Η ΡΩΣΙΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟ ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΚΕΦΑΛΕΣ, ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΙΣΧΥΡΑ ΤΑ ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΠΛΑ...

«ΓΙΑΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΘΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ» 

Γράφει ο Στέλιος Φενέκος

Μετά από τις επιθέσεις που έγιναν από την Ουκρανία με βλήματα μεγάλου βεληνεκούς και την απελευθέρωση της χρήσης τους από ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και Γαλλία, η Ρωσία απάντησε ήδη τελείως συμβολικά, προσβάλλοντας στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Ουκρανία , με ένα διηπειρωτικό πύραυλο νέας τεχνολογίας ενώ ταυτόχρονα αναθεώρησε το πυρηνικό της δόγμα (με υπογραφή του Πούτιν) έναντι των χωρών που διαθέτουν πυρηνικά και εφοδιάζουν την Ουκρανία με βλήματα μεγάλου βεληνεκούς.

ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ

Το ερώτημα που προβληματίζει είναι ποιες θα είναι οι πιθανές αντιδράσεις της Ρωσίας, εφόσον οι Ουκρανοί συνεχίζουν να προσβάλλουν την ενδοχώρα της με τα βλήματα αυτά, αλλά και των συνακόλουθων αντιδράσεων των Νατοϊκών χωρών και των χωρών της ΕΕ.

Η αντίδραση της Ρωσίας σε μια τέτοια δυναμική κατάσταση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως πόσο ζωτικά γι αυτήν είναι τα συμφέροντα που υποστηρίζει, η παρούσα στρατηγική της θέση, οι εσωτερικές και διεθνείς πιέσεις και η εκτίμησή της για τη διάθεση της Δύσης να απαντήσει σε μια ενδεχόμενη κλιμάκωση με συμβατικό ή πυρηνικό τρόπο..

1. Το Πιθανότερο Σενάριο είναι η διατήρηση εν πολλοίς της τρέχουσας στρατηγική της.

Η Ρωσία πιθανότατα θα συνεχίσει να ανταποκρίνεται στη σύγκρουση με συμβατικά μέσα και να επιδιώκει τη διεύρυνση των εδαφών που ελέγχει στην Ουκρανία.

Το πυρηνικό της δόγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο αποτροπής και εκφοβισμού, αλλά η χρήση πυρηνικών παραμένει εξαιρετικά απίθανη, λόγω των κινδύνων που ενέχει (διεθνής κατακραυγή, κλιμάκωση, απρόβλεπτες συνέπειες, παγκόσμιος πόλεμος αμοιβαίας καταστροφής κλπ).

Ο συμβολικός χαρακτήρας της χρήσης διηπειρωτικού πυραύλου δείχνει ότι η Μόσχα επιθυμεί να υπογραμμίσει την πυρηνική της ισχύ, χωρίς όμως να περάσει το πυρηνικό κατώφλι.

Οι λόγοι που πιθανόν να κάνει αυτές τις επιλογές βασίζονται στο ότι η Ρωσία μπορεί να θεωρεί ότι έχει αρκετά περιθώρια να ασκήσει στρατιωτική πίεση με συμβατικά μέσα, ενώ διατηρεί την απειλή των πυρηνικών ως έσχατη λύση.

Είναι εύλογο ότι θέλει να αποφύγει έναν άμεσο πόλεμο με το ΝΑΤΟ ή μια διεθνή απομόνωση, που θα ήταν πλήρως καταστροφική για τη θέση της.

Εκτιμάται ότι η οιαδήποτε σημαντική κλιμάκωση εκ μέρους της θα γίνει με συμβατικά μέσα, απαντώντας πιο δυναμικά στην ουκρανική πίεση, εντείνοντας τις επιθέσεις της σε υποδομές της Ουκρανίας και συνεχίζοντας να διευρύνει τις καταλήψεις εδαφών στις Ρωσόφωνες περιοχές στην Νοτιοανατολική Ουκρανία, ως καθοριστικό παράγοντα προβολής ισχύος σε κάθε ειρηνευτική προσπάθεια που μπορεί να ξεκινήσει.

Η κλιμάκωση αυτή εκτιμάται ότι θα γίνει με την αναβάθμιση της χρήσης των συμβατικών όπλων μεγάλης ισχύος, όπως με υπερηχητικούς πυραύλους ή μη πυρηνικά στρατηγικά όπλα μεγάλης καταστροφικής ισχύος, για να στείλει ένα σαφές μήνυμα στη Δύση και για να αποτρέψει την Ουκρανία από το να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τα βλήματα αυτά.

Η Ρωσία αντιλαμβάνεται ότι η Δύση έχει “υπερεκτείνει” τη στήριξή της προς την Ουκρανία και ότι μια πιο επιθετική στάση θα μπορούσε να αναγκάσει τους Δυτικούς να υποχωρήσουν για να αποφύγουν περαιτέρω κλιμάκωση. 

Με αυτόν τον τρόπο, θα ελπίζει ότι θα αποφύγει τη χρήση πυρηνικών όπλων (παρά τις ρητορικές που αναπτύσσονται), αλλά ταυτόχρονα θα της επιτρέψει να αυξήσει την προβολή ισχύος στο πεδίο της σύγκρουσης .

Εκτιμάται επίσης ότι η Ρωσία δεν θα επιχειρούσε να διευρυνθεί ο πόλεμος πέρα από την Ουκρανία, γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε πιθανώς σε ενεργοποίηση του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο θα έφερνε τη Ρωσία αντιμέτωπη με μια Νατοϊκή πολυεθνική στρατιωτική δύναμη.

2. Το λιγότερο πιθανό σενάριο είναι η χρήση από την Ρωσία Τακτικού Πυρηνικού Όπλου.

Σύμφωνα και με το στρατηγικό δόγμα που αναθεώρησε, θα μπορούσε να εξετάσει τη χρήση ενός τακτικού πυρηνικού όπλου αν αισθανθεί ότι η στρατηγική της ήττα είναι αναπόφευκτη (με επίδραση στο καθεστώς της) και ότι τα συμβατικά μέσα δεν επαρκούν για να διασφαλίσουν τα συμφέροντά της.

Το πυρηνικό όπλο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να εξουδετερώσει κρίσιμους στρατιωτικούς στόχους της Ουκρανίας και οπωσδήποτε μία τέτοια πράξη ως επίδειξη αποφασιστικότητας και ισχύος, θα είχε σκοπό να αναγκάσει τη Ουκρανία να συνθηκολογήσει και την Δύση να διαπραγματευτεί. 

Όμως αυτό θα σήμαινε ότι θεωρεί ότι η Δύση δεν θα αντιδράσει με πυρηνικά, (λόγω εσωτερικών αντιδράσεων των κρατών της ΕΕ και στο ΝΑΤΟ – και αντιδράσεων των δημοκρατικών κοινωνιών τους), παραμένοντας σε επίπεδο συμβατικών απαντήσεων.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ

Εάν η Ρωσία έκανε το λάθος να τα χρησιμοποιήσει, τότε ακόμη και αν δεν αντιδρούσε η Δύση με ανάλογο τρόπο, η διεθνής απομόνωση της θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, καθώς πολλές χώρες στον κόσμο και η ΕΕ αλλά ακόμη και χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία θα πιεζόταν να καταδικάσουν τη χρήση πυρηνικών.

Η πιθανότητα μιας πυρηνικής απάντησης από τις χώρες που διαθέτουν πυρηνικά όπλα (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα) θα ήταν εξαιρετικά χαμηλή. 

Οι πυρηνικές δυνάμεις έχουν ως κύρια στρατηγική την αποτροπή, όχι τη χρήση, των πυρηνικών όπλων, και η χρήση πυρηνικής απάντησης θα ισοδυναμούσε με μια επικίνδυνη πυρηνική κλιμάκωση, με κίνδυνο να εμπλακούν και άλλες χώρες στον πόλεμο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμιο πυρηνικό πόλεμο και αμοιβαία καταστροφή.

Οι ΗΠΑ πιθανότατα θα απαντούσαν με συνδυασμό στρατιωτικών και μη στρατιωτικών μέτρων. Θα μπορούσαν να πλήξουν έμμεσα (μέσω της Ουκρανίας) ρωσικούς στρατιωτικούς στόχους όχι μόνο στα κατεχόμενα εδάφη μέσα στην Ουκρανία αλλά και μέσα στην Ρωσική επικράτεια, με συμβατικά όπλα υψηλής ακρίβειας, αποφεύγοντας ωστόσο άμεση πυρηνική σύγκρουση.

Θα επιδίωκαν να ενώσουν τη διεθνή κοινότητα, περιλαμβάνοντας χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, για να καταδικάσουν τη ρωσική ενέργεια.

Και οπωσδήποτε η χρήση τακτικού πυρηνικού όπλου από την Ρωσία, πιθανότατα θα οδηγούσε τις ΗΠΑ σε αναθεώρηση της πυρηνικής στρατηγικής τους.

Η Βρετανία θα υποστήριζε τις ενέργειες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, ενισχύοντας τις στρατιωτικές δυνάμεις στην Ευρώπη και την προβολή ισχύος της έναντι της Ρωσίας. Θα ενέτεινε τις προσπάθειες για παροχή προηγμένων όπλων στην Ουκρανία. 

Θα προχωρούσε σε αυστηρότατες κυρώσεις, μαζί με την ΕΕ και τις ΗΠΑ αλλά και σχεδόν όλο τον Δυτικό κόσμο.

Η Γαλλία, ως πυρηνική δύναμη, θα αναλάμβανε σημαντικό ρόλο στον συντονισμό της ευρωπαϊκής αντίδρασης. Είναι βέβαιο ότι θα επαναξιολογούσε την πυρηνική στρατηγική της, διασφαλίζοντας την προστασία της και των χωρών της ΕΕ. 

Θα ενίσχυε την Ουκρανία με τα πλέον ισχυρά οπλικά της συστήματα και βλήματα και σε διπλωματικό επίπεδο θα επιχειρούσε να ενισχύσει τη διεθνή πίεση κατά της Ρωσίας.

Η Γερμανία, αν και δεν διαθέτει πυρηνικό οπλοστάσιο, θα ενίσχυε σημαντικά με βλήματα UAVs, αεροσκάφη και συμβατικά όπλα την Ουκρανία και αμυντικό υλικό. Θα ενεργούσε μαζί με τις άλλες χώρες της ΕΕ για πλήρη αποκλεισμό της Ρωσίας και ο γερμανικός λαός θα καταδίκαζε σθεναρά τη ρωσική πράξη.

Το ΝΑΤΟ, ως αμυντική συμμαχία, θα καταδίκαζε με τον πιο έντονο τρόπο τη χρήση τακτικού πυρηνικού όπλου, χαρακτηρίζοντάς την ως παραβίαση των διεθνών συνθηκών.

Θα αύξανε σημαντικά την στρατιωτική παρουσία του στα ανατολικά σύνορα της Συμμαχίας, ενισχύοντας τη στρατιωτική δύναμη στις χώρες της Βαλτικής, την Πολωνία και τη Ρουμανία. Και θα εξέταζε συλλογικά την πιθανή ενεργοποίηση του Άρθρου 5, σε περίπτωση που αποφασιζόταν ότι η επίθεση συνιστά άμεση απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και για τα κράτη-μέλη.

Όλα τα κράτη ΝΑΤΟ και ΕΕ αλλά και από όλο τον κόσμο θα ενέτειναν την στρατιωτική και ανθρωπιστική υποστήριξη στην Ουκρανία. Και η ΓΣ/ΟΗΕ θα κατέληγε σε καταδικαστικά ψηφίσματα για την Ρωσία και θα καλούσε για μέτρα εναντίον της.

Η Ρωσία έτσι θα έβρισκε το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη συσπειρωμένο εναντίον της, λόγω της χρήσης των πυρηνικών όπλων..

Εάν η Δύση δεν αντιδρούσε, τότε θα ήταν μεγάλη η πιθανότητα αποθράσυνσης της Ρωσίας, θεωρώντας ότι έχει μεγαλύτερα περιθώρια για επιθετικές ενέργειες. Όμως εκτιμάται ότι οι αντιδράσεις τους δεν θα περιλαμβάνουν και την χρήση πυρηνικών, έστω και αν υπάρχουν στο τραπέζι για λόγους απειλής και αποτροπής.

Οι Δυτικοί μάλιστα, μέχρι στιγμής, έχουν δείξει ότι μπορούν να εντείνουν τάχιστα τη στήριξη στην Ουκρανία με αεροσκάφη, τανκς, συστήματα αεράμυνας, UAVs και συμβατικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς και μεγαλύτερης ισχύος.

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ

Η πιθανότερη αντίδραση της Ρωσίας είναι η συνέχιση των επιχειρήσεων με συμβατικά μέσα, συνοδευόμενη από απειλές, συγκεντρώσεις μεγαλύτερων δυνάμεων και επιδείξεις ισχύος μέσω πυρηνικών δογμάτων και δοκιμών.

Μια πιο επιθετική γενικευμένη χρήση συμβατικών όπλων μεγάλης ισχύος είναι πιθανή, αλλά η χρήση πυρηνικών παραμένει το έσχατο μέσο και εξαιρετικά απίθανη προς το παρόν, εκτός και μόνο αν προκύψει υπαρξιακή απειλή για το ρωσικό καθεστώς.

ΣΗΜ: Και όπως έχω προτείνει πολλές φορές, η αναγκαία ενίσχυση της Ουκρανίας με οπλικά συστήματα ώστε να μπορέσει να ανακόψει την Ρωσική επιθετικότητα (να συνεχίζει τον πόλεμο φθοράς για την Ρωσία) και να προβάλλει ισχύ στο έδαφός της, θα πρέπει να συνοδεύεται και με προσπάθεια εκκίνησης ειρηνευτικής διαδικασίας.

ΠΗΓΗ