Οι πρόσφυγες, η Γη της Επαγγελίας και το σπάσιμο της Έβδομης Σφραγίδας
Γράφουν: Δημήτρης Κεχρής, Ελένη Παγκαλιά
Σε πρόσφατο άρθρο της «Καθημερινής» με τίτλο «Από το Αιγαίο η πύλη εισόδου στην Ευρώπη»πληροφορούμαστε με μια σειρά από αριθμούς για διάφορες παραμέτρους που αφορούν στο προσφυγικό ζήτημα. Πόσοι άνθρωποι εκπατρίζονται, πόσοι διασχίζουν τη Μεσόγειο, πόσοι φτάνουν στην Ευρώπη, πόσοι εισέρχονται στην Ελλάδα και πόσοι χάνουν τη ζωή τους ή αγνοούνται.
…στη λεζάντα της οποίας πληροφορούμαστε ότι πρόκειται για «Ομάδα προσφύγων οδηγείται από άνδρες της σλοβενικής αστυνομίας σε κέντρο καταγραφής της Ντομπόβα, κοντά στα σύνορα με την Κροατία.»
Σχεδόν αστραπιαία, η θέα της φωτογραφίας αυτής σε συνδυασμό με το περιεχόμενο του άρθρου φέρνει στο νου τη γνωστή, συγκλονιστική σκηνή από το φινάλε της ταινίας «Η Έβδομη Σφραγίδα», όπου ο Χάρος σέρνει αρκετούς από τους ήρωες της ιστορίας σε έναν χορό προς τον αφανισμό.
Η ομοιότητα δεν είναι μόνο, ούτε κυρίως, οπτική ή «εικαστική». Υπάρχουν δύο, πιο θεμελιώδεις, κοινοί άξονες, γύρω από τους οποίους τα δύο αυτά, υπογείως, αλληλοδιαπλέκονται και εξελίσσονται με τρόπο ανατριχιαστικής συνύφανσης.
Ο ένας άξονας αφορά στο γενεσιουργό αίτιο που προκαλεί την περιπλάνηση από τη μία των προσφύγων και από την άλλη των ηρώων του Μπέργκμαν. Και δεν είναι άλλο από τον Πόλεμο. Έναν πόλεμο που κατά διαβολική (;) σύμπτωση και στη μία και στην άλλη περίπτωση διεξάγει η «πολιτισμένη» Δύση στη Μέση Ανατολή. Έναν πόλεμο που σχετίζεται με τη νομή της ισχύος και του πλούτου στην περιοχή αυτή και στη μία περίπτωση πρόφαση είναι κάποια ζητήματα «δημοκρατίας», ενώ στην άλλη, με το επίδικο να είναι ξανά το ίδιο, ως προπέτασμα έχουμε τις θρησκευτικές «διαφορές».
Ο άλλος άξονας σχετίζεται με την απειλή του Θανάτου. Ως ενδεχόμενου τέλους και απότοκου του παραλογισμού ο οποίος έχει προκαλέσει την περιπλάνηση αυτή. Ο θάνατος είναι πανταχού παρών σε αυτό το «ταξίδι» ατελείωτης φρίκης των προσφύγων, όπως είναι μόνιμος «συνοδοιπόρος» και των πρωταγωνιστών της «Έβδομης Σφραγίδας». Μπορεί να επικρατήσει εξαιτίας μιας λάθος κίνησης στη «σκακιέρα»… ή από τη βύθιση μιας βάρκας ή τα πυρά του στρατού. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση ο θάνατος φαίνεται να έχει τον έλεγχο του παιχνιδιού και ό,τι κινήσεις και αν κάνουν τα «πιόνια», που προσπαθούν να ξεφύγουν και να παρατείνουν τη ζωή, μοιάζουν ευάλωτες.
Είναι αυτό το διαρκές ενδεχόμενο θανάτου που βρίσκεται μέσα στη ζωή, τη «σκακιέρα», της πολιτισμένης Ευρώπης. Είναι αυτός ο παραλογισμός που δημιουργεί η αναζήτηση και η λαχτάρα για ζωή, ο οποίος οδηγεί τους βομβαρδισμένους από την Ευρώπη «ξένους» να στρέφουν τις ελπίδες τους σε αυτούς ακριβώς που τους βομβαρδίζουν. Ελπίζοντας ότι μέσα στον «τόπο της», η Ευρώπη μεταμορφώνεται σε Γη της Επαγγελίας -και σταματάει να τους βομβαρδίζει.
Και χρειάζεται να φτάσουν στα σύνορα, για να συνειδητοποιήσουν ότι ο θάνατος στην πολιτισμένη Ευρώπη δεν είναι το αντίθετο της ζωής, αλλά ένα καθημερινό ενδεχόμενό της, ένα οργανικό κομμάτι της, ειδικά για τους «ξένους» ή τους κάθε λογής «ανεπιθύμητους». Το ενδεχόμενο από το οποίο προσπαθούν οι «ξένοι» να δραπετεύσουν γίνεται εκ νέου αναζήτηση, αγωνία, τρόμος, ελπίδα, απελπισία, ανάσα, θάνατος · μια καινούργια παρτίδα σκάκι. Ένας νέος πόλεμος, εντός της Ευρώπης. Της ίδιας Ευρώπης που πετάει ως «ανεπιθύμητα» και πλείστα από τα «παιδιά της».
Υ.Γ. Ο τίτλος της περίφημης ταινίας τού Μπέργκμαν αναφέρεται στις εφτά σφραγίδες της Αποκάλυψης. Το σπάσιμο της έβδομης σφραγίδας προαναγγέλλει την καταστροφή που συνοδεύει την πορεία προς την Ημέρα της Κρίσεως. Σύμφωνα με την Αποκάλυψη, χαλάζι και φωτιά καταστρέφει μεγάλο μέρος της χλωρίδας στον κόσμο, μετεωρίτης χτυπά τους ωκεανούς και προκαλεί το θάνατο, ο ήλιος και το φεγγάρι σκοτεινιάζουν, μια μάστιγα «δαιμονικών ακρίδων» επιτίθενται και βασανίζουν ανθρώπους. Και ένας δαιμονικός στρατός σκοτώνει το ένα τρίτο της ανθρωπότητας.
Η έβδομη σφραγίδα έχει σπάσει προ πολλού. Η «Κρίση» εδώ και καιρό «ζει» ανάμεσά μας, κάνοντάς μας να βιώνουμε την καταστροφή, που δεν οδηγεί στην επικράτηση καμίας «Βασιλείας των Ουρανών», αλλά σε μία επίγεια κόλαση, χωρίς τέλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου