Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ: ΠΑΙΖΕΙ ΜΕ ΤΑ ΜΑΥΡΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΒΑΣΙΛΙΑ...ΗΔΗ ΧΑΜΕΝΗ...

 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΣΕ ΕΝΑ ΔΥΣΚΟΛΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ

Διπλωματική αδυναμία ή ευκαιρία για επανεκκίνηση; - Πώς η Ελλάδα μπορεί να υπερασπιστεί τα εθνικά της συμφέροντα

Το κυβερνητικό αφήγημα περί «ισχυρής Ελλάδας με ισχυρό διεθνές αποτύπωμα» συγκρούεται με μια πραγματικότητα που αποδεικνύεται πολύ πιο δυσμενής και ανησυχητική. 

Η χώρα, παρά το ότι διαθέτει «ορατότητα» ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, δεν έχει κατορθώσει να αξιοποιήσει ουσιαστικά και πρακτικά αυτή τη θέση.

Η Ελλάδα εμφανίζεται ως ετερόφωτη και ως παρακολούθημα των συμμάχων της, με την τακτική της να βασίζεται σε μια άκριτη ταύτιση με τις ευρωπαϊκές και ευρωατλαντικές στρατηγικές επιλογές, χωρίς να προωθεί δυναμικά και με σαφήνεια το δικό της εθνικό συμφέρον. 

Αυτή η προσέγγιση έχει καταστήσει τη χώρα δυστυχώς λιγότερο αξιόπιστη και μειώνει τις προσδοκίες των εταίρων της, επηρεάζοντας αρνητικά τη θέση της στη διεθνή σκακιέρα.

Η στρατηγική της Αθήνας φαίνεται να εστιάζει πρωτίστως στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών και των ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών, με αποτέλεσμα να παραγκωνίζονται σημαντικές διμερείς σχέσεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μοχλοί πίεσης και επιρροής.

Συγκεκριμένα, χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα διατηρούν φιλικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, αλλά επιδεικνύουν ανεξάρτητη και αποφασιστική πολιτική υπεράσπισης των εθνικών τους συμφερόντων, ακόμα και σε βάρος προσωρινών τριβών με την αμερικανική εξωτερική πολιτική.

 Η Ελλάδα, αντίθετα, ακολουθεί έναν δρόμο αδιάλλακτης συμμόρφωσης και προσήλωσης, γεγονός που έχει καταγραφεί από τις άλλες χώρες και μειώνει την αξιοπιστία και τη δυνατότητά της να διαπραγματευτεί ισότιμα.

Αυτή η διπλωματική αδυναμία αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις εξελίξεις γύρω από τη Λιβύη, όπου η Ελλάδα έχει υποστεί πολλαπλά διπλωματικά πλήγματα. Η χώρα δεν έχει κατορθώσει να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, παραμένοντας παθητικός θεατής ενώ άλλοι παίκτες, όπως η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, επεμβαίνουν αποφασιστικά.

Η κυβέρνηση της Τρίπολης υπό τον Ντμπεϊμπά, παρά την αποτυχία της να διεξαγάγει εκλογές και τη συρρίκνωση της διεθνούς της νομιμότητας, συνεχίζει να αναγνωρίζεται από την Αθήνα, που δεν τολμά να αμφισβητήσει την κατάσταση, πιστή στο δόγμα της πλήρους ευθυγράμμισης με τη δυτική πολιτική γραμμή. 

Παράλληλα, η ελληνική κυβέρνηση αποστασιοποιήθηκε από τον στρατάρχη Χάφταρ, που είχε καταγγείλει το Τουρκολιβυκό μνημόνιο, επειδή εκείνος ήταν αντιδημοφιλής στους δυτικούς συμμάχους, αποδεικνύοντας την απροθυμία να αναλάβει ρίσκο και να υπερασπιστεί ενεργά τα εθνικά συμφέροντα.

Αυτή η στάση έχει οδηγήσει την Ελλάδα σε διπλωματική απομόνωση, καθώς δεν προσκαλείται καν στις διεθνείς διασκέψεις για το Λιβυκό, όπως η πολυμερή διάσκεψη του Βερολίνου, γεγονός που υπογραμμίζει τη σοβαρή υποβάθμιση του ρόλου της στην περιοχή. 

Η διπλωματική αδυναμία και η έλλειψη αποφασιστικότητας έχουν μετατρέψει τη χώρα σε ουραγό των εξελίξεων και έχουν πλήξει το κύρος της διεθνώς. Η αντίληψη ότι η Ελλάδα περιορίζεται σε έναν ρόλο απλού ακροατή ή παθητικού συμμετέχοντα καθιστά περιττή τη διπλωματική της παρουσία στα σημαντικά περιφερειακά ζητήματα.

Για να αντιστραφεί αυτή η αρνητική πορεία, απαιτείται μια τολμηρή και αποφασιστική κίνηση που θα αναδείξει την αποφασιστικότητα της χώρας να υπερασπιστεί τα εθνικά της συμφέροντα.

 Μια τέτοια κίνηση είναι η μονομερής επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στον ηπειρωτικό κορμό και την Κρήτη, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας.

Αν και δεν επιλύει το συνολικό ζήτημα της ΑΟΖ, θα στείλει ένα σαφές μήνυμα αποφασιστικότητας και θα ακυρώσει πρακτικά την επιχειρηματολογία της Τουρκίας περί συνεπιχειρήσεων σε θαλάσσια δικαιώματα που, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ανήκουν μονομερώς στην ελληνική κυριαρχία. 

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η μη άσκηση του δικαιώματος επέκτασης στα νησιά μπορεί να θεωρηθεί χειρονομία καλής θέλησης, αλλά σε καμία περίπτωση δεν σηματοδοτεί παραίτηση από αυτά τα δικαιώματα.

Σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να αντιδράσει στρατιωτικά, η Ελλάδα οφείλει να απαντήσει με σαφή και αποφασιστικό τρόπο, δηλώνοντας έτοιμη να υπερασπιστεί το εθνικό της συμφέρον με κάθε μέσο. 

Τα κυβερνητικά μηνύματα περί αδιαμφισβήτητου αεροπορικού πλεονεκτήματος θα πρέπει να επιβεβαιωθούν στην πράξη, ενισχύοντας την αποτρεπτική ισχύ με την άμεση προμήθεια προηγμένων όπλων χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. 

Η ελληνική κυβέρνηση καλείται να αποδείξει ότι το αφήγημα της ισχυρής Ελλάδας δεν είναι απλώς μια προπαγανδιστική ρητορεία, αλλά μια πραγματικότητα που μπορεί να υποστηριχθεί στην πράξη.

Η Ελλάδα χρειάζεται να αναθεωρήσει πλήρως τη διπλωματική της στρατηγική και να ανακτήσει την αυτοπεποίθηση και την αποφασιστικότητα που απαιτούνται για να σταθεί ισότιμα απέναντι σε προκλήσεις και πιέσεις. 

Η παθητικότητα και η υποτέλεια δεν μπορούν να συνεχίσουν να χαρακτηρίζουν τη θέση της χώρας, ειδικά σε μια γεωπολιτικά ρευστή περιοχή όπου τα συμφέροντα συγκρούονται και η διπλωματική ισχύς μετράει περισσότερο από κάθε άλλο παράγοντα. 

Μόνο έτσι η Ελλάδα μπορεί να αποκαταστήσει τη διεθνή της αξιοπιστία και να προστατεύσει αποτελεσματικά τα ζωτικά της συμφέροντα.

Ο αποκλεισμός των υποβρυχίων μας από το Αιγαίο στόχος των Τούρκων

Με εκπληκτική ταχύτητα αντέδρασε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στην εξαγγελία του Έλληνος Πρωθυπουργού για την δημιουργία δύο θαλασσίων πάρκων, ενός στο Αιγαίο και ενός στο Ιόνιο. 

Και ενώ είναι γνωστές οι τουρκικές αμφισβητήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος στο Αιγαίο, υπάρχει εν προκειμένω μια ακόμη ουσιαστική παράμετρος. 

Η κήρυξις των θαλασσίων πάρκων σημαίνει, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και απαγόρευση της δυνατότητος να πλέουν μηχανότρατες πάσης εθνικότητος σε αυτά.

Και πράγματι η Ελλάς κατόπιν ευρωπαϊκής οδηγίας έχει καταργήσει την χρήση τους και έχει επιδοτήσει την καταστροφή όσων υπήρχαν. Η μηχανότρατα όμως, εκτός από απειλή για το περιβάλλον είναι και απειλή για τα υποβρύχια. 

Ο κίνδυνος να μπλεχτούν στα δίχτυα είναι υπαρκτός και για τον λόγο αυτό, όπου πλέουν μηχανότρατες δεν πλέουν υποβρύχια. 

Η Τουρκία όμως, οι μηχανότρατες της οποίας εμφανίζονται τις τελευταίες ημέρες να ψαρεύουν μέχρι και τα ανοικτά της Τήνου και άλλων νησιών των Κυκλάδων, ουσιαστικώς μπορεί σε ειρηνική περίοδο να δημιουργεί ζώνες αποκλεισμού για τα ελληνικά υποβρύχια. 

Είναι και αυτός ένας από τους λόγους για τους οποίους αντιδρά με τέτοια ένταση στην δημιουργία των πάρκων.

Ο άλλος λόγος είναι η παγία πολιτική περιορισμού της Ελλάδος στα έξι μίλια των χωρικών υδάτων των νησιών στα οποία δεν αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα κλπ). 

Και είναι τραγικό το γεγονός ότι και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, στις σχετικές ανακοινώσεις του δεν κάνει μνεία κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά μόνον κυριαρχίας.

 Που σημαίνει τα έξι μίλια. Άλλωστε και κατά την κρίση του θέρους του 2020 ο νυν υπουργός Εξωτερικών κ. Γιώργος Γεραπετρίτης, ως υπουργός Επικρατείας τότε, τα έξι μίλα είχε θέσει ως «κόκκινη γραμμή» της Ελλάδος.

Την ίδια στάση βλέπουμε να επαναλαμβάνεται σε κάθε περίπτωση αντιδράσεως της Τουρκίας σε ελληνικές ενέργειες εντός θαλασσίου χώρου στον οποίο η Αθήνα δικαιούται να ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα. Τυπικό παράδειγμα, η άτακτος αποχώρησις των ερευνητικών της ηλεκτρικής διασυνδέσεως από την θάλασσα της Κάσου.

Τα δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα σε Νότιες Κυκλάδες και Ιόνιο, που ανακοίνωσε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τίθενται έως τις 22 Σεπτεμβρίου σε δημόσια διαβούλευση. Τα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα είναι δίκτυα διασυνδεδεμένων προστατευόμενων περιοχών. 

Η δημιουργία τους προσφέρει σημαντικά πρόσθετα πλεονεκτήματα σε σχέση με τις μέχρι σήμερα μεμονωμένες προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, κυρίως λόγω της ολιστικής οικολογικής, διοικητικής και κοινωνικοοικονομικής προσεγγίσεως. 

Σκοπός τους είναι η διατήρησις της μοναδικής βιοποικιλότητος, η προστασία και η αποκατάστασις των οικοτόπων και η προώθησις της ευαισθητοποιήσεως σχετικά με το θαλάσσιο περιβάλλον.

Οι Τούρκοι όμως έχουν διαφορετική προσέγγιση στο ζήτημα. Η ανακοίνωσις την οποία εξέδωσε ταχύτατα το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δεν είναι παρά ένα κείμενο που δείχνει εμμονή στην προσπάθεια δημιουργίας «γκρίζων ζωνών» σε όλο το Αιγαίο. 

Ταυτοχρόνως η αναφορά στην «Διακήρυξη των Αθηνών» καταδεικνύει πόσο ολέθριο σφάλμα ήταν η υπογραφή της και πόσο αφελής ήταν η προσέγγισις της ελληνικής Κυβερνήσεως που επίστευε ότι μπορεί λύσει προβλήματα, έστω και μικρά προβλήματα με την Τουρκία του Ερντογάν.

Η οποία Τουρκία, δια της ανακοινώσεως του υπουργείου της των Εξωτερικών αμφισβητεί και την κυριαρχία της Ελλάδος σε «γεωγραφικούς σχηματισμούς» (εννοεί τουλάχιστον βραχονησίδες). Αναφέρει:

«Το Υπουργείο μας εξέδωσε δήλωση στις 9 Απριλίου 2024, επαναλαμβάνοντας ότι τα Θαλάσσια Πάρκα που θα κηρυχθούν στο Αιγαίο Πέλαγος δεν θα έχουν νομικές συνέπειες στο πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων γεωγραφικών σχηματισμών των οποίων η ιδιοκτησία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες.

Τα σημεία που αναφέρονται στη δήλωσή μας παραμένουν σε ισχύ σήμερα. Οι μονομερείς ενέργειες θα πρέπει να αποφεύγονται σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος. Το διεθνές ναυτικό δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ παράκτιων κρατών σε αυτές τις θάλασσες, συμπεριλαμβανομένων και περιβαλλοντικών ζητημάτων.

Σε αυτό το πλαίσιο, θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε ότι η χώρα μας, ως παράκτιο κράτος στο Αιγαίο Πέλαγος, είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα. 

Από την άλλη πλευρά, επαναλαμβάνουμε ότι, όπως και στο παρελθόν, οι προσπάθειες αξιοποίησης παγκόσμιων αξιών όπως η προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων του Αιγαίου και ζητημάτων που αφορούν το καθεστώς ορισμένων νησιών, βραχονησίδων και υφάλων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες δεν θα αποδώσουν κανένα αποτέλεσμα σήμερα».

Και ακολουθεί η αναφορά στην «Διακήρυξη των Αθηνών»:

«Θα θέλαμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία για να τονίσουμε ότι η Τουρκία διατηρεί τη θέση της ότι πρέπει να υιοθετηθεί μια ειλικρινής και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίλυση ζητημάτων με βάση το διεθνές δίκαιο, την ισότητα και την καλή γειτονία, στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία της 7ης Δεκεμβρίου 2023, η οποία αντικατοπτρίζει το πνεύμα που και τα δύο μέρη επιθυμούν να διατηρήσουν στις σχέσεις τους».

Σε απάντηση το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

«Η καθιέρωση των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος γίνεται με αμιγώς περιβαλλοντικά κριτήρια σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας. 

Αναφορές σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες είναι εντελώς ανεδαφικές. Το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο είναι ξεκάθαρο. Η ελληνική κυριαρχία στην περιοχή αυτή ορίζεται σαφώς και οριστικώς από διεθνή συμβατικά κείμενα.

Η Ελλάδα τάσσεται παγίως υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία, με στόχο τη διευθέτηση της μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αυτή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο χωρών.

Η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης».

Επαναλαμβάνουμε το ατόπημα. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών για πολλοστή φορά ομιλεί για δικαιώματα «που απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία. Ούτε λέξη για τα κυριαρχικά δικαιώματα.

Μήνυμα μη λύσης από τα Κατεχόμενα

Στην επέτειο της εισβολής στην Κύπρο, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε τα κατεχόμενα με μια εμφανή αλαζονική και επιβλητική παρουσία, επιδιώκοντας να επιθεωρήσει τα εδάφη υπό τουρκική κατοχή και να εγκαινιάσει έργα χρηματοδοτούμενα από την Άγκυρα. 

Αυτά τα έργα, που παρουσιάζονται ως «κοινής ωφελείας», αποτελούν στην ουσία προσπάθειες εδραίωσης των δεδομένων της κατοχής, καθώς πραγματοποιούνται πάνω σε ελληνοκυπριακές περιουσίες, ακυρώνοντας στην πράξη κάθε προοπτική επίλυσης του περιουσιακού ζητήματος. 

Παράλληλα, άλλες ελληνοκυπριακές περιουσίες πωλούνται σε ξένους επενδυτές, ενισχύοντας τη συνεχιζόμενη τσιμεντοποίηση και την οικονομική διείσδυση της κατοχής στην περιοχή.

Ο Ερντογάν, συνοδευόμενος από τον υπουργό Εξωτερικών και πρώην αρχικατάσκοπο Χακάν Φιντάν και άλλους συνεργάτες, έστειλε σαφές μήνυμα αποδοχής και στήριξης της πολιτικής του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ, ο οποίος πλέον προωθεί λύση δύο κρατών στο Κυπριακό. 

Παράλληλα, ο Τούρκος Πρόεδρος εξέφρασε την κόπωσή του από τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, αναγνωρίζοντας εμμέσως ότι η Τουρκία ουδέποτε είχε προχωρήσει σε σοβαρό διάλογο αλλά απλώς τροφοδοτούσε την παρατεταμένη αδράνεια.

Η στήριξη της Άγκυρας στην επιλογή Τατάρ και η αποκήρυξη κάθε προοπτικής συνολικής λύσης αντανακλούν την πρόθεση της Τουρκίας να διαιωνίσει το σημερινό αδιέξοδο, παρουσιάζοντας το Κυπριακό ως δικοινοτική διαφορά που πρέπει να «επανενωθεί» το νησί και όχι να απελευθερωθεί από την κατοχή. 

Με αυτό το πλαίσιο, η Άγκυρα καλεί τρίτες χώρες, στις οποίες ασκεί μεγάλη επιρροή, να αναγνωρίσουν το παράνομο καθεστώς στα κατεχόμενα, προσπαθώντας να νομιμοποιήσει το παράνομο και παρασιτικό μόρφωμα που έχει κατασκευάσει.

Την ίδια στιγμή, παρά τις αυξανόμενες πιέσεις και τις διώξεις κατά των ελληνοκυπριακών περιουσιών, τα δικαιώματα των νόμιμων ιδιοκτητών δεν παραγράφονται ούτε εκμηδενίζονται, γεγονός που η Άγκυρα γνωρίζει καλά, όπως μαρτυρούν και οι διώξεις κατά των περιουσιών των Ελλήνων της Πόλης.

Η πρόσφατη άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη στη Νέα Υόρκη έδειξε ότι η διαδικασία παραμένει σε αναμονή μέχρι τον Οκτώβριο, χωρίς ουσιαστικές εξελίξεις. 

Η ψευδαίσθηση ότι η πιθανή ήττα του Τατάρ στις ψευδοεκλογές και η αντικατάστασή του από τον «προοδευτικό» Τουφάν Ερχουμάν θα επιφέρει αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας παραμένει απομακρυσμένη, καθώς ιστορικά ούτε ο ισχυρός κάποτε Ραούφ Ντενκτάς κατόρθωσε να επιβάλει τη δική του ατζέντα έναντι του Ερντογάν, ο οποίος τον απέπεμψε εν μια νυκτί.

Η επίσκεψη Ερντογάν στα κατεχόμενα δεν ήταν παρά μια νέα επιβεβαίωση της θέλησης της Τουρκίας να κρατήσει τον έλεγχο και να αποκλείσει οριστικά το ενδεχόμενο λύσης, επιβάλλοντας το δικό της πλαίσιο και τα δικά της συμφέροντα στην Κύπρο.

ΠΗΓΗ