Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΣΙΑ ΜΕ ΝΕΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ, ΕΛΠΙΖΟΝΤΑΣ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙ ΤΗΝ ΕΥΝΟΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ
Λεβέντ Κενέζ
Η Τουρκία έχει κινηθεί για να αναδιαμορφώσει την ενεργειακή της πολιτική με μια σειρά μακροπρόθεσμων συμφωνιών για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας μείωσης της εξάρτησής της από τη Ρωσία και το Ιράν, ενισχύοντας παράλληλα τους δεσμούς της με την Ουάσινγκτον κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Τραμπ.
Οι ανακοινώσεις έγιναν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του υπουργού Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ στη Νέα Υόρκη αυτή την εβδομάδα για την 80ή σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Υπογραμμίζουν την πρόθεση της Άγκυρας να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της πηγές μετά από δεκαετίες μεγάλης εξάρτησης από τις εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία και το Ιράν, μια εξάρτηση που έχει αφήσει τη χώρα ευάλωτη σε γεωπολιτικά σοκ.
Η Τουρκία εισάγει επί του παρόντος περίπου το 99% των αναγκών της σε φυσικό αέριο. Σύμφωνα με στοιχεία της Τουρκικής Ρυθμιστικής Αρχής Αγοράς Ενέργειας, το 2023 η Ρωσία αντιπροσώπευε περίπου το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Τουρκίας, ακολουθούμενη από το Ιράν με περίπου 17%.
Το Αζερμπαϊτζάν προμήθευσε σχεδόν το 16%, ενώ το υπόλοιπο προήλθε από αποστολές υγροποιημένου φυσικού αερίου, κυρίως από τις ΗΠΑ, το Κατάρ, την Αλγερία και τη Νιγηρία.
Ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ συνομιλεί με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μετά την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο στις 25 Σεπτεμβρίου 2025.
Παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία αρνήθηκε να συμμετάσχει στις κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022, επικαλούμενη τη μεγάλη ενεργειακή της εξάρτηση και τη σημασία του ρωσικού τουρισμού για την οικονομία της. Τούρκοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η διακοπή των σχέσεων θα έβλαπτε την εσωτερική σταθερότητα.
Αντίθετα, η Άγκυρα τοποθετήθηκε ως μεσολαβητής μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, συνεχίζοντας παράλληλα να εισάγει ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Οι νέες συμφωνίες LNG δείχνουν ότι η Άγκυρα επιδιώκει να μειώσει αθόρυβα αυτήν την εξάρτηση χωρίς να προκαλέσει τη Μόσχα.
Στη Νέα Υόρκη, το Bayraktar παρευρέθηκε στην υπογραφή 20ετούς συμφωνίας προμήθειας LNG μεταξύ της κρατικής εταιρείας αγωγών της Τουρκίας BOTAŞ και της Mercuria, ενός από τους κορυφαίους ανεξάρτητους ομίλους ενέργειας και εμπορευμάτων στον κόσμο, με έδρα τη Γενεύη. Σύμφωνα με τη συμφωνία, η BOTAŞ θα εισάγει περίπου 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG ισοδύναμου φυσικού αερίου ετησίως από το 2026.
Οι παραδόσεις θα προέρχονται από λιμάνια φόρτωσης των ΗΠΑ, καθώς και από τερματικούς σταθμούς επαναεριοποίησης στην Τουρκία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική, με τον συνολικό όγκο προμήθειας να αναμένεται να φτάσει τα 70 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα σε διάστημα δύο δεκαετιών.
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, στα δεξιά, παρευρίσκεται στην υπογραφή στη Νέα Υόρκη 20ετούς συμφωνίας προμήθειας ΥΦΑ μεταξύ της κρατικής τουρκικής BOTAŞ και της παγκόσμιας ενεργειακής εταιρείας Mercuria.
Ο Μπαϊρακτάρ δήλωσε ότι η συμφωνία αποτελεί ορόσημο για την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και θα υποστηρίξει τη στρατηγική της Άγκυρας να γίνει ένας σημαντικός έμπορος LNG.
«Πιστεύουμε ακράδαντα ότι μια συνεργασία με την Mercuria στο πλαίσιο μιας τέτοιας συμφωνίας θα επιτρέψει στην BOTAŞ να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά LNG», είπε.
Πρόσθεσε ότι η συμφωνία σηματοδότησε ένα ακόμη σημαντικό βήμα στο εμπόριο φυσικού αερίου, ένα θέμα που θα τεθεί κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο την Πέμπτη.
Κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος Τραμπ υπέδειξε ότι η καλύτερη ενέργεια που θα μπορούσε να κάνει ο Ερντογάν θα ήταν να αποφύγει την αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο Τραμπ επέκρινε επίσης τις ευρωπαϊκές χώρες για τη μεγάλη εξάρτησή τους από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Είπε ότι η εξάρτηση υπονόμευε την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ και πίεζε τους συμμάχους να διαφοροποιήσουν τις προμήθειές τους.
Τα σχόλια του Τραμπ θεωρήθηκαν ευρέως ως μια ώθηση για να ενθαρρυνθούν οι Ευρωπαίοι εταίροι να στραφούν σε αμερικανικές εταιρείες για υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Σε ξεχωριστή εξέλιξη, η BOTAŞ υπέγραψε επίσης μακροπρόθεσμη συμφωνία με την αυστραλιανή εταιρεία Woodside Energy. Η συμφωνία προβλέπει παραδόσεις περίπου 5,8 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ισοδύναμου LNG σε διάστημα εννέα ετών, αρχής γενομένης από το 2030, κυρίως από το έργο LNG της Λουιζιάνα.
Ο Bayraktar, ο οποίος παρευρέθηκε επίσης στην υπογραφή, δήλωσε ότι η συνεργασία θα ανοίξει την πόρτα σε ευρύτερη συνεργασία στην περιοχή.
Οι αμερικανικές εξαγωγές LNG έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, ωθούμενες από την παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου και τους νέους τερματικούς σταθμούς εξαγωγής.
Η Τουρκία, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, έχει τοποθετηθεί τόσο ως σημαντικός καταναλωτής όσο και ως πιθανός κόμβος διαμετακόμισης για LNG και φυσικό αέριο μέσω αγωγών.
Για την Ουάσιγκτον, οι βαθύτεροι ενεργειακοί δεσμοί με την Άγκυρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα στρατηγικό αντίβαρο στην επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή.
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ (κέντρο), συναντάται με τη Μάργκαρετ Κοσεντίνο, αντιπρόεδρο της Westinghouse Electric Company (δεύτερη από αριστερά), στη Νέα Υόρκη για να συζητήσουν τη συνεργασία σε μεγάλης κλίμακας πυρηνικούς αντιδραστήρες και τεχνολογία μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMR) στο πλαίσιο των στόχων της Τουρκίας για την πυρηνική ενέργεια.
Η τουρκική κυβέρνηση υπερασπίζεται εδώ και καιρό τις συνεργασίες της με τη Μόσχα στον ενεργειακό τομέα. Η ρωσική κρατική Rosatom κατασκευάζει επί του παρόντος τον πρώτο πυρηνικό σταθμό της Τουρκίας στο Ακούγιου στις ακτές της Μεσογείου, ένα έργο αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία σταδιακά έως το 2026.
Η Rosatom έχει επίσης εκφράσει ενδιαφέρον για την κατασκευή ενός δεύτερου πυρηνικού σταθμού στη Σινώπη, στη Μαύρη Θάλασσα.
Αυτά τα έργα, ενώ επεκτείνουν την ενεργειακή βάση της Τουρκίας, έχουν ενισχύσει τις ανησυχίες σχετικά με την υπερβολική εξάρτηση από τη ρωσική τεχνολογία και χρηματοδότηση.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η εξάρτηση της Άγκυρας από τη Ρωσία και το Ιράν για εισαγωγές ενέργειας ήταν ένα στρατηγικό λάθος. Και οι δύο χώρες έχουν αντιμετωπίσει διεθνείς κυρώσεις και πολιτική αστάθεια, αφήνοντας την Τουρκία εκτεθειμένη σε αναταραχές.
Οι Τούρκοι πολιτικοί της αντιπολίτευσης έχουν συχνά κατηγορήσει την κυβέρνηση Ερντογάν ότι χρησιμοποιεί την ενεργειακή πολιτική ως εργαλείο βραχυπρόθεσμου πολιτικού υπολογισμού αντί για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό ασφαλείας.
Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα έχει προωθήσει την ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα ως μια σημαντική ανακάλυψη που θα καθιστούσε την Τουρκία πιο αυτάρκη. Το 2020, αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ένα σημαντικό εύρημα που εκτιμάται σε 405 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Ο Ερντογάν χαιρέτισε την ανακάλυψη ως ιστορική, προβλέποντας ότι θα μείωνε δραστικά τον λογαριασμό εισαγωγών της Τουρκίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει υπερεκτιμήσει τα βραχυπρόθεσμα οφέλη.
Η παραγωγή ήταν πιο αργή από ό,τι αναμενόταν, το κόστος υποδομών παραμένει υψηλό και το κοίτασμα είναι απίθανο να αλλάξει σημαντικά την εξάρτηση της Τουρκίας από τις εισαγωγές πριν από τη δεκαετία του 2030.
Συνεχίζονται οι εργασίες κατασκευής του πρώτου πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της Τουρκίας στο Ακούγιου, στις ακτές της Μεσογείου, ο οποίος κατασκευάζεται από την κρατική ρωσική Rosatom και αναμένεται να ολοκληρωθεί σταδιακά έως το 2026.
Οι ανακοινώσεις στη Νέα Υόρκη περιελάμβαναν επίσης συζητήσεις μεταξύ του Bayraktar και της αμερικανικής Westinghouse Electric Company σχετικά με πιθανή συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.
Οι συνομιλίες κάλυψαν τόσο τους συμβατικούς αντιδραστήρες όσο και την τεχνολογία μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων, σηματοδοτώντας το ενδιαφέρον της Άγκυρας να εξισορροπήσει τη ρωσική εμπλοκή στον πυρηνικό της τομέα με τις αμερικανικές συνεργασίες.
Προς το παρόν, οι συμφωνίες LNG με τις Mercuria και Woodside ξεχωρίζουν ως συγκεκριμένα βήματα για τον αναπροσανατολισμό της ενεργειακής στρατηγικής της Τουρκίας.
Παρέχουν μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις εφοδιασμού από μη ρωσική πηγή, κατανεμημένες σε πολλαπλές περιοχές και τερματικούς σταθμούς, κάτι που Τούρκοι αξιωματούχοι λένε ότι θα ενισχύσει τη σταθερότητα των τιμών και την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Ο Μπαϊρακτάρ τόνισε ότι οι συμφωνίες αντικατοπτρίζουν επίσης τον στόχο της Τουρκίας να γίνει πιο ενεργή στο διεθνές εμπόριο LNG.
Σημείωσε ότι θα αυξήσουν το αποτύπωμα της BOTAŞ στις παγκόσμιες αγορές, δίνοντας στην Άγκυρα μεγαλύτερη ευελιξία να καλύψει τη ζήτηση κατά τους χειμερινούς μήνες αιχμής και ενδεχομένως να μεταπωλήσει πλεονάζοντα φορτία σε Ευρωπαίους γείτονες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου