ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ (ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΙΚΗΣ) ΗΤΑΝ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΣΕ ΜΙΑ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΖΩΗ

ΤΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΝΑ ΑΣΚΗΣΕΙ ΕΝΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ;

Γράφει ο Νικήτας Αποστόλου

Για να απαντήσει κανείς στο ερώτημα αυτό πρέπει να προστρέξει στη Χριστιανική διδασκαλία και στην ιστορική καταγραφή της διαχρονικής δράσης των Χριστιανών. 

 Αυθεντική χριστιανική δράση έχουμε στην πρώτη  Χριστιανική Εκκλησία   στα Ιεροσόλυμα.

 Στην  Εκκλησία   αυτή, οι πιστοί , είχαν έναν  τρόπο σχέσεων κοινωνίας, ύπαρξης και συνύπαρξης, που οδηγεί στην δυνατότητα να βιώνεται η ζωή μόνο ως αγάπη.

Καινούργια στοιχεία στη λειτουργικότητα της Εκκλησίας εκείνης ήταν μεταξύ των άλλων  η αδελφότητα, η ισότητα και η διακονία . (Πράξ. Αποστ. Κεφ. Β στ. 42-47 & Κεφ. Δ στ. 32-36)

 Τα στοιχεία της ισότητας και της αδελφότητας ,  ως απτές πραγματικότητες γίνονταν   ιδιαίτερα φανερές στην οργάνωσης της κοινωνίας τους κατά την άσκηση του θεσμού της διακονίας υπό την καθοδήγηση της αυθεντίας των Αποστόλων (Πραξ. Αποστ. Κεφ. Δ΄ στ.  24 &  Επιστ. Παύλου προς Φιλιππησίους Κεφ. Β στ. 1-5) .

 Ποια όμως είναι η έννοια της διακονίας; 

Νομίζω ότι  ορθά αντιλαμβανόμαστε τα ανωτέρω έννοια, όταν την διακονία,  την ορίσουμε ως την   προσφορά υπηρεσιών ή αγαθών για την κάλυψη των ανθρωπίνων αναγκών των συνανθρώπων μας, η οποία πηγή έχει την αγάπη προς αυτούς και  την οποία αγάπη βιώνουμε και εμείς , ως τον τρόπο της ύπαρξης μας. 

Ο Κύριος μας  την προσδιόρισε και καταγράφθηκε από τους Ευαγγελιστές στα Ευαγγέλια, ως το αντίθετο της έννοιας εξουσία. Για τους Χριστιανούς   “ηγούμενος” είναι “ο διακονών”. (Μαρκ. Κεφ. Ι στ. 42-44 και Λουκ. Κεφ. ΚΒ στ. 25-26). 

Εξουσία είναι δύναμη, που επιβάλλει στους ανθρώπους θεσμοθετημένη θέληση κοινωνικής συνύπαρξης με πειθαναγκασμό ή φυσική βία, εντός μιας  κοινωνίας και κατ΄εξοχήν σε μια κρατική επικράτεια. 

    Η διακονία στην Εκκλησία  είναι έργο  που έρχεται ως προέκταση του έργου και της ζωής του Χριστού και των Αποστόλων.  

 Η διδασκαλία του Ευαγγελίου άλλαξε ταχύτατα  την ατομική κοινωνική συμπεριφορά των πρώτων Χριστιανών. Η ατομική τους ζωή έγινε ποιο αγνή και αυστηρή,  με την καθοδήγηση των Αποστόλων. Δείγμα αυτής της καθοδήγησης έχουμε στην Επιστ. Παύλου προς Φιλιππησίους (Κεφ. Β στ. 2-7) .

Οπλισμένοι με ταπεινοφροσύνη, απλότητα, καλοσύνη και υπομονή, γίνονταν  φορείς  κοινωνικής αρετής, φως που φώτισε την τότε παρακμάζουσα κοινωνία της  Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. (Ματθ. Κεφ.Ε στ. 14-16).

Οι Χριστιανοί, της περιόδου τουλάχιστον των τριών πρώτων αιώνων, αρνούνταν να αποκτήσουν  κρατικά αξιώματα που συνεπάγονταν άσκηση εξουσίας και να συμμετάσχουν στις κρατικές και πολιτικές τελετουργίες που ήταν ένα ουσιώδες στοιχείο του ρωμαϊκού τρόπου ζωής  και γι΄αυτό έως τα τέλη του 3ου μ.Χ. αιώνα ελάχιστοι Χριστιανοί ήταν μέλη της άρχουσας τάξης.  

Μια σειρά από επαγγέλματα θεωρούνταν ασύμβατα με την Χριστιανική τους πίστη. Ο Τερτυλλιανός στο έργο του “περί στεφάνου” στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. αναρωτιέται αν είναι νοητό να φέρει ένας Χριστιανός ένα λάβαρο που ανταγωνίζεται τον Χριστό και να είναι φορέας “του ξίφους”. 

Οι στρατιωτικοί αρχηγοί και οι δικαστές δεν γίνονταν δεκτοί στην Εκκλησία. Ένας στρατιώτης μπορούσε να γίνει δεκτός μόνο εφ΄ όσον ανελάμβανε την υποχρέωση ότι ποτέ δεν θα εκτελούσε κανέναν ακόμη και αν τον διέταζαν. Παρόμοια και οι ζωγράφοι και οι γλύπτες αναλάμβαναν την υποχρέωση να μην συνεργήσουν στην κατασκευή ειδώλου.

Ας δούμε τώρα και τι σχετικά με την οικονομική μας δράση μας ορίζει η Χριστιανική πίστη μας ανατρέχοντας στα κείμενα της Αγίας Γραφής : 

Πρώτον σημειώνω τις εντολές του Θεού, προς την ανθρωπότητα. Να διαχειρίζεται τον κόσμο «ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάττειν» και να εξελίσσεται η ίδια προοδεύοντας προς το “καθ΄ ομοίωσιν”( Γενεσις Κεφ. Α & Β,   Πραξ. Αποστ. Κεφ. ΙΖ στ. 24.)  

Δεύτερον, ότι την ορθή διαχείριση του κόσμου και την ολοκλήρωση της πορείας προς  την θέωση,  πρέπει η ανθρωπότητα να τα πετύχει αγωνιζόμενη εν ελευθερία και εναντιούμενη στα έργα του εωσφόρου και  (Ματθ. Κεφ. Ε, ΣΤ, Ζ). 

Τρίτον ότι βασικά οι άνθρωποι με τον ιδρώτα του προσώπου τους να τρών το ψωμί τους (Γένεση Κεφ. 3 στ.19 και Επιστ. Παύλου Β΄προς  Θεσσαλονικείς Κεφ. 3, στ.10)

Τέταρτον Ο Πατέρας της Εκκλησίας μας Γρηγόριος Νήσσης στα κείμενά του σημειώνει “Εις τούς Μακαρισμούς 5”, PG 44, 1260A. Μὲ τὸ κέρδος, ὅσο κι ἂν εἶναι, δὲν ὑπάρχει κορεσμός. Στο  “Πρός τούς πενθοῦντας” PG 46, 528CD και PG 46, 241Β.

 Ότι όσοι  μετατρέπουν τὶς βασικὲς ἀνάγκες σε ὀχήματα ἱκανοποίησης παθῶν   διάπλατα ανοίγεται ο δρόμος γιὰ νὰ εἰσβάλουν στὴν ἀνθρώπινη ζωὴ ἡ πλεονεξία, ἡ μαλθακότητα, ἡ ἀλαζονεία, ἡ χαυνότητα, ἡ πολύμορφη ἀσωτία.

 Στο "Κατά τοκιζόντων"PG 46, 437-445 Αν γνώριζε ο φτωχός από που προσφέρεις την ελεημοσύνη, δεν θα την δεχόταν, γιατί θα αισθανόταν σα να έμελλε να γευθεί σάρκες αδελφικές και αίμα συγγενών του. Θα σου πετούσε δε κατάμουτρα τούτα τα λόγια....Μη με θρέψεις άνθρωπε , από τα δάκρυα των αδελφών μου. 

Μη δώσεις στο φτωχό ψωμί βγαλμένο από τους στεναγμούς των άλλων φτωχών. Μοίρασε στους συνανθρώπους σου όσα με αδικίες μάζεψες ....Ας διαλυθεί η "φατρία" (σήμερα βλέπε το τράστ του οργανωμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος) και όλοι θα αποκτήσουμε την οικονομική μας αυτάρκεια.

Πέμπτον Τον συνεπή προς την πίστη τους  βίο των πρώτων Χριστιανών που ανωτέρω περιγράφουμε και ο οποίος είναι ένα κομμάτι της παράδοσης της Εκκλησίας μας. 

Με βάση τα ανωτέρω και με το γεγονός ότι η δράση των ανθρώπων στον φυσικό κόσμο και την κοινωνία, ασκείται μέσω των επαγγελμάτων, που επιλέγουν να ασκήσουν στην ζωή τους,  οφείλουμε να καταλήξουμε στα εξής συμπεράσματα.

 Τα επαγγέλματα που οφείλει να ασκεί ο Χριστιανός είναι αυτά που καλύπτουν τις βιοτικές και πνευματικές ανάγκες  των μελών της κοινωνίας. Αυτά που θεραπεύουν, αναβαθμίζουν και βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων.

 Αυτά που γίνονται  μέσα ολοκλήρωσης του ανθρώπου, δηλαδή σωτηρίας του, διότι «σώος» σημαίνει «ολόκληρος» και κατά Θεόν σωτηρία σημαίνει ολοκλήρωση του ανθρώπου . 

Αυτά που μέσα από την άσκησή τους     γίνεται   πρακτικοποίηση καὶ εφαρμογή της εντολής της αγάπης. Αυτά με τα οποία  συνεργαζόμαστε  με άλλους συνανθρώπους μας για την επιτυχία της ευημερίας του συνόλου της Κοινωνίας.

Αυτά που σέβονται τὸ φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει καὶ δραστηριοποιείται.  Έτσι, ο Χριστιανός θα κάνει χρήση δημιουργική και περιβαλλοντικά ωφέλιμη, και όχι κατάχρηση καταστροφική και περιβαλλοντικά βλαβερή και θα τηρεί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ . 

Υπάρχουν όμως και τα επαγγέλματα  που λειτουργούν στο να καλλιεργούν στον άνθρωπο τον ατομικισμό, την πλεονεξία, την καταπίεση, την εκμετάλλευση και υποδούλωση των συνανθρώπων του, που δεν συνεπάγονται μόνο την ικανοποίηση  πραγματικών αναγκών βιοτικών ή πνευματικών, που αγνοούν τις  ψυχοσωματικές του ικανότητες  και ανάγκες, που οδηγούν στην απανθρωποίηση και την αποϊεροποίηση του ανθρώπου.

 Με την άσκηση κακού επαγγέλματος και ο ίδιος  υποτιμά τον εαυτό του και υποτιμά και τους συνανθρώπους του με τους οποίους συναλλάσετε  αντιμετωπίζοντας τον εαυτό του και κάθε συνάνθρωπό του  ως “μέσο παραγωγής  αγαθών”, και ως  “καταναλωτή των αγαθών” που δια των επαγγελμάτων παράγονται.  

Δεν λειτουργεί μέσα από το κακό επάγγελμα ο άνθρωπος ως συνεργάτης του Θεού στη δημιουργία,  στη λύτρωση του ιδίου και των συνανθρώπων του από την σκλαβιά της ανάγκης. Αποβλέποντας μόνο στον βιοπορισμό και στην ικανοποίηση μόνο υλικών αναγκών, οδηγείται στην αισχροκέρδεια και σε απάνθρωπη, και αντικοινωνική συμπεριφορά.

 Ένας πολιτισμός δημιουργημένος από άνθρωπο, αυτονομημένο από τον Θεό, πού προσπαθεί να αντλήσει τα μέγιστα οφέλη από τη φύση, για να ικανοποιήσει μόνο αδηφάγες επιθυμίες  αδιαφορώντας για το μέλλον, καθίσταται “δαιμονικός”. Τότε πράγματι  εγκυμονεί κινδύνους και για τις μελλοντικές γενεές.

 Επομένως από όλα τα ανωτέρω προκύπτουν ως συμπέρασμα τα εξής :

Πρέπει να να προσανατολιζόμαστε ως Χριστιανοί και να προσανατολίζουμε τα παιδιά και τα εγγόνια μας σε επαγγέλματα που είναι σύμφωνα με την πίστη μας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σχετικά με τα επαγγέλματα εκείνα που μέσω αυτών ασκείται εξουσία όπως ανωτέρω την ορίσαμε.

 Να μην ακολουθήσουμε ένα επάγγελμα συνυφασμένο με επιβολή στους ανθρώπους θεσμοθετημένης θέλησης “διαβολικής”. Δηλαδή  που συνεπάγεται καταπίεση και αυθαιρεσία που δεν σέβεται την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, που κοινωνικοποιεί τις ζημίες των επιχειρήσεων και ιδιωτικοποιεί όλα τα κέρδη των.

Και αυτή η στάση μας πρέπει να την εντάσσουμε  μέσα στη στρατηγική της ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ενάντια στους θεσμούς που είναι ΑΝΘΡΟΠΟΚΤΟΝΟΙ και που ως πολίτες οφείλουμε να αγωνιζόμεθα να καταργηθούν.

ΟΔΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΑΣ ΑΣ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟ ΡΗΘΕΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΑ ΙΟΥΣΤΙΝΟ οι Χριστιανοί “πείθονται τοις κειμένοις νόμοις και  τοις ιδίοις βίοις νικώσι τους νόμους ” (Προς Διόγνητον 5, 10).

Το ίδιο οφείλει και ο κλήρος της Εκκλησίας μας, με πρώτους τους Επισκόπους, διότι αυτοί ως διάδοχοι των Αποστόλων έχουν επιλέξει να παραμείνουν “προσκαρτερούντες τη προσευχή και τη διακονία του λόγου” (Πράξ. Αποστ. Κεφ. ΣΤ΄  4).

 Για να έχουν σωστή και ολοκληρωμένη την προσφορά της  “διακονίας του λόγου”, προς την Κοινωνία, πρέπει να θυμούνται πάντα τα λόγια του Κυρίου μας. 

“Λέγω δε υμίν ότι παν ρήμα αργόν, ο εάν λαλήσωσιν οι άνθρωποι, αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως”.( Ματθ. Κεφ. ΙΒ στ.36) 

και 

“Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.” ( Ματ. Κεφ. Ι στ.32.)