ΑΠΟ ΤΗΝ «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ» ΤΟΥ ΚΑΦΚΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ ΓΚΡΕΓΚΟΡ ΣΑΜΣΑ;[1]

Όταν ο Κάφκα έγραφε για τον τρομοκρατημένο άνθρωπο που ξυπνάει κατσαρίδα, δεν είχε υπολογίσει ότι υπάρχει κάτι πολύ χειρότερο: να ξυπνάς μια μηχανή. Και μάλιστα, ο Γκρέγκορ Σάμσα ξυπνάει τρομοκρατημένος και ντροπιασμένος. 

Ο άνθρωπος-μηχανή ξυπνάει κάθε πρωί χαρούμενος και ανυποψίαστος, επειδή δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι κάτω από το δέρμα του ξαγρυπνούν χιλιάδες γρανάζια και εξαρτήματα.

Κοιμάται και σηκώνεται απ’ τον ύπνο, αλλά ενδιάμεσα υπνοβατεί. Μηχανεύεται καταστάσεις, για να «περνάει καλά», γιατί «τίποτε δεν έχει αξία σε αυτή τη ζωή, τίποτε δεν μετράει, κοίτα να τη βολέψεις, δεν βλέπεις τι συμβαίνει;» 

Με πρόφαση μια αρρώστια, όπως παλιότερα με χιλιάδες άλλες προφάσεις (τη φτώχεια ή τον πλούτο, την υγεία ή τον πόλεμο ή την ειρήνη και πολλά ακόμη) βρίσκει δικαιολογίες, για να μην φέρεται ανθρώπινα.

Ακόμη και η σκληρότητα υποκρύπτει πίσω της συναισθήματα. Αλλά η λοβοτομημένη χαρά της μετριότητας, η δήθεν δικαίωση μέσα από τη γιορτή της ουδετεροποίησης των πάντων, έφεραν την έλλειψη συναισθημάτων. 

Τίποτε προσωπικό, μόνο ατομικό: όφελος, συμφέρον, υγεία, σχέσεις. Ναι, οι σχέσεις δεν είναι ούτε προσωπικές ούτε διαπροσωπικές πια. Ούτε με τον εαυτό του μπορεί κανείς να σχετίζεται, επειδή δεν είναι πρόσωπο· είναι άτομο. Δεν υπάρχει συλλογικότητα, επειδή έχει αντικατασταθεί από τη μαζικότητα. Αυτό που λέγεται κοινωνίες έχει αντικατασταθεί από ένα εργοστάσιο ομοιομορφίας.

Θα περίμενε κανείς αντιδράσεις. Μα αυτές οι λίγες αντιδράσεις μοιάζουν πια παράλογες. Επειδή η λογική των ρομπότ, που ξυπνούν και κοιμούνται καλογυαλισμένα, έχει επιβληθεί. Ασώματες κεφαλές, ασώματα δάχτυλα πληκτρολογούν ανοησίες, για να καλύψουν το κενό των σχέσεων και των ανθρώπων.

Είναι πια μαρτυρικό να ξυπνά κανείς άνθρωπος κάθε μέρα σε έναν κόσμο μηχανών. Είναι εφιαλτικό να πρέπει να τις συναναστρέφεται και να δουλεύει μαζί τους. 

Συνεχίζουν ακάθεκτες: λαδώνονται με κάθε είδους ναρκωτικά: ψυχοφάρμακα, θεάματα, κουμπιά, αλκοόλ, εμβόλια, φάρμακα κι άλλα φάρμακα. Για «να μένουμε υγιείς», «να μένουμε ασφαλείς» σε ένα κόσμο που είναι μόνο ανασφαλής και νοσηρός. Γιατί «είμαστε τα ωραία ρομπότ», που τίποτε δεν μας πτοεί.

Όμως, όσοι ξυπνάμε άνθρωποι, έχουμε χρέος να κοιταζόμαστε κάθε πρωί στον καθρέφτη και να μην αποφεύγουμε την έλλειψή μας ή την ατέλειά μας. Κάθε μέρα ας θυμόμαστε ότι είμαστε απλώς άνθρωποι. Δεν γεννηθήκαμε τέλειοι, αγέραστοι, αιώνιοι, για πάντα υγιείς. Γεννηθήκαμε άνθρωποι. Γεννηθήκαμε. Άνθρωποι. Ας ζήσουμε, όσο πάει, ως άνθρωποι, λοιπόν, με ειλικρίνεια, αμεσότητα και αλήθεια.

Αναρχική συλλογικότητα Πυργῖται

[1] Ο Γκρέγκορ Σάμσα είναι ο ήρωας της «Μεταμόρφωσης» του Φραντς Κάφκα, ο οποίος ξυπνάει ένα πρωί και διαπιστώνει ότι έχει μεταμορφωθεί σε κατσαρίδα.

ΠΗΓΗ