ANDRE COMTE-SPONVILLE:«TO ΜΥΑΛΟ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΣΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑΤΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ»
Αναδεικνύει την υπεροχή της καρδιάς στην αναζήτηση της αλήθειας. Αν κι αγνωστικιστής έχει βιώσει μυστικιστικές εμπειρίες...τι είναι το ”ωκεάνειο συναίσθημα” στον Φρόιντ.. Η αλήθεια δεν είναι διανοητική σύλληψη αλλά βίωμα..
Όταν η εμπειρική θεολογία και ο μυστικισμός της Ορθοδοξίας διασταυρώνεται ακόμη και με άθεους ή αγνωστικιστές διανοούμενους.
Οι καταστάσεις χάριτος κι αλλοίωσης στα διευρυμένα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης...Σκιές της χάριτος, ανταύγειες της αλήθειας ακόμη κι εκεί που υποθετικά και θεωρητικά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν.
Ο Θεός δεν είναι έγκλειστος ούτε εγκιβωτισμένος σε καμιά Κιβωτό της Διαθήκης...«και πάντων και πασών»...Ανοίγεται διαρκώς, είναι ο εν παντί καιρώ και πάση ώρα Ερχόμενος για τον καθένα...αρκεί το «ετοίμη η καρδία» του...
O καθηγητής Φιλοσοφίας της Σορβόννης André Comte-Sponville στην συνέντευξη στο περιοδικό Marianne στις 21/1/25 δηλώνει απερίφραστα ότι «δεν αρκεί η Καρτεσιανή λογική για να φτάσεις στην αλήθεια...
To μυαλό δεν μπορεί να γνωρίσει την αλήθεια γιατί η αλήθεια δεν είναι αποτέλεσμα του μυαλού» – « Le cerveau ne peut connaître la vérité que parce que la vérité n’est pas un effet du cerveau. »
Ο Δυτικός δογματικός ρασιοναλισμός ηττήθηκε και ήδη ένας φιλοσοφικός αναθεωρητισμός αντιπροτείνεται από στοχαστές ”Απολογητές”.
Αυτός ένας Ακαδημαικός, φιλόσοφος και αγνωστικιστής ενδιαφέρεται για μυστικιστικές εμπειρίες κάτι που στο νεοελληνικό αρχοντοχωριατισμό καγχάζεται ως οπισθοδρόμηση, δεισιδαιμονία προκατάληψη, θρησκοληψία, ταμπού ..
–Γιατί ενδιαφέρεστε για μυστικιστικές εμπειρίες;
– Ας το ονομάσουμε «τροποποιημένη κατάσταση συνείδησης»! Τι είναι η πνευματικότητα; Η ζωή του πνεύματος (spiritus, στα λατινικά). (ή του Πνεύματος)...
Πολλοί από εμάς έχουμε βιώσει αυτές τις «αλλαγμένες καταστάσεις συνείδησης»: είναι εμπειρίες αιωνιότητας, γαλήνης και πληρότητας, σαν μια χαρά απαλλαγμένη από τον χρόνο, την έλλειψη και τον φόβο.
Αυτό είναι που ο Φρόιντ αποκαλεί «ωκεάνιο συναίσθημα»-sentiment oceanique (να νιώθεις τον εαυτό σου ένα με τα πάντα, με το όλον (σσ ίνα πάντες εν ώσιν),όπως ένα κύμα είναι ένα με τον ωκεανό που το περιέχει), αυτό που ο Μπατάιγ αποκαλεί «εσωτερική εμπειρία», αυτό που ο Λε Κλεζίο αποκαλεί «υλική έκσταση», την οποία πράγματι έχω βιώσει, και δεν έχω βιώσει ποτέ κάτι καλύτερο.
Ας πούμε απλώς ότι δεν πιστεύω πλέον ότι «η δύναμη της ψυχής ορίζεται μόνο από τη γνώση», ούτε επομένως «μόνο από τη νοημοσύνη», σε αντίθεση με όσα ισχυρίζεται ο Σπινόζα.
Η λογική είναι κάτι σπουδαίο. Αλλά οι ικανότητες της καρδιάς και το θάρρος είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντικά για μένα!” Εδώ η θέση του προσεγγίζει τη φιλοκαλική οπτική των μυστικών της Ορθοδοξίας που καθορίζουν την καρδιά ως τη βάση των πνευματικών αναβάσεων.
Ο καθηγητής Φιλοσοφίας της Σορβόννης André Comte-Sponville, γενικά πραγματεύεται στα έργα του το πρόβλημα για τη σχέση της ηθικής με την πολιτική και την επιστήμη στις σύγχρονες κοινωνίες.
Αρχικά, ο André Comte-Sponville διαπιστώνει πως υπάρχει μια στροφή της τελευταίας γενιάς ανθρώπων (περίοδος 1980-2000) προς την ηθική και στην απόπειρα επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων όχι πλέον με πολιτικά αλλά με ηθικά μέσα (π.χ. φιλανθρωπίες, εθελοντισμός κ.λπ.).
Οι τρεις κύριες γι’ αυτή τη στροφή είναι, θεωρεί, η «αντίδραση» στην υπερβολική πολιτικοποίηση της γενιάς του γαλλικού Μάη, η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και ο συνακόλουθος «θρίαμβος» του καπιταλιστικού συστήματος, θρίαμβος που όμως συνεπαγόταν συγχρόνως και την επανεμφάνιση νέων αμφισβητήσεων για τη νομιμοποίηση του συστήματος αυτού, και τέλος, η γενικότερη εκκοσμίκευση-αποθρησκειοποίηση της σύγχρονης Δύσης.
Ως προς το τρίτο, ο Γάλλος διανοητής έχει να πει κάτι παραπάνω:
«Εκείνο που με ανησυχεί είναι ότι αυτός ο κοινωνικός θάνατος του Θεού, μπορεί να είναι ταυτόχρονα και θάνατος του πνεύματος- εξαφάνιση, τουλάχιστον στη Δύση, κάθε πνευματικής ζωής άξιας αυτού του ονόματος.
Σε βαθμό που, καθώς οι εκκλησίες αδειάζουν, να μην μπορούμε πλέον να γεμίζουμε το κυριακάτικο πρωινό, παρά τα σούπερ μάρκετ. Θα είχαμε άδικο να χαιρόμαστε γι’ αυτό.
Επιτρέψτε στον άθεο που είμαι να σας πει ότι το ένα, το σούπερ μάρκετ, δεν αντικαθιστά τον άλλο, τις εκκλησίες.
Και ότι μια κοινωνία που δεν θα είχε παρά σούπερ μάρκετ να προσφέρει, ειδικά στους νέους της, δεν θα είχε, κατά πάσα πιθανότητα, μέλλον. Οι νέοι το νιώθουν καλά, άλλωστε».
Για τον Sponville, πάντως, η ηθική ενισχύεται υπό την υποχώρηση του θρησκευτικού. Ως «βαρβαρότητα» ο Sponville εννοεί την υποταγή ενός ανώτερου επιπέδου σε ένα από τα κατώτερα. Αν λόγου χάρη υποτάξουμε την ηθική στην οικονομία, φθάνοντας στο σημείο να υμνούμε τον καπιταλισμό, όπως κάποτε οι αρχαίοι Ισραηλίτες λάτρευσαν ένα χρυσό μοσχάρι.
Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη μορφή σύγχυσης των επιπέδων. Πρόκειται για τον «αγγελισμό», δηλαδή την υποταγή ενός κατώτερου επιπέδου σε ένα από τα ανώτερα. Αυτό μπορεί να συμβεί, όταν για παράδειγμα, κάνουμε το λάθος να αναγάγουμε τα πολιτικά προβλήματα σε προβλήματα ηθικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου