Η ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΣΤΟ ΘΕΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΣΜΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Η ΝΟΜΙΜΟΦΡΟΣΥΝΗ

Γράφει ο Νικήτας Αποστόλου

Πολλά γεγονότα αυτήν την περίοδο της πανδημίας πρέπει να μας προβληματίσουν ως πιστούς:

Από την δικαστική περιπέτεια που συνεχίζεται του Μητροπολίτη Κερκύρας για την υπόθεση της λιτανεύσεως του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος την Κυριακή των Βαΐων, μέχρι τα πρόσφατα γεγονότα της εορτής των Θεοφανίων .

Τα γεγονότα αυτά θέτουν στην επικαιρότητα το ζήτημα της νομιμοφροσύνης των Χριστιανών προς τις κοσμικές εξουσίες. Τις θέσεις μου ως πιστός Χριστιανός για το θέμα αυτό εκθέτω παρακάτω.

Η Εκκλησία (το σύνολο των πιστών), η ομολογούμενη στο σύμβολο της πίστεως, είναι “σώμα Χριστού” (Α΄Κορινθ. Κεφ. ΙΒ 27). Συγκροτήθηκε την Πεντηκοστή και υπάρχει ως θριαμβεύουσα “στους ουρανούς” και ως η στρατευομένη στη γη.

Η Εκκλησία υπάρχει και θα υπάρχει στους αιώνες των αιώνων. «Πύλαι άδου ου κατισχύσουσι αυτής» (Ματθ. Κεφ. 16 18). Οι 20 αιώνες ζωής της, επιβεβαιώνουν ήδη την ορθότητά της αλήθειας αυτής ή αν θέλετε του χριστιανικού αυτού δόγματος. 

Όταν λέμε στρατευομένη Εκκλησία πρέπει να εννοούμε όλο το σύνολο των πιστών μελών της ( λαϊκούς και κληρικούς), που είναι βαπτισμένα και ζουν συνειδητά και ελεύθερα μέσα σ’ αυτήν, καθώς επίσης και τις συλλογικές οντότητές της, όπως είναι, οι Ενορίες, οι Μονές κ.λ.π.. 

Στην ενορία, ο Χριστιανός βιώνει, ως μέλος ευρύτερης πνευματικής οικογένειας της Εκκλησίας τους άλλους Χριστιανούς, ως πνευματικούς του αδελφούς.

H Εκκλησία συνιστά στα μέλη της, συγκεκριμένο τρόπο ζωής, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, που αναφέρεται στις σχέσεις με τον Θεό, τον «πλησίον», και τον εαυτό τους. 

Ο συγκεκριμένος αυτός τρόπος ζωής, είναι ουσιώδης και καθοριστικής σημασίας, γιατί, εάν μερικώς παραμεληθεί, έχει ως συνέπεια να καταργείται η ιδιότητα του «ζωντανού» μέλους της Εκκλησίας.

Για την έννοια του Κράτους η επιστήμη της Πολιτειολογίας έχει πολλούς ορισμούς. Θα αρκεσθώ στον ποιο απλό που καλύπτει καλύτερα διαχρονικά αυτήν την έννοια. 

Κράτος είναι πρωτογενής κυρίαρχος εξουσία, η οποία ασκείται από πρόσωπα, ατομικά ή συλλογικά, σε λαό εγκατεστημένο μονίμως σε ορισμένον εδαφικό χώρο (την επικράτεια του Κράτους).

Ας προχωρήσουμε να δούμε τι μας αποκαλύπτει η Αγία Γραφή σχετικά με τις κοσμικές εξουσίες στις οποίες περιλαμβάνεται κυρίως το Κράτος. 

Πρέπει πρωταρχικά να σημειώσουμε τον τελικό επίγειο στόχο της Θείας Πρόνοιας δοσμένο από το ίδιο το στόμα του Κυρίου μας στην επί του Όρους ομιλία Του. 

Αυτός είναι το “ελθέτω η Βασιλεία Σου γεννηθήτω το θέλημα Σου ως εν Ουρανώ και επί της Γης”(Ματθ. Κεφ. 6 9-10). Στόχος, που θα υλοποιηθεί όταν “έλθει το πληρωμα του χρόνου” . 

Και ο στόχος αυτός αναφέρεται και στις κοσμικές εξουσίες όπως επιβεβαιώνεται στην προφητεία (Μιχ. Δ. 1-8), όπου δίδεται η προφητεία ότι οι λαοί και τα έθνη “θα κατακόψωσι τας ρομψαίας αυτών εις άροτρα και τα δόρατα αυτών εις δρέπανα και ουκέτι μη αντάρει έθνος επί έθνος ρομφαίαν και ουκέτι μάθωσι πολεμείν …..και βασιλεύσει Κύριος”. 

Ο αυτός στόχος αναφέρεται και σε άλλες προφητείες (Δαν. Β 1-46, Ψαλμ. Νστ΄1-10, Ησαϊας Β 2-4 κ.α.) 

Στα Ευαγγέλια (Ματθ. Κεφ. Δ 8-11), (Λουκάς Κεφ. Δ 5-8& ΚΒ 25-27) & (Μαρκ. Ι 42-45) έχουμε τη διαπίστωση ότι τα Κράτη όπως διαχρονικά δομήθηκαν έχουν, ως αυτοσκοπό και ως θεσμική διάρθρωση και ως νοοτροπία εξουσίας, αντίθετη στόχευση προς την στόχευση της Εκκλησίας.

 Στα ανωτέρω χωρία διαβάζουμε ότι μετά την βάπτισή Του στον Ιορδάνη, ο Κύριός μας πήγε στη έρημο, όπου νήστεψε 40 ημέρες. Εκεί υπέστη τους πειρασμούς του διαβόλου στους οποίους ο διάβολος περιέλαβε και τον εξής πειρασμό: Του έδειξε όλα τα βασίλεια του κόσμου και τα μεγαλεία τους και του είπε. “Όλα αυτά θα σου τα δώσω αν πέσεις και με προσκυνήσεις” “γιατί σε μένα (η εξουσία τους) έχει παραδοθεί και σε όποιον θέλω τη δίδω”. 

Επίσης, όταν ανέβαιναν για τα Ιεροσόλυμα ο Χριστός με τους μαθητές του τους είπε τα εξής. “Ξέρετε πως αυτοί που θεωρούν τους εαυτούς τους ηγέτες των λαών τους καταπιέζουν και οι μεγάλοι από αυτούς τους υποδουλώνουν. Αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει σε εσάς. 

Όποιος από εσάς θέλει να αναδειχθεί και να αναλάβει ηγετική θέση ανάμεσά σας να είναι υπηρέτης σας και όποιος θέλει να είναι ανάμεσά σας πρώτος να είναι υπηρέτης όλων. Γιατί και “ο υιός του ανθρώπου δεν ήλθε να υπηρετηθεί αλλά να υπηρετήσει και να δώσει την ζωή του λύτρα για πολλούς”. 

Όταν ερωτήθηκε από τον Πιλάτο ο Κύριος εάν θεωρεί τον εαυτό του Βασιλέα ο Χριστός απάντησε ότι “ Η βασιλεία η δική μου δεν προέρχεται από τον κόσμο αυτόν” (Ιωαν. ΙΗ 36) και όταν οι Φαρισαίοι επεδίωξαν να τον παγιδεύσουν και τον ρώτησαν για το εάν έπρεπε να καταβάλουν τους κρατικούς φόρους τότε τους απάντησε “Δώστε λοιπόν στον Καισαρα όσα είναι του Καίσαρα και στον Θεό όσα είναι του Θεού” (Ματθ. Κεφ. ΚΒ 15-22) .

Εδώ αποσαφηνίζεται η διαστολή της “Βασιλείας του Θεού” από τις τότε υφιστάμενες κοσμικές εξουσίες. 

Τα ανωτέρω πρέπει να τα έχουμε υπόψη μας, για να αντιληφθούμε ορθά όσα ο Απόστολος Παύλος στο κεφ. ΙΓ 1-7 της προς Ρωμαίους Επιστολής του, στο Κεφ. Β 1&2 της Α΄προς Τιμόθεον Επιστολής του και στο Κεφ. 3 1&2 της προς Τίτον επιστολής του αναφέρει για τις σχέσεις που πρέπει να έχει ο Χριστιανός με τις κρατικές εξουσίες ως μέλος της κοινωνίας. 

Στα χωρία αυτά ο Απόστολος μας τονίζει κατ΄αρχήν ότι “...Οι υπάρχουσες εξουσίες από τον Θεό έχουν ταχθεί”. Οι εξουσίες απόσωπα ως αντικειμενική πραγματικότητα ,που σημαίνει ότι η ορθή ερμηνεία των λόγων αυτών είναι πως αναρχική κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει. 

Περαιτέρω προσδιορίζει την αποστολή των εξουσιών ως εξής. “Θεού γαρ διάκονος εστί σοι εις το αγαθόν” και επομένως ο Χριστιανός εάν πράττει έργα “αγαθά” δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από τους φορείς της εξουσίας. 

Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε όμως ότι διάκονοι του Θεού εν προκειμένω δεν μπορεί να είναι φορείς εξουσιών που είναι τυραννικές και δεν σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ελευθερία του. “...Ἐὰν οὖν ὁ Υἱὸς ὑμᾶς ἐλευθερώσῃ, ὄντως ἐλεύθεροι ἔσεσθαι” (Ἰωαν. Η 36). 

Ζητά από τους πιστούς να προσεύχονται για τους ανθρώπους που ασκούν την εξουσία ώστε ό Θεός να τους φωτίσει ώστε η πολιτική των να έχει ως αποτέλεσμα την ειρήνη και αξιοπρέπεια των διοικουμένων. 

Τέλος ζητά από τους πιστούς να είναι νομιμόφρονες απέναντι σε κάθε πράξη της εξουσίας που συνιστά καλό έργο. Επίσης και ο Απόστολος Πέτρος στην Α΄Επιστολή του στο Κεφ. 2 12 -17 σημειώνει ότι οφείλουν οι Χριστιανοί να έχουν ορθοπραξία, σ΄αυτήν περιλαμβάνεται και η τιμή προς τους φορείς της εξουσίας. 

Οι φορείς των εξουσιών έχουν ως αποστολή από τον Θεό να τιμωρούν τους κακούς και να επαινούν αυτούς που πράττουν καλά έργα. Υπ΄ αυτήν την έννοια η νομιμοφροσύνη του Χριστιανού προς τους φορείς των εξουσιών υπόκειται σε αυτες τις προϋποθέσεις. 

Άλλως ισχύει η διακήρυξη του Αποστόλου Πέτρου προς τον αρχιερέα στο “συνέδριο”-δικαστήριο “πειθαρχείν δει Θεω μάλλον ή ανθρώποις” (Πράξεις Αποστόλων Κεφ. Ε 29). Να σημειώσουμε εδώ ότι η κατηγορία εναντίον των Αποστόλων συνίστατο στο ότι άσκούσαν την “διακονία του λόγου” στη πρώτη Χριστιανική Εκκλησία.

Έχοντας ορθοπραξία οι χριστιανοί των πρώτων Εκκλησιών αποδέχονταν τους κρατικούς θεσμούς, ήταν νομιμόφρονες μόνο εάν οι νόμοι και οι διαταγές των ασκούντων την εξουσία Αυτοκρατόρων δεν έρχονταν σε αντίθεση με τις εντολές του Ευαγγελίου, όπως μας βεβαιώνει ο φιλοσοφος και μάρτυς Ιουστίνος . “…..πείθονται τοις κειμένοις νόμοις και τοις ιδίοις βίοις νικώσι τους νόμους ” (Προς Διόγνητον 5, 10).

Επομένως ο Χριστιανός με μέσα τον λόγο, την παρρησία και την αγάπη: Αντιμάχεται την αδικία και την ανισότητα και είναι νομιμόφρων με την ισότητα και την δικαιοσύνη και τις άλλες εντολές του Ευαγγελίου.

 Αντιμάχεται την καταπίεση και την αυθαιρεσία και αγωνίζεται για την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. 

Αντιμάχεται θεσμούς νοοτροπίες και πρακτικές πάσης φύσεως αρχόντων που εμποδίζουν να υλοποιείται σύμφωνα με την παράδοσή μας η Θεία Λειτουργία όπου έχουμε μια κατακόρυφη κοινωνία του κάθε πιστού με τον Χριστό και ταυτόχρονα μια οριζόντια ένωση όλων των μελών του σώματος της Εκκλησίας και περαιτέρω αγωνίζεται ώστε να συμβάλλει στην υλοποίηση “όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου” να υλοποιηθεί η επαγγελία του Κυρίου μας για όλη η ανθρωπότητα το “και γενήσεται μια ποίμνη εις ποιμήν” (Ιωαν. Ι΄ 16).