Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΤΑΡΡΕΕΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ!

ΕΥΡΩΠΗ: Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ 

Από τον  Τάιλερ Ντέρντεν

Η παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας μειώνεται δραστικά κατά τη διάρκεια δυσμενών καιρικών συνθηκών. Συμβαίνει, στην πραγματικότητα, κάθε χρόνο. 

Αυτή η κατάσταση, ωστόσο, έχει τώρα εκτεταμένες οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αποκαλύπτοντας τις αδυναμίες μιας ενεργειακής πολιτικής που βασίζεται σε διαλείπουσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. 

Γιατί η Γερμανία, ενώ έχει ένα από τα υψηλότερα αποτυπώματα άνθρακα, καταναλώνει τώρα την πιο ακριβή ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη; Πώς έχασε η χώρα την ενεργειακή της αυτονομία;

Η εξάρτηση από αναξιόπιστες πηγές ενέργειας (αιολική, ηλιακή), σε συνδυασμό με τη βιαστική σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας, έχει καταστήσει την ηλεκτρική ενέργεια της Γερμανίας την πιο ακριβή στην Ευρώπη και θέτει σε κίνδυνο την ενεργειακή αυτονομία της χώρας - και τελικά της ηπείρου - . 

Εικόνα: Μια σειρά ηλιακών συλλεκτών που λειτουργούν από την πολυεθνική εταιρεία ενέργειας RWE, στο υπαίθριο ορυχείο λιγνίτη Hambacher Forst κοντά στο Elsdorf της Γερμανίας, φωτογραφημένο στις 12 Νοεμβρίου 2024. (Φωτογραφία: Ina Fassbender/AFP μέσω Getty Images)

Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, η Γερμανία επένδυσε μαζικά στην ηλιακή και αιολική ενέργεια, ενώ σαμποτάρισε τους δικούς της πυρηνικούς σταθμούς. Μέχρι το 2023, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσώπευαν το 55% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Το 2022, ήταν μόνο 48%.

Η κύρια συμβολή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προέρχεται από την αιολική ενέργεια, στο 31% της συνολικής παραγωγής, ακολουθούμενη από την ηλιακή ενέργεια στο 12%, τη βιομάζα στο 8% και άλλες ανανεώσιμες πηγές όπως η υδροηλεκτρική ενέργεια για το υπόλοιπο 3,4%. 

Το 2024, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσώπευαν σχεδόν το 60% της γερμανικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το πρώτο εξάμηνο του έτους. Αυτό το επίπεδο παραγωγής, ωστόσο, εξομαλύνεται σε μια δεδομένη περίοδο και δεν αντικατοπτρίζει στιγμές κρίσης όπως το "Dunkelflaute".

Το «μαύρο φλάουτο»

Κυριολεκτικά "επίπεδη, σκοτεινή ηρεμία", το Dunkelflaute χαρακτηρίζεται από ταυτόχρονη έλλειψη ανέμου και ήλιου το χειμώνα, όταν η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία είναι υψηλότερη. 

Αυτά τα επεισόδια διαρκούν από μερικές ημέρες έως αρκετές εβδομάδες, με την παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας μερικές φορές να πέφτει σε λιγότερο από το 20% της χωρητικότητάς τους και μερικές φορές τίποτα. 

Στις 12 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, για παράδειγμα, η γερμανική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολική και ηλιακή ενέργεια ήταν τριάντα φορές χαμηλότερη από τη ζήτηση για αυτήν.

Οι πολιτικές για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα ήταν ανεκτές εάν βασίζονταν σε μια βιώσιμη πηγή ενέργειας - αδιάφορη για τις καιρικές συνθήκες - όπως η πυρηνική ενέργεια. Το 2011, ωστόσο, στον απόηχο της καταστροφής της Φουκουσίμα, η Γερμανία αποφάσισε απότομα να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια και σταδιακά έκλεισε πλήρως λειτουργικούς σταθμούς.

 Η απόφαση αυτή μείωσε την ικανότητα της χώρας να παράγει σταθερή, προβλέψιμη ηλεκτρική ενέργεια και αντ' αυτού κατέστησε τη θέρμανση, την ψύξη και ούτω καθεξής σκληρά ευάλωτες στις διακυμάνσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εν ολίγοις, όταν δεν υπάρχει ούτε άνεμος ούτε ήλιος στη Γερμανία, τα φώτα σβήνουν.

Η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας έχει αφήσει τη Γερμανία ανίκανη να είναι αυτάρκης σε ενέργεια, ειδικά κατά τη διάρκεια του Dunkelflaute. 

Η χώρα εισάγει ηλεκτρική ενέργεια σε μαζική κλίμακα από τη Γαλλία, τη Δανία και την Πολωνία και πρέπει να χρησιμοποιεί άνθρακα και λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι μαζικές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας οδηγούν επίσης σε κολοσσιαίες αυξήσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους γείτονές της.

Οι τιμές είναι πράγματι συγκλονιστικές. Το 2024, η οικιακή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία ήταν η υψηλότερη στην Ευρώπη, στα 400 ευρώ/MWh, φθάνοντας στο ανώτατο όριο των 900 ευρώ/MWh κατά τη διάρκεια των επεισοδίων Dunkelflaute, σε σύγκριση με πολύ χαμηλότερο ευρωπαϊκό μέσο όρο. 

Συγκριτικά, η μέση τιμή στην πυρηνική ενέργεια της Γαλλίας και της Φινλανδίας ήταν 250 ευρώ/MWh κατά την ίδια περίοδο (2024). Και, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα ποσοστά είναι 30% χαμηλότερα από ό, τι στη Γαλλία. Πώς είναι όλα αυτά «βιώσιμα» για την Ευρώπη;

Αλλά αυτό είναι "για τον πλανήτη", σωστά; Ούτε καν κοντά. Παρά τη δέσμευσή της στις λεγόμενες πράσινες μορφές ενέργειας, η Γερμανία εξακολουθεί να έχει υψηλό αποτύπωμα άνθρακα λόγω της αυξημένης εξάρτησής της από τον άνθρακα και τον λιγνίτη για να αντισταθμίσει τα ενεργειακά ελλείμματα. 

Το 2024, η χώρα παραμένει η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών CO2 ανά μονάδα ενέργειας που παράγεται στην Ευρώπη, με σημαντικό ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται από ορυκτές πηγές. Δέκα φορές περισσότερο CO2 ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας από τη Γαλλία.

Οικονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις

Οι υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας οδηγούν στη μετεγκατάσταση της βιομηχανίας της, καθώς οι εταιρείες αναζητούν τοποθεσίες όπου το ενεργειακό κόστος είναι πιο προσιτό. 

Πώς μπορείτε να παραμείνετε βιώσιμοι όταν πληρώνετε τρεις φορές περισσότερο για ηλεκτρική ενέργεια από τους ανταγωνιστές σας; (Οι τιμές του φυσικού αερίου είναι ακόμη χειρότερες: πέντε φορές ακριβότερες στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ).

Ολόκληρα τμήματα της περήφανης βιομηχανίας της Γερμανίας καταρρέουν. Θυμόμαστε μόνο τα μεγάλα ονόματα - VW, BASF, Mercedes-Benz - αλλά κάθε μεγάλη εταιρεία που εξαφανίζεται ή συρρικνώνεται παίρνει μαζί της μυριάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που καταλήγουν να καταρρέουν μαζί της. Οι ενεργοβόροι τομείς, όπως η μεταλλουργία και τα χημικά προϊόντα, πλήττονται ιδιαίτερα σκληρά.

Τέλος, η αυξημένη εξάρτηση της Γερμανίας από τους γείτονές της για τον ενεργειακό εφοδιασμό έχει δημιουργήσει εντάσεις στην Ευρώπη.

 Οι υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία μετακυλίονται στις γειτονικές χώρες, καθιστώντας την ηλεκτρική ενέργεια απρόσιτη εκεί και δημιουργώντας αυξανόμενη απογοήτευση. 

Στην Ευρώπη αναδύονται συζητήσεις σχετικά με την αποχώρηση από ορισμένες ενεργειακές συμφωνίες, ιδίως εκείνες που αφορούν τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας.

Εν ολίγοις, το Dunkelflaute είναι το σύμπτωμα μιας βαθιάς ενεργειακής κρίσης, που προκαλείται από μια ιδεολογική, αυταρχική, παράλογη και αποτυχημένη ενεργειακή μετάβαση. 

Η εξάρτηση από αναξιόπιστες πηγές ενέργειας (αιολική, ηλιακή), σε συνδυασμό με τη βιαστική σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας, έχει καταστήσει την ηλεκτρική ενέργεια της Γερμανίας την πιο ακριβή στην Ευρώπη και θέτει σε κίνδυνο την ενεργειακή αυτονομία της χώρας - και τελικά της ηπείρου - . 

Οι συνέπειες είναι πολλαπλές: περιβαλλοντικές, με υψηλές εκπομπές CO2· Οικονομική, με τη βιομηχανία σε απότομη παρακμή, και γεωπολιτική, με τους γείτονες της Γερμανίας να έχουν βαρεθεί τις αποτυχημένες ενεργειακές υπαγορεύσεις της.

Δεδομένου του δημογραφικού και οικονομικού βάρους της Γερμανίας, αυτό το τελευταίο γερμανικό λάθος αποδεικνύεται μια ακόμη ευρωπαϊκή καταστροφή.

Ο Drieu Godefridi είναι νομικός (University Saint-Louis, University of Louvain), φιλόσοφος (University Saint-Louis, University of Louvain) και διδάκτωρ νομικής θεωρίας (Paris IV-Sorbonne). 

Είναι επιχειρηματίας, διευθύνων σύμβουλος ευρωπαϊκού ομίλου ιδιωτικής εκπαίδευσης και διευθυντής του ομίλου PAN Medias. Είναι ο συγγραφέας του The Green Reich (2020).

ΠΗΓΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ