ΘΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΛΑΘΗ ΜΑΣ;
Η Ιστορία αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα ότι πολλές φορές οι κρίσεις και οι καταστροφές μπορούν να οδηγήσουν σε θετικές αλλαγές, εφόσον αξιοποιηθούν σωστά. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι σεισμοί του 1953 στα Επτάνησα.
Η καταστροφή ήταν τεράστια, όμως ο τότε Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Ξενοφών Ζολώτας, αντιμετώπισε την κατάσταση με αισιοδοξία και δημιουργικότητα.
Όταν ένας συνεργάτης του εξέφρασε ανησυχία για τις οικονομικές συνέπειες, του απάντησε με τη χαρακτηριστική φράση: «Αυτός, παιδί μου, δεν είναι σεισμός, αλλά σωσμός».
Η αλήθεια της φράσης του επιβεβαιώθηκε. Τα Επτάνησα αναγεννήθηκαν, αποκτώντας σύγχρονες υποδομές και καλύτερη πολεοδομία. Αντίστοιχα, η Καλαμάτα μετά τους σεισμούς της δεκαετίας του 1980 μετατράπηκε σε μια όμορφη και λειτουργική επαρχιακή πόλη.
Στη Θεσσαλονίκη, η καταστροφική πυρκαγιά του 1917 αποτέλεσε αφορμή για την πολεοδομική αναμόρφωση του κέντρου της, μετατρέποντάς την σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Ωστόσο, αυτές οι θετικές εξελίξεις δεν αναιρούν τη θλίψη που προκαλούν οι ανθρώπινες απώλειες και η καταστροφή. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για αθώες ζωές, όπως μικρά παιδιά, οι τραγωδίες αυτές μας γεμίζουν πόνο. Παρά ταύτα, οι κρίσεις μάς διδάσκουν να βρίσκουμε λύσεις και να αξιοποιούμε τις δυσκολίες ως εφαλτήριο για πρόοδο.
Το αρχαίο ρητό και οι σύγχρονες εφαρμογές
Το αρχαίο ρητό «Ουδέν κακόν αμιγές καλού» είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Κάθε κρίση κλείνει έναν κύκλο, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει έναν νέο. Το ερώτημα είναι αν θα εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία για θετικές αλλαγές ή θα αφήσουμε τις δυνατότητες αυτές να χαθούν.
Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα βρίθει από κρίσεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για μεταρρυθμίσεις.
Η οικονομική κρίση του 2009, η υιοθέτηση των μνημονίων, το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα, και οι φυσικές καταστροφές όπως οι πλημμύρες στη Μάνδρα και η πυρκαγιά στο Μάτι αποτελούν παραδείγματα γεγονότων που ανέδειξαν χρόνιες αδυναμίες του ελληνικού κράτους.
Η πανδημία COVID-19, με τα lockdown και τις αλλαγές στις κοινωνικές και οικονομικές δομές, πρόσθεσε νέες προκλήσεις, ενώ η γεωπολιτική αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο, ο πόλεμος στην Ουκρανία, και οι διεκδικήσεις της Τουρκίας φέρνουν τη χώρα αντιμέτωπη με κρίσιμα εθνικά ζητήματα.
Χαμένες ευκαιρίες και θετικά βήματα
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ευκαιρίες που προσέφεραν οι κρίσεις χάθηκαν. Τα μνημόνια, για παράδειγμα, αντιμετωπίστηκαν με δαιμονοποίηση και όχι ως αφορμή για ριζικές μεταρρυθμίσεις.
Σε άλλα ζητήματα, το πελατειακό κράτος και η πολιτική εκμετάλλευση ματαίωσαν προσπάθειες αλλαγών.
Ωστόσο, υπήρξαν και θετικά βήματα:Στον τομέα της άμυνας, εφαρμόστηκε ένα σοβαρό εξοπλιστικό πρόγραμμα που ενίσχυσε την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας.
Η διαχείριση της πανδημίας, αν και προκάλεσε δυσκολίες, δεν είχε σοβαρές μακροπρόθεσμες οικονομικές επιπτώσεις.
Η οικονομία στηρίχθηκε σε πυλώνες όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, και η οικοδομική δραστηριότητα.
Υπήρξαν κάποιες επιτυχίες στη δημόσια ασφάλεια και μια διστακτική προσπάθεια βελτίωσης της δικαιοσύνης.
Αναζητώντας το μέλλον
Η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί τις παρούσες προκλήσεις για να προχωρήσει μπροστά. Βασικές προτεραιότητες θα μπορούσαν να είναι:Η αξιοποίηση της υπαίθρου: Η εγκατάλειψη της αγροτικής παραγωγής καθιστά τη χώρα εξαρτημένη από εισαγωγές τροφίμων.
Η επιστροφή στην αυτάρκεια είναι αναγκαία, ιδιαίτερα σε περιόδους παγκόσμιων κρίσεων.
Η εθνική ασφάλεια: Ενέργειες όπως η επέκταση των χωρικών υδάτων νότια της Κρήτης και η σύναψη ισχυρών συμμαχιών θα θωρακίσουν τη χώρα γεωπολιτικά.
Ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης: Οι χρόνιες αδυναμίες του κράτους πρέπει να αντιμετωπιστούν με ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.
Το δίλημμα της χώρας
Σε κάθε κρίση, το ερώτημα παραμένει: Θα τη δούμε ως καταστροφή ή ως ευκαιρία για αναγέννηση; Το νέο έτος που ξεκίνησε, με τις γεωπολιτικές προκλήσεις και τις κοινωνικές δυσκολίες που διαφαίνονται, προσφέρει ένα νέο πεδίο δράσης.
Από εμάς εξαρτάται αν θα αντλήσουμε μαθήματα από το παρελθόν και θα κινηθούμε προς ένα καλύτερο μέλλον ή αν θα επαναλάβουμε τα ίδια λάθη.
Το στοίχημα είναι ανοιχτό, αλλά η Ιστορία μας διδάσκει ότι, με σωστή προσέγγιση, ακόμη και οι μεγαλύτερες κρίσεις μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου