά, ἀποφασιστικά, ἔγραψε μὲ κεφαλαῖα γράμματα μιὰ μόνο λέξη:

ΑΠΛΗΣΤΕΙΑ

Αὐτή η λέξη, εἶναι ἡ λέξη κλειδί .

Ἀπληστεία σημαίνει, ἀδυναμία πληρότητας. Πῶς ὅμως φτάσαμε στην ἀπληστεία; Ἄν καὶ στὴν ἱστορία μου τὸν ἔκραξε ἡ γυναῖκα του ποὺ πῆγε τόσο πίσω, μιὰ σύντομη ἀναδρομὴ εἶναι ἐπιβεβλημένη.

Ἀπό τὴν ἐπιβολὴ τοῦ ὶσχυροῦ σὲ ἐπίπεδα πολιτισμοῦ φτάσαμε στὴν ἐπιβολή τῆς ἰσχύος καὶ τοῦ χρήματος τῶν ἀπολίτιστων.

Οἱ οἰκονομικὰ καὶ στρατιωτικὰ ἰσχυροὶ, ἐπέβαλαν τὶς δικές τους «ἀξίες».

Αὐτὴ ἡ σταδιακὴ ἐπιβολὴ των νέων «ἀξιῶν», ἐπέφερε μιὰ σειρὰ ἀπὸ κρίσεις ποὺ προηγήθηκαν τῆς σημερινῆς κρίσης ποὺ εἶναι καὶ η σύνθεσή τους:

Κρίση στὴ γλῶσσα.

Σὲ ὅλες τὶς ἐθνότητες ἀναπτύχθηκε ἡ λεγόμενη γλῶσσα του ἐμπορίου καὶ ἡ συνενόηση γίνεται μὲ τὶς λιγότερες λέξεις. Εἰδικὰ στὴν Ἑλλάδα τὸ πλῆγμα ἦταν καίριο (μονοτονικὸ, κατάργηση διφθόγγων, εὶσαγωγὴ σημειολογικῶν λέξεων π. χ. ἀναστοχασμὸς), καθὼς εἶναι ἡ μόνη νοηματικὴ γλῶσσα ποὺ γεννάει καινούργιες λέξεις.

Κρίση στὴν ἐπικοινωνία.

Παντοδυναμία τῆς τηλεόρασης, παντοδυναμία τῆς ἐνημερώσεως ἀπὸ τοὺς ἀγραμμάτους δημοσιογράφους, ἔλλειψη οὐσιαστικῆς ἐπικοινωνίας ἀκόμη καὶ στὶς προσωπικὲς σχέσεις.

Κρίση στὸν πολιτισμὸ καὶ τὴν τέχνη.

Σταδιακὴ ἀποδόμηση τῶν τεχνῶν καὶ ἀπαξίωσή τους (μὲ τὴν τέχνη θα ἀσχολούμαστε τώρα)

Ὁ κόσμος ἔπαψε νὰ διαβάζει, νὰ πηγαίνει στὸ θέατρο (κλασσικὸ καὶ ποιοτικὸ) νὰ ενδιαφέρεται γιὰ τὴν ζωγραφικὴ, τὸν καλὸ κινηματογράφο, ὅλα τὰ ἀντικατέστησε μὲ τὴν τηλεόραση καὶ τὰ χυδαῖα προγράμματά της.

Κρίση στὸν ἐσωτερικὸ προσανατολισμὸ.

Χωρίς ζωντανὴ γλῶσσα, τέχνες καὶ πολιτισμὸ, ὁ ἄνθρωπος κλείστηκε στὸν ἑαυτό του, ἔπαψε νὰ εἶναι κοινωνικός καὶ ἔγινε μοναχικὸς (ὄχι μοναχός).

Αὐτὸ εἶχε ἐπίπτωση στὸν προσδιορισμὸ τῶν στόχων καὶ τῶν ἐπιδιώξεών του. Ζεῖ γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ ὄχι γιὰ την κοινωνία του μὲ τα πρόσωπα τῶν ἄλλων καὶ ἐπομένως προσδιορίζει τοὺς στόχους του βάσει τῶν ἀτομοκεντρικῶν «νέων ἀξιῶν»

Κρίση σ΄ὁλες τὶς παλαιὲς ἀξίες.

Ὄλες οἱ παλαιὲς ἀξίες ποὺ εἶχαν ἀποδέκτη τὸν συνάνθρωπο (ἀλτρουϊσμὸς, πνεύμα αὺτοθυσίας ἀκόμη καὶ τὸ μεράκι σὲ κάθε ἐργασία, π.χ. πλακᾶς) καταπίπτουν ὡς ἄχρηστες, ἀφοῦ ἕνας εἶναι ὁ στόχος, μία ἡ ἀξία, ἡ ἀτομικὴ ἄνοδος, προβολὴ, ἐπιβολὴ καὶ στὸν βωμὸ τῆς ἐπιτεύξεως τοῦ στόχου αὐτοῦ, ὅλα θυσιάζονται.

Κρίση στὴν οἰκογένεια.

 

Τὸ πιὸ ζωντανὸ κύτταρο τοῦ κοινωνικοῦ ἱστοῦ, ἡ οἰκογένεια, βιώνει τὴν κρίση μὲ δραματικὸ τρόπο, καθώς τὰ μέλη της, κάτω ἀπὸ τὶς ἐπιταγὲς τῶν «νέων ἀξιῶν» αὐτονομοῦνται καὶ ἡ παλαιὰ συνοχὴ διαλύεται...

Τὰ παραδείγματα εἶναι γνωστὰ,ἐξωσυζυγικὲς σχέσεις, διαζύγια για τοὺς γονεῖς, ναρκωτικὰ, πορνεία, ἀλητεία γιὰ τὰ παιδιὰ.

Κρίση στὴν πίστη.

 

Ἄφησα τελευταῖα τὴν πιὸ σημαντικὴ κρίση, γιατὶ διέπει ὅλες τὶς ἄλλες.

Εἶναι ἡ θεμελιώδης κρίση καὶ ἀφορὰ ὄχι μόνον ἐκείνους ποὺ πιστεύουν στὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ ὅσους δὲν ὁμολογοῦν μιὰ τἐτοια πίστη, ὡστόσο ἔχουν ἀξίες που στὴν οὐσία ἰσοδυναμοῦν μὲ βαθειὰ πίστη στὸ Θεό.

Εἶναι ἐκείνοι γιὰ τοὺς ὁποίους εἶπε ὁ Χριστὸς:
«Οὖ πᾶς ὁ λέγων Κύριε Κύριε,
ἀλλ΄ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Πατρός μου»

Ὁρατὴ ἤ ἀθέατη ἡ πίστη, μπῆκε σὲ κρίση βαθιά, καθὼς ὁλες τὶς ἀξίες τὶς κατάπιε ἡ τεράστια χαβοῦζα της ἀτομικότητας, γιὰ νὰ τὶς ἀντικαταστήσει μὲ μία ἐν τέλει «νέα ἀξία».


Σταδιακὰ λοιπὸν, ἀντικαταστήσαμε τὶς παλαιές μας ἀξίες, μὲ τὸ χρῆμα ποὺ συνεπάγεται ἐξουσία, προβολὴ καὶ ἐν τέλει ἐπιβολὴ

Μποροῦσε ὁμως τὸ χρῆμα να γεμίσει τὸ κενὸ ὅλων αὐτῶν τῶν ἀξιῶν καὶ ἐν τέλει τὸ κενὸ τοῦ Θεοῦ; Ὄχι βέβαια!

Ἡ ἀδυναμία πληρότητας πῶς εἴπαμε πῶς λέγεται; Ἀπληστεία!

Καὶ ἡ ἀπληστεία διέπει ὅλες τὶς δραστηριότητες, τοὺς τομεῖς καὶ τὰ κοινωνικὰ στρώματα.( Τεχνολογία ποὺ τὴν στάζουν, ἠλεκτρικὲς καὶ ἠλεκτρονικὲς συσκευές μιᾶς χρήσεως, τεχνίτες, ἑταιρίες, τράπεζες, ἀκόμη καὶ γιατροὶ καὶ ἱερωμένοι βέβαια ὡς ἐξαιρέσεις εὐτυχῶς)

Ὅσο χαρτονόμισμα ὅμως κι ἄν συσσωρεύσει δὲν τοῦ φτάνει γιὰ νὰ γεμίσει τὸ κενὸ τῆς ἐπικοινωνίας, τῆς τέχνης, τοῦ πολιτισμοῦ καὶ ἐν τέλει τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι λοιπὸν ἀπολύτως φυσικὸ ὅτι ἡ κρίση ποὺ ἀντιλαμβανόμαστε εἶναι ἡ οἰκονομικὴ.

Ὅλες οἱ ἄλλες κρίσεις μᾶς ἄφησαν ἀδιάφορους, οἱ ἄλλες κρίσεις ποὺ ἀναφέραμε, ἦταν ἀπλῶς θέμα συζητήσεων ὀλίγων ἀνησυχούντων, ἀλλὰ μέχρι ἐκεῖ.

Ναὶ ἀλλὰ ὁπως ἔλεγε κι ὁ ἅγ. γέρων Παΐσιος, ὁταν ἀδιαφοροῦμε γιὰ τὰ στραβὰ, λειτουργοῦν ἀπὸ μόνοι τους οἱ πνευματικοί νόμοι...

Τί κάνουν οἱ πνευματικοί νόμοι σήμερα;

Ὅπως ἕνας γονιὸς ποὺ βλέπει τὸ παιδί του νὰ μὴν διορθώνεται, δὲν θα τοῦ πεῖ ποτὲ «ἀν συνεχίσεις τὶς ἀταξίες δὲν θα σὲ πάω στὸ μουσεῖο»

ἀλλὰ θὰ τοῦ πεῖ «Δὲν θα φᾶς παγωτὸ γιὰ μιὰ βδομάδα» ἤ «δὲν θὰ πάρεις παιχνίδι γιὰ ἕνα μῆνα».

Ἔτσι καὶ οἱ πνευματικοί νόμοι, ἐπιβάλλουν κυρώσεις ἐκεῖ ποὺ ὁ ὑλόφρων ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἀντιληφθεῖ ὡς συνέπεια τῆς ἐκτροπῆς του.

Διάλεξα τὸν τίτλο : « ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ» γιὰ τὴν διπλὴ σημασία του.

α) Θὰ μᾶς πλήξει ὅλους, χωρὶς νὰ κάνει διάκριση

β) Ἄν τὸν διαβάσουμε ἀνάποδα «ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ» μᾶς δείχνει ὅτι ἡ κρίση ὀφείλεται στὴν ἔλλειψη διακρίσεως, ποὺ εἶναι ἡ αὶτία τῆς αὶτίας, ἡ αἰτία τῆς ἀπληστείας. (Τὴν Πέμπτη ὁ Κ. Ζουράρις εἶπε «ὄχι στὴν ἀπολυταρχικὴ φράση «σὲ τελευταῖα ἀνάλυση», ἀλλὰ σὲ προτελευταῖα ἀνάλυση» ἔτσι καὶ ἐδῶ ἔχουμε την προτελευταία «ἀπληστεία» διότι ἔπεται ἡ ἐλλειψη διακρίσεως.

Δὲν διακρίναμε πῶς σταδιακὰ χάναμε τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἀλλο, τὰ προπύργια τῆς ὕπαρξής μας, πῶς ἡ θεοποίηση τοῦ χρήματος παρέσυρε τὶς ἀξίες μας μέσα στὸν ὀχετὸ τῆς εὐζωΐας τὸν ὁποῖο ὤρυξε δόλια τὸ καθεστὼς τῶν ἰσχυρῶν «πεφωτισμένων», γιὰ νὰ μᾶς χειραγωγεῖ εὐκολότερα καὶ ὰποτελεσματικότερα.

Καὶ τώρα; Ἀντιστρέφοντας τον στίχο του Καβάφη θὰ μπορούσαμε νὰ ἀναρωτηθοῦμε: «Τί θὰ ἀπογίνουμε με τόσους πολλοὺς καὶ ἰσοπεδωτικοὺς βαρβάρους;»

Θὰ θυμηθῶ ἀναγκαστικὰ τὸν ἅγ. Γέροντα Πορφύριο ποὺ ἔλεγε νὰ μὴν ἀσχολούμαστε μἐ τὸν διάβολο, ἀλλὰ μὲ τὸν Χριστό.

«Τὴν δουλειά του αὐτὸς, τὴν δουλειά μας κι ἐμεῖς»

Γιὰ νὰ μὴν νομίσουν ὅσοι ἀκούσουν τὴν ὁμιλία αὐτὴ (θὰ ἀνεβεῖ στὸ διαδίκτυο) ὅτι ἀποφεύγουμε νὰ ἀναφερθοῦμε καὶ σὲ οἰκονομικὰ καὶ πρακτικὰ μέτρα ποὺ πρέπει νὰ παρθοῦν ἄμεσα γιὰ τὴν ἀναστροφὴ τῆς οἰκονομικῆς κρίσης, θὰ ἀναφέρω ἐπιγραμματικὰ κάποια.

Προσωπικὰ πιστεύω πὼς δυστυχῶς δὲν θὰ παρθοῦν αὐτὰ τὰ μέτρα.

1) Ἀσφυκτικός κρατικός ἔλεγχος σε ὅλους τοὺς οἰκονομικούς τομεῖς.

2) Περιορισμός της Τραπεζικῆς και γενικά τῆς ὰνεξέλεγκτης ἐπιχειρηματικῆς ὶσχύος.

3) Χρηματοδότηση τῶν ἐπιχειρήσεων ἀπ΄εὐθείας ἀπό τὴν Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος μὲ αὐστηρά κριτήρια καὶ ὑπό αὐστηρό έλεγχο.

4) Ἐφαρμογὴ ἐδῶ καὶ τώρα στὰ νοικοκυριά και αὐτοκίνητα, τῶν ἐναλλακτικῶν πηγῶν ἐνέργειας (φωτοβολταϊκά, ὑδρογονοκίνηση κλπ).

5) Αὐστηρά καθοδηγούμενη ἀγροτικὴ παραγωγὴ καὶ ἀνάπτυξη.

6) Δωρεὰ ἀγροτεμαχίων σὲ ἀκτήμονες ἀγρότες με την προϋπόθεση της ἔνταξής τους στην ἀγρ. ἀνάπτυξη.(παρ.5)

7) Δημιουργία Ὁργανισμοῦ ἀπολύτου κατευθύνσεως τῆς Τουριστικῆς Ἀνάπτυξης.

Ἐπειδὴ ὅμως σήμερα τὸ θέμα τῆς κρίσης τὸ ἀντιμετωπίζουμε, κατὰ δύναμιν, στὴ ν ὀντολογική του διάσταση ἄς ἀφήσουμε τὰ οἰκονομικὰ καὶ πρακτικὰ μέτρα κι ἄς δοῦμε ὅτι ἡ οἰκονομική κρίση μᾶς δίνει μιὰ καλή εὐκαιρία διόρθωσης.

Οἱ δρόμοι ποὺ μᾶς ἀνοίγει εἶναι δύο, ἕνας τοῦ Θεοῦ κι ἕνας του διαβόλου.

Ἤ θὰ ὁδηγηθοῦμε σὲ ἄκρατη ἐγκληματικότητα καὶ ἐπομένως σὲ πλῆρη διάλυση τοῦ κοινωνικοῦ ἱστοῦ ἤ στἠν ἄσκηση καὶ τὴν ὀλιγάρκεια ποὺ θὰ φέρει περιορισμὸ τῆς ἀπληστείας

Ἐμᾶς βέβαια, μᾶς ἀπασχολεῖ ἐδῶ πῶς θὰ βγοῦμε ἀπὸ τὴν θεϊκὴ ἔξοδο κινδύνου.

Ἡ εὐκαιρία ἐπανόρθωσης ποὺ μᾶς δίνει ἡ οἰκονομική κρίση

Ἡ ἄσκησή μας στὴν ὀλιγάρκεια μπορεῖ νὰ μᾶς ὀδηγήσει στὴν ἔξοδο ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας, στὴν ἀναζήτηση τοῦ πλησίον. Καὶ ἀναλογιζόμενοι τὸν πνευματικὸ πυθμένα στὸν ὁποῖο μᾶς ὁδήγησαν οἱ ἀλλεπάλληλες κρίσεις, ἴσως θελήσουμε νὰ ἀνέβουμε τὸ πρῶτο σκαλοπάτι, τὴν στοιχειώδη ἐμπι-στοσύνη καὶ τὴν στοιχειώδη ἀγάπη πρὸς τὸν διπλανό μας.

Ἀνάκτηση τῆς ἐμπιστοσύνης στὸν διπλανό μας σημαίνει ἀνόρθωση τῆς

πίστης στὸ Θεὸ ἤ γι αὺτοὺς που δὲν ὁμολογοῦν πίστη σημαίνει ἀνάκτηση τῶν παλαιῶν ἀξιῶν.

Ἔτσι μόνο θὰ μπορέσουν νἀ ξαναζεσταθοῦν πρῶτα ἀπ’ὅλα οἱ σχέσεις στὴν οἰκογένεια καὶ μετέπειτα οἱ κοινωνικὲς σχέσεις καὶ τότε καὶ μόνο τότε, θὰ βροῦμε τὸν ἐσωτερικό μας βηματισμὸ καὶ προσανατολισμό.

Ἔτσι θὰ μποροῦμε νὰ δοῦμε πιὸ καθαρὰ τὴν ἀλήθεια τοῦ ἄλλου καὶ μέσα ἀπὸ τὸν διάλογο καὶ την Τέχνη.

(ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ)

Αὐτὸ σημαίνει ἀποκατάσταση τῆς μεταξύ μας ἐπικοινωνίας καὶ ἄρα περιορισμὸ τῆς μονομεροῦς ἐνημέρωσης ἀπὸ τὰ ΜΜΕ.

(Ὅσο περισσότερο μιλᾶμε μεταξύ μας τόσο πιὸ δύσκολα μποροῦν να μᾶς κοριϊδέψουν).

Ἔτσι θὰ ὑπάρξουν οἱ προϋποθέσεις γιὰ τὴνἀναζήτηση τῆς χαμένης ἤ μᾶλλον τῆς ἀπόρρητης γλῶσσα, ποὺ στὴν περίπτωσή μας θὰ εἶναι μιὰ περιπέτεια ἐξερεύνησης τοῦ ἀχανοῦς καὶ ἀνεξάντλητου θησαυροῦ τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας.

Συνοψίζοψίζοντας σὲ δύο φράσεις τὶς πρακτικὲς γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῆς πνευματικῆς κρίσης, θἀ μπορούσαμε νὰ ποῦμε:

 Ὅπως οἱ μοναχοί, ἔχουν ἀδιάκοπη μνήμη θανάτου, ἔτσι καὶ ἐμεῖς νὰ ἔχουμε ἀδιάκοπη μνήμη τῆς ἀπληστείας μας, νὰ τἠν ξεχωρίζουμε σὲ κάθε ἔκφανση τῆς ζωῆς μας, νὰ μετανοοῦμε καὶ νὰ τὴν πολεμᾶμε σὲ ὅλα τὰ μέτωπα.

Νὰ ἔχουμε κατὰ τὸ δυνατὸν ἀνεπτυγμένη τὴν διάκριση. Αὺτὸ ἐπιτυγχάνεται βέβαια μὲ τὴν προσευχὴ νὰ μᾶς φωτίζει ὁ Θεὸς νἀ διακρίνουμε τὴν ἀπληστεία μας καὶ νὰ τὴν διορθώνουμε.

Γιὰ ἐκείνους ποὺ δὲν προσεύχονται, θὰ πῶ ἄς καταφύγουν στὶς ἀξίες ποὺ ἔμαθαν ἀπὸ τοὺς παλιότερους, γονείς, παππούδες, γιαγιάδες.
Ἄς προσπαθήσουμε τουλάχιστον νὰ μὴν προδώσουμε τὸν καιρὸ αὐτὸν ποὺ μάχεται γιὰ τὴν ἐπάνοδό μας στὶς ἀξίες.


Ἀς γίνουμε καλοὶ ἀναγνῶστες τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ γυρίσουμε μὲ ἀσφάλεια στὸν δρόμο Του.