EXOYME ΓINEI ΑΜΟΡΦΗ ΜΑΖΑ; Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΕΞΟΥΣΙΑ;

ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ

Eric W. Dolan

(Φωτογραφία: Adobe Stock)

Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Collabra: Psychology διαπίστωσε μια αξιοσημείωτη μείωση των κινήτρων των ανθρώπων να ξεχωρίζουν ή να είναι μοναδικοί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. 

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους μεταξύ 2000 και 2020, μετρώντας διάφορες πτυχές της μοναδικότητας, συμπεριλαμβανομένης της προθυμίας υπεράσπισης των πεποιθήσεων, της τήρησης κανόνων και της ανησυχίας για τις αντιδράσεις των άλλων. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν μειώσεις και στους τρεις τομείς.

Η νέα μελέτη βασίστηκε σε στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι ανησυχούν όλο και περισσότερο για τις κοινωνικές συνέπειες της έκφρασης απόψεων, ιδιαίτερα σε διαδικτυακούς χώρους όπου ο έλεγχος είναι συχνά σκληρός και διαδεδομένος. 

Στοιχεία δημοσκοπήσεων και προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι ο φόβος της απομόνωσης ή της κριτικής μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο επιφυλακτικούς στο να μοιράζονται πεποιθήσεις ή να ενεργούν με τρόπους που τραβούν την προσοχή.

Ταυτόχρονα, το αυξανόμενο κοινωνικό άγχος και η ευαισθησία στην κρίση θα μπορούσαν να κάνουν τους ανθρώπους πιο διστακτικούς να εκφράσουν τη μοναδικότητά τους με τρόπους που θεωρούνται συγκρουσιακοί ή εξωτερικοί κοινωνικοί κανόνες. 

Δεδομένων αυτών των αλλαγών, οι ερευνητές ήθελαν να παρακολουθήσουν εάν και πώς η επιθυμία των ανθρώπων για μοναδικότητα είχε αλλάξει σε μια περίοδο 20 ετών.

«Οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές αντιλήψεις και απόψεις για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, ένα πράγμα στο οποίο όλοι φαίνεται να συμφωνούν είναι ότι πρέπει να είστε απίστευτα προσεκτικοί σχετικά με το τι δημοσιεύετε. Ίσως είναι καλύτερο να παραμείνετε σιωπηλοί και να μην προεξέχετε πάρα πολύ», εξήγησε ο συγγραφέας της μελέτης Bill Chopik, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Michigan State University.

«Υπάρχουν επίσης πολλές δημόσιες δημοσκοπήσεις όπου οι άνθρωποι φοβούνται να εκφράσουν απόψεις που είναι πολύ αμφιλεγόμενες. Σε ορισμένες δημοσκοπήσεις, πάνω από το 70% των ανθρώπων λένε ότι αυτολογοκρίνονται στο διαδίκτυο. Πιστεύουν επίσης ότι αυτός ο φόβος βλάπτει τον δημόσιο διάλογο και βλάπτει την ικανότητά μας να ανταλλάσσουμε ιδέες ελεύθερα. Μέρος αυτών των παρατηρήσεων μιλά για την ικανότητα των ανθρώπων να είναι μοναδικοί και να εκφράζονται αυθεντικά».

«Αισθανθήκαμε ότι οι άνθρωποι πίστευαν ότι αυτό ήταν ένα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο. Αλλά σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλό να δοκιμάσουμε επίσημα αν οι άνθρωποι ανησυχούν για αυτά τα πράγματα (δηλαδή, ξεχωρίζουν / είναι μοναδικοί) και αν είναι μια σχετικά πρόσφατη ανησυχία ή κάτι που υπήρχε πάντα».

Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια μεγάλης κλίμακας ανάλυση δεδομένων έρευνας από περισσότερους από 1,3 εκατομμύρια συμμετέχοντες που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο ανάγκης για μοναδικότητα στο πλαίσιο του Gosling-Potter Personality Project μεταξύ 2000 και 2020. 

Αυτή η έρευνα, που διεξάγεται ετησίως, συγκέντρωσε δεδομένα από χιλιάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες ερωτηθέντες κάθε χρόνο, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρέχοντας ένα ισχυρό σύνολο δεδομένων για τον εντοπισμό τάσεων με την πάροδο του χρόνου.

 Η έρευνα μέτρησε τρεις διαφορετικές πτυχές της μοναδικότητας: έλλειψη ενδιαφέροντος για τις απόψεις των άλλων, προθυμία να σπάσουν τους κανόνες και τάση να υπερασπίζονται τις προσωπικές πεποιθήσεις δημόσια.

Το ερωτηματολόγιο ανάγκης για μοναδικότητα αποτελούνταν από 32 δηλώσεις, καθεμία από τις οποίες σχεδιάστηκε για να αξιολογήσει την άνεση και τα κίνητρα των συμμετεχόντων να ξεχωρίσουν.

 Οι ερωτηθέντες βαθμολόγησαν κάθε δήλωση σε μια κλίμακα από το ένα έως το πέντε, επιτρέποντας στους ερευνητές να υπολογίσουν τις μέσες βαθμολογίες για καθεμία από τις τρεις πτυχές.

Για παράδειγμα, ένας συμμετέχων μπορεί να αξιολογήσει δηλώσεις όπως «Τείνω να εκφράζω τις απόψεις μου δημόσια, ανεξάρτητα από το τι λένε οι άλλοι» ή «Είναι καλύτερο να συμφωνείς με τους άλλους παρά να θεωρείσαι δυσάρεστος» για να αντικατοπτρίζει τη στάση του σχετικά με την υπεράσπιση των πεποιθήσεων και την ανησυχία για τις αντιδράσεις των άλλων. 

Οι βαθμολογίες κάθε πτυχής αναλύθηκαν στη συνέχεια χρόνο με το χρόνο, επιτρέποντας στους ερευνητές να εντοπίσουν τυχόν σημαντικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της 20ετούς περιόδου.

Τα στοιχεία έδειξαν αξιοσημείωτες μειώσεις και στις τρεις πτυχές από το 2000 έως το 2020, υποδηλώνοντας μια στροφή προς μεγαλύτερη συμμόρφωση και αυτολογοκρισία στους κοινωνικούς χώρους.

Η μεγαλύτερη πτώση, στο 6,52%, ήταν στην προθυμία των ανθρώπων να υπερασπιστούν δημόσια τις πεποιθήσεις τους, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή στο πόσο άνετα αισθάνονται τα άτομα να εκφράζουν τις απόψεις τους. 

Το 2000, οι απαντήσεις στην έρευνα έδειξαν ότι οι άνθρωποι ήταν γενικά πιο πρόθυμοι να υποστηρίξουν τις απόψεις τους, ακόμη και αν ήταν αμφιλεγόμενες ή διαφορετικές από την κοινή γνώμη. Μέχρι το 2020, ωστόσο, οι άνθρωποι ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να εκφράσουν ισχυρές πεποιθήσεις δημόσια.

Αυτή η τάση θα μπορούσε να υποδηλώνει αύξηση της αυτολογοκρισίας, με τα άτομα να φοβούνται ενδεχομένως την αντίδραση, την απομόνωση ή την κριτική εάν οι απόψεις τους διαφέρουν από εκείνες των συνομηλίκων τους ή των κοινωνικών κύκλων. 

Οι ερευνητές σημείωσαν ότι αυτή η μείωση θα μπορούσε να συνδεθεί με την ανάπτυξη των πλατφορμών κοινωνικών μέσων, όπου οι απόψεις μεταδίδονται ευρέως και ελέγχονται, καθιστώντας τα άτομα πιο επιφυλακτικά σχετικά με την ανταλλαγή απόψεων που μπορεί να είναι αμφιλεγόμενες.

«Ένα πράγμα που μας εξέπληξε λίγο ήταν πόσο καιρό πριν ξεκίνησαν κάποιες από αυτές τις αλλαγές», δήλωσε ο Chopik στο PsyPost. «Είδαμε ότι ορισμένα από τα αποτελέσματα (π.χ. η μη υπεράσπιση των πεποιθήσεων δημόσια) ξεκίνησαν ήδη από το 2001, πριν από πολλά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Έτσι, επιβεβαιώνει κάποιες σκέψεις για τους διαδικτυακούς χώρους, αλλά κατά τα άλλα είναι λίγο μυστήριο γιατί οι άνθρωποι διστάζουν να ξεχωρίσουν».

Μια σχετική διάσταση, η ανησυχία για το πώς τους αντιλαμβάνονται οι άλλοι, σημείωσε αύξηση 4,28%, πράγμα που σημαίνει ότι τα άτομα ανέφεραν όλο και περισσότερο ότι ενδιαφέρονται για τις απόψεις των άλλων. 

Αυτή η αλλαγή υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι έχουν συντονιστεί περισσότερο με τις πιθανές κοινωνικές συνέπειες των ενεργειών και των απόψεών τους, οδηγώντας τους να δώσουν προτεραιότητα στην προσαρμογή έναντι της έκφρασης μοναδικών ή αποκλινουσών προοπτικών.

Με άλλα λόγια, η μελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι σήμερα ενδιαφέρονται περισσότερο για τη διατήρηση της κοινωνικής αρμονίας και αποδοχής, ενδεχομένως εις βάρος της προσωπικής αυθεντικότητας. 

Αυτή η αυξημένη ανησυχία μπορεί να αντανακλά ευρύτερες κοινωνικές ανησυχίες και αυξημένη ευαισθησία στις κρίσεις των άλλων, οι οποίες είναι ιδιαίτερα εμφανείς σε διαδικτυακούς χώρους όπου η ανατροφοδότηση είναι άμεση και ιδιαίτερα ορατή.

Η μελέτη διαπίστωσε επίσης μια μείωση, αν και λιγότερο απότομη, στην προθυμία των ανθρώπων να παραβιάσουν τους κανόνες, υποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι είναι λιγότερο διατεθειμένοι να αμφισβητήσουν τους κανόνες ή τις κοινωνικές προσδοκίες από ό, τι πριν από δύο δεκαετίες. 

Αυτή η διάσταση συλλαμβάνει την επιθυμία να ξεχωρίσουμε αψηφώντας τις συμβάσεις, μερικές φορές έναν τρόπο διεκδίκησης της ατομικότητας. Ωστόσο, οι απαντήσεις δείχνουν ότι, με την πάροδο του χρόνου, οι άνθρωποι έχουν γίνει πιο επιφυλακτικοί στη συμπεριφορά, επιλέγοντας να συμμορφωθούν με τους κοινωνικούς κανόνες αντί να ωθήσουν τα όρια. 

Ενώ η μείωση εδώ ήταν λιγότερο δραματική από ό, τι σε άλλες διαστάσεις, εξακολουθεί να αντανακλά μια στροφή προς μεγαλύτερη προσοχή και τήρηση των κοινωνικών κανόνων, ενδεχομένως υποκινούμενη από την επιθυμία να αποφευχθούν αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις.

«Η ανάγκη των ανθρώπων για μοναδικότητα βρίσκεται σε χαμηλό 20 ετών», δήλωσε ο Chopik. «Αυτό το αποτέλεσμα οδηγήθηκε κυρίως από την ανησυχία των ανθρώπων να μοιραστούν και να υπερασπιστούν τις πεποιθήσεις τους δημόσια. 

Αν και επίσης μειώνονταν, η επιθυμία να ακολουθούν τους κανόνες και να ανησυχούν για τις απόψεις των άλλων δεν μειώθηκε τόσο πολύ όσο η απροθυμία να μοιραστούν και να υπερασπιστούν τις πεποιθήσεις τους δημόσια. 

Πιστεύουμε ότι η ενσωμάτωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις ζωές των ανθρώπων - και οι τιμωρητικές συνέπειές τους - μπορεί να είναι μία από τις αιτίες, αλλά ήμασταν περιορισμένοι στην ικανότητά μας να το δοκιμάσουμε αυτό».

Όπως συμβαίνει με όλες τις έρευνες, υπάρχουν περιορισμοί. Η έρευνα καλύπτει μόνο ένα διάστημα 20 ετών, περιορίζοντας τις γνώσεις σε μεγαλύτερες ιστορικές τάσεις. Η μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτά τα κενά συμπεριλαμβάνοντας ένα ευρύτερο φάσμα συμμετεχόντων και επεκτείνοντας το χρονοδιάγραμμα για τη διερεύνηση ευρύτερων κοινωνικών αλλαγών.

«Δεν μπορούσαμε να εξετάσουμε πάρα πολλούς μηχανισμούς πίσω από το γιατί η ανάγκη για μοναδικότητα μειωνόταν», σημείωσε ο Chopik. «Επίσης, τα αποτελέσματα ήταν μικρά ανάλογα με την προοπτική. 

Τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά αλλάζουν αργά σε επίπεδο πληθυσμού (η μελέτη μας είναι συνεπής με αυτό). Αλλά τα αποτελέσματα είναι μικρά με την απόλυτη έννοια – είναι περισσότερο μια «αργή ερπυσμός» παρά κάτι δραματικό».

Κοιτάζοντας μπροστά, οι ερευνητές στοχεύουν να διερευνήσουν γιατί η επιθυμία των ανθρώπων για μοναδικότητα έχει μειωθεί. Αυτή η έρευνα ανοίγει την πόρτα για περαιτέρω διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι κοινωνικές και ψηφιακές αλλαγές επηρεάζουν την προσωπική έκφραση και το ανήκειν.

"Συνολικά, είμαστε περίεργοι για το πώς οι κοινωνίες - και οι άνθρωποι σε αυτές - αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου", δήλωσε ο Chopik. «Παρόλο που είδαμε μια αλλαγή σε επίπεδο πληθυσμού, πολλά άτομα δεν αλλάζουν και δεν ανησυχούν για αυτά τα ζητήματα (άλλοι είναι ακόμη πιο τρομοκρατημένοι). 

Γιατί όμως; Αυτό είναι ένα σημαντικό μέρος του μέλλοντος του εργαστηρίου μας. Επιπλέον, το δείγμα ήταν κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οπότε είμαστε περίεργοι αν άλλες χώρες (με διαφορετικούς κανόνες σχετικά με το να ξεχωρίζουν) μπορεί να δείξουν κάτι παρόμοιο. Αλλά θα πρέπει να διεξάγουμε επίσημες μελέτες!»

Η μελέτη, «Αλλαγές στην ανάγκη για μοναδικότητα από το 2000 έως το 2020», συντάχθηκε από τους William Chopik, Kim Götschi, Alejandro Carrillo, Rebekka Weidmann και Jeff Potter.

ΠΗΓΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ