ΠΟΙΟΙ ΗΣΑΝ ΟΙ ΦΙΛΙΣΤΑΙΟΙ;
Οι Φιλισταίοι υπήρξαν ένας αρχαίος λαός της ανατολ. Μεσογείου, αναφερόμενος συχνά στην Βίβλο ως ένας επίφοβος εχθρός των Εβραίων, με τον οποίον ήσαν σε μόνιμη αντιπαράθεση.
Οι Πελεσέτ, λαός αιγαιακής καταγωγής, θα εγκατασταθούν σε ένα τμήμα των ακτών της Παλαιστίνης και θα δώσουν μάλιστα το όνομά τους και στην περιοχή, που από τότε θα ονομασθεί «χώρα των Φιλισταίων», Φιλιστία (Philistia) και αργότερα θα συμπεριλάβει ολόκληρη την χώρα, Φιλιστίνη = Παλαιστίνη.
Οι πέντε πόλεις του αρχικού γεωγραφικού χώρου τους, Γαθ, Γάζα, Ασκάλων, Άζωτος, Εκρών, αποτελούσαν ανεξάρτητες πολιτείες που η καθεμιά τους είχε τον βασιλέα της και όλες μαζί διέθεταν ομόσπονδη επιτροπική εξουσία, τους σεράνι (τυράννους), οι οποίοι σε περιστάσεις ανάγκης ήνωναν τις πολεμικές των δυνάμεις, όπως τα ελλαδικά βασίλεια κατά τα Τρωϊκά.
Μια πρόσφατη μελέτη εξετάζει τα αρχαιολογικά κατάλοιπα τροφών, σπόρων και λουλουδιών που βρέθηκαν στην βιβλική πόλη Γαθ, στο σημερινό Ισραήλ.
Τα φυτικά αυτά υπολείμματα είχαν χρησιμοποιηθεί σε λατρευτικές πρακτικές που συνδέονταν με γυναικείες θεότητες στους δύο φιλισταϊκούς ναούς, ενώ παρόμοια χρήση συναντάται και στην αρχαία Ελλάδα.
Ορισμένα από τα φυτά που εντοπίστηκαν φημίζονται για τις θεραπευτικές ή ψυχοδραστικές τους ιδιότητες και συνδέονται με τη λατρεία θεοτήτων όπως η Ήρα, προστάτιδα του γάμου και της γονιμότητας, η Άρτεμη, θεά της βλάστησης, της αγνότητας και της γέννας, καθώς και η Δήμητρα, θεά της γεωργίας.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports, εστιάζει σε δύο ναούς που χτίστηκαν ο ένας πάνω στον άλλον – ο πρώτος γύρω στον 10ο αιώνα π.Χ. και ο δεύτερος περίπου το 830 π.Χ.
Οι ναοί αυτοί καταστράφηκαν από τον βιβλικό βασιλιά Αζαήλ κατά την κατάληψη της Γαθ, πόλης που βρισκόταν στους πρόποδες της Ιουδαίας, στη σημερινή κεντρική περιοχή του Ισραήλ.
Στο επίκεντρο της μελέτης βρίσκονται τα φυτικά ευρήματα, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται δημητριακά, φρούτα, βότανα και αγριόχορτα.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτά προετοιμάζονταν επιτόπου και χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες: καταναλώνονταν, προσφέρονταν ως θυσίες ή χρησίμευαν ως διακοσμήσεις.
Στους ναούς βρέθηκαν επίσης βαρίδια αργαλειού, εγκαταστάσεις μαγειρέματος και ένα αποθηκευτικό αγγείο προερχόμενο από την Ιερουσαλήμ, στοιχείο που δείχνει ότι ορισμένα από τα αφιερώματα πιθανόν προέρχονταν από το βασίλειο του Ιούδα.
Τα βαρίδια αργαλειού θεωρούνται ένδειξη ότι γυναίκες εργάζονταν στον ιστό του ναού, πιθανόν ύφανσης αφιερωμένης στη θεά Αστάρτη (Ασέρα), τη μητέρα-θεά της καναανιτικής και φιλισταϊκής παράδοσης. Παρόμοια εργαλεία υφαντουργίας συναντώνται και στην αρχαία Ελλάδα.
Οι Φιλισταίοι προέρχονταν από τον χώρο του Αιγαίου και εγκαταστάθηκαν στη νότια ακτή του σημερινού Ισραήλ τον 12ο αιώνα π.Χ.
Η πολιτιστική τους ταυτότητα εξαφανίστηκε γύρω στον 7ο αιώνα π.Χ., αλλά παραμένουν γνωστοί μέσα από τις βιβλικές αναφορές καθώς και αιγυπτιακές και ασσυριακές πηγές.
Παρά ταύτα, οι θρησκευτικές τους πρακτικές εξακολουθούν να περιβάλλονται από μυστήριο.
Ο καθηγητής Aren Maeir του Bar-Ilan University, συντάκτης της μελέτης, δήλωσε ότι οι συγκεκριμένοι ναοί αποτελούν «τους πρώτους της πρώιμης περιόδου στο Ισραήλ που υποβλήθηκαν σε τόσο εκτενή μελέτη βοτανικών καταλοίπων».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, η ανακάλυψη φυτών που σχετίζονται κυρίως με γυναικείες θεότητες της Ελλάδας δείχνει ξένες πολιτιστικές επιρροές στη φιλισταϊκή λατρεία, κάτι που ίσως οφείλεται στην αιγαιακή τους καταγωγή.
Ανάμεσα στα ευρήματα ξεχωρίζει η λυγαριά, με περίπου εκατό καρπούς του φυτού να εντοπίζονται στους ναούς.
Η λυγαριά χρησιμοποιούνταν σε σπαρτιατικά λατρευτικά τελετουργικά προς τιμήν της Άρτεμης και του Ασκληπιού, θεού της ιατρικής, αλλά και από τη λατρεία της Ήρας στη Σάμο.
Ένα άλλο σημαντικό φυτό ήταν το αντίδι, που στην αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν τόσο ως φάρμακο και εντομοαπωθητικό όσο και για την κατασκευή στεφανιών με τα οποία κοσμούσαν αγάλματα της Άρτεμης.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τόσο η λυγαριά όσο και το αντίδι, με τα χαρακτηριστικά τους άνθη, είχαν διπλή χρήση: τελετουργική και διακοσμητική. Στο ίδιο πλαίσιο βρέθηκαν και γιρλάντες από άλλα φυτά.
Επιπλέον, ανακαλύφθηκε και το δηλητηριώδες ζιζάνιο darnel, γνωστό για τις παραισθησιογόνες του ιδιότητες, το οποίο χρησιμοποιούνταν παλαιότερα από μαίες ως ενισχυτικό φάρμακο.
Η επικεφαλής της έρευνας, δρ. Suebikia Frumin, τόνισε ότι πρόκειται για «την αρχαιότερη γνωστή χρήση της λυγαριάς, του αντιδιού και του φυτού silvery scabious σε τελετουργικά συμφραζόμενα».
Όπως εξήγησε, «αυτά τα μεσογειακά φυτά συνδέουν τους Φιλισταίους με τις λατρευτικές πρακτικές, τη μυθολογία και τα σύμβολα που σχετίζονται με τις πρώιμες θεότητες της Ελλάδας, όπως η Ήρα, η Άρτεμη, η Δήμητρα και ο Ασκληπιός».
ΜΑΣ ΤΟ ΕΣΤΕΙΛΕ Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΑΠΟΣΚΙΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου