ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΑΙΡΕΣΙΑΡΧΗ ΣΤΑ ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΑ ΧΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΘΥΝΙΑΣ

«ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΕΝΩΣΕΩΣ»

Γράφει ο Νικήτας Αποστόλου

Στις 28-11-2025 έγινε κοινό προσκύνημα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ' στα ερείπια του Ιερού Ναού του Αγίου Νεοφύτου στη Νίκαια της Βιθυνίας , για να τιμήσουν την 1.700η επέτειο από την Α' Οικουμενική Σύνοδο των τότε απανταχού Επισκόπων.

Τίμησαν με αυτό το κοινό προσκύνημα τη μνήμη και την κληρονομιά της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου και έστειλαν ένα συμβολικό μήνυμα ελπίδας για ενότητα σε όλους “όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθημεν”.

Παρόντες στην κοινή προσευχή ήταν επικεφαλείς και εκπρόσωποι και άλλων χριστιανικών ομολογιών.

Στις 29-11-2025 ο Πάπας με την ακολουθία του, μετέβη στο Πατριαρχείο στην Κων/πολη, όπου τον υποδέχθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος λέγοντας μεταξύ άλλων “Σας υποδεχόμαστε με χαρά και αγαλλίαση” , “Σας καλωσορίζουμε ως αδελφό” και έκανε αναφορά στην σύμπνοια που είχε με τον προκάτοχό του, Πάπα Φραγκίσκο.

Στην ανταπάντησή του ο Πάπας Λέων προσφώνησε τον Πατριάρχη με το “Αγαπητέ εν Χριστώ αδελφέ. Χαίρομαι που μοιράζομαι την προσευχή μαζί σας”.

Κατά τη διάρκεια της δοξολογίας ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος και ο Πάπας Λέοντας, ανέγνωσαν το Σύμβολο της Πίστεως στα λατινικά στην αρχική του μορφή, όπως διαμορφώθηκε το 381 μ.Χ., δηλαδή χωρίς την προσθήκη Filioque.

Όμως δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ήταν μια συμβολική χειρονομία ενότητας, όπως είχε γίνει και από τους πάπες Ιωάννη Παύλου Β' και του Βενέδικτου ΙΣΤ'. 

Όταν και αυτοί βρέθηκαν και συμμετείχαν σε ορθόδοξο περιβάλλον χρησιμοποίησαν αυτό το Σύμβολο της Πίστεως της Β΄Οικουμενικής Συνόδου, για λόγους προαγωγής ενότητας και διαλόγου. 

Επομένως οι πράξεις αυτές δεν αναιρούν την δογματική της ερμηνεία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. 

Δεν σημαίνουν ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία άλλαξε δόγμα, ότι απαλείφει το Filioque από την διδασκαλία της, ότι αποδέχεται την ορθόδοξη θεολογία περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος.

Πάπας και Πατριάρχης υπέγραψαν κοινή δήλωση, όπου μεταξύ άλλων επισημαίνουν:

Ότι είναι πεπεισμένοι για τη σπουδαιότητα του διαλόγου Ορθοδόξων και Καθολικών και εκφράζουν τη συνεχιζόμενη υποστήριξή τους προς το έργο της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο που εξετάζει ζητήματα τα οποία έχουν ιστορικά θεωρηθεί διχαστικά.

Ότι παροτρύνουμε όλους τους πιστούς των Εκκλησιών των, και ειδικά τους κληρικούς και τους θεολόγους, “να αγκαλιάσουν με ευφρόσυνη διάθεση τους καρπούς τους οποίους έχουμε επιτύχει μέχρι τώρα, και να εργασθούν για τη συνεχή αύξηση αυτών των καρπών”.

Ότι στόχος των Χριστιανών είναι και η συνεισφορά των για την ειρήνη μεταξύ όλων των λαών.

Ότι απευθύνουν έκκληση σε εκείνους που “φέρουν την αστική και την πολιτική ευθύνη” να πράξουν καθετί δυνατό ώστε να παύσει αμέσως η τραγωδία των πολέμων.

Ότι απορρίπτουν “ιδίως οποιανδήποτε χρήση της θρησκείας και του ονόματος του Θεού προς δικαιολόγηση της βίας”.

Ότι πιστεύουν στον αυθεντικό διαθρησκειακό διάλογο, για τη συνύπαρξη λαών με διαφορετικές παραδόσεις και πολιτισμούς.

Ότι παροτρύνουμε όλους τους καλής θελήσεως να εργασθούν για την οικοδόμηση ενός δικαιότερου κόσμου και να μεριμνήσουν για την “κτίση”, την οποία μας εμπιστεύθηκε ο Θεός.

Μόνο κατ’ αυτό τον τρόπο μπορεί η “ανθρώπινη οικογένεια” να υπερβεί την αδιαφορία, την επιθυμία για κυριαρχία, την απληστία της κερδοσκοπίας και την ξενοφοβία.

Χαρακτηριστικό όμως αυτής της κοινής δήλωσης είναι η γενικότητα η αοριστία και η αποφυγή σύγκρουσης με τους κοσμικούς άρχοντες του παγκόσμιου οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου που ασκούν εξουσία στους λαούς.

Καμιά παρότρυνση προς αυτούς, την εξουσία που διαχειρίζονται να την μετατρέψουν σε διακονία προς τους λαούς με αλλαγή των ανθρωποκτόνων θεσμών. Πως αλλιώς θα γίνει η υπέρβαση της αδιαφορίας, της επιθυμίας για κυριαρχία, της απληστίας της κερδοσκοπίας και την ξενοφοβίας; 

Οι πόλεμοι είναι συγκεκριμένοι. Τα πρόσωπα (φυσικά και νομικά) που παράγουν τα φονικά όπλα είναι συγκεκριμένα και γνωστά. Οι πολιτικοί που προωθούν και διεξάγουν τους πολέμους επίσης γνωστοί. 

Όφειλαν πρώτα να διαβάσουν από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο τους στοίχους 1 έως και 7 του 23ου Κεφαλαίου και μετά, εμπνευσμένοι από τα όσα ο Κύριος και Θεός μας αποκαλύπτει για την συμπεριφορά των τότε ανάξιων πνευματικών ηγετών του Ιουδαϊκού λαού, να γράψουν και να υπογράψουν την κοινή δήλωση.

Αν ήθελαν να γεμίσουν με ενθουσιασμό όσους ενσυνείδητα αυτοπροσδιορίζονται ως Χριστιανοί και να εργασθούν για όσα τους παροτρύνουν στην κοινή τους δήλωση, θα μπορούσαν να προβούν στην εξής χειρονομία επίδειξης βιώματος ταπεινοφροσύνης.

Ο Πατριάρχης Κων/πόλεως γνωρίζει βεβαίως ότι ο τίτλος “Οικουμενικός” αποδόθηκε στον Πατριάρχη Κων/πόλεως το 587μ.Χ. από σύνοδο Πατριαρχών και Επισκόπων, η οποία συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη. Μετείχαν ο τότε Πατριάρχης Κων/πόλεως με 60 έως 70 Επισκόπους της διοικήσεως Θράκης, Ασίας και Πόντου και αντιπρόσωποι (αποκρισιάριοι) των Πατριαρχών Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων. 

Η Σύνοδος πήρε αυτή την απόφαση κατόπιν “ενθάρρυνσης” και του Αυτοκράτορα Μαυρίκιου. Η έννοια της Οικουμένης τότε ταυτίζονταν με την επικράτεια της Αυτοκρατορίας στη συνείδηση των κατοίκων της. Όμως διαφορετική γνώμη για την έκταση της Οικουμένης είχε ο Πάπας Ρώμης και οι Δυτικοί Επίσκοποι.

 Ο Πάπας Γρηγόριος Α΄αντέδρασε με σφοδρότητα στην χρήση από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως του τίτλου “Οικουμενικός” με διαδοχικές επιστολές προς αυτόν και τους άλλους Πατριάρχες της Ανατολής. Θεώρησε τον τίτλο αυτό εσφαλμένη αξίωση που αντίκειται στο πνεύμα διακονία. 

Στο βιβλίο VII επιστολή 33 γράφει: “...Όποιος αποκαλεί τον εαυτό του ή επιθυμεί να αποκαλείται Παγκόσμιος Ποιμένας , στην υπερηφάνειά του είναι πρόδρομος του αντιχρίστου, επειδή υπερηφανεύεται και τοποθετεί τον εαυτό του πάνω από τους άλλους”.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 589 μ.Χ. εισάγεται από τους Βησιγότθους στην Ισπανία, η δογματική καινοτομία ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό («filioque»).

Είναι η δογματική διαφορά μεταξύ Δυτικού και Ανατολικού Χριστιανισμού προκάλεσε το Σχίσμα του 1054.

Στην Εποχή μας η έννοια της Οικουμένης είναι ταυτισμένη με ολόκληρη την Γη και είναι αναχρονισμός να εμμένει ο Πατριάρχης στην χρήση αυτού του τίτλου.

Ο Πάπας Ρώμης γνωρίζει βεβαίως ότι:

 α) Ο τίτλος "Pontifix Maximus" που αρχικά και μέχρι το 380μ.Χ. είχαν οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες έχει παγανιστική προέλευση. 

β) Λόγω της κατάρρευσης των πολιτικών δομών στη Δύση τον 5ο μ.Χ. αιώνα, ο Επίσκοπος Ρώμης αναδείχθηκε στο μόνο σταθερό θεσμό και σε de facto πολιτικό ηγέτη, ο οποίος από το 756 μ.Χ. έγινε και de jure ηγεμόνας του Παπικού Κράτους. 

γ) Στα Ευαγγέλια (Ματθ. Κεφ. Δ 8-11), (Λουκάς Κεφ. Δ 5-8& ΚΒ 25-27) & (Μαρκ. Ι 42-45) έχουμε τη διαπίστωση ότι τα Κράτη όπως διαχρονικά δομήθηκαν έχουν, ως αυτοσκοπό και ως θεσμική διάρθρωση και ως νοοτροπία εξουσίας, αντίθετη στόχευση προς την στόχευση της Εκκλησίας που είναι “η σωτηρία των ανθρώπων” και επομένως η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΠΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΕ ΚΟΣΜΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ είναι ένα τραγικό ιστορικό λάθος.

Αν θέλουν οι Βαρθολομαίος και Λέων να δείξουν παράδειγμα ταπεινοφροσύνης και φρόνημα Ορθοδοξίας ας αυτοαναιρέσουν ο μεν πρώτος τον τίτλο του "Οικουμενικού" και ο δεύτερος τον τίτλο του "Pontifix Maximus" και ας αρκεστούν στον τίτλο του αξιώματος του Επισκόπου, σύμφωνα με τη δομή των αξιωμάτων της Ιεροσύνης που υπήρχε στις πρώτες αρχαίες Χριστιανικές Εκκλησίες. Αυτό θα ήταν ένα σωστό βήμα προς "της των πάντων ενώσεως" που είναι αίτημα που περιέχεται στην κοινή προσευχή μας στη Θεία Ευχαριστία.

Ιωάννινα 2-12-2025

Νικήτας Αποστόλου

πτυχιούχος Π.Α.Σ.Π.Ε.

Συνταξιούχος Δημοσίου

πρώην Τμηματάρχης Υπουργείου Γεωργίας

κάτοικος Ιωαννίνων