ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΔΙΑΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΚΟΙΝΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ.
τοῖσιν δ᾽ αὐτίκ᾽ ἔπειτα θεοὶ τέραα προὔφαινον
(μ 394)
τότε οι θεοί τους φανέρωσαν σημεία και τέρατα
Γράφει η Ελένη Σιούφτα
Δυο φορές ο Οδυσσέας θα προειδοποιηθεί για τον όλεθρο που τον περιμένει σε περίπτωση που αυτός και οι σύντροφοί του πειράξουν τα βόδια του Θεού Ήλιου στο νησί της Θρηνακίας, ένα από τα μέρη από τα οποία αναγκαστικά θα περνούσαν για να επιστρέψουν στην Ιθάκη.
"Θα βρείτε εκεί βόδια να βόσκουν θηλυκά, πρόβατα μαλλιαρά —
στον Ήλιο ανήκουν, που τα πάντα βλέπει από ψηλά, τα πάντα ακούει.
Ανίσως και δεν τα πειράξεις, στον νόστο σου προσηλωμένος,
μπορεί, έστω με βάσανα και πάθη, να φτάσετε και στην Ιθάκη·
αν όμως τα πειράξεις, τότε προβλέπω όλεθρο,
για το καράβι σου και τους συντρόφους· αλλά κι εσύ, που ίσως γλιτώσεις, λέω πως αργά κι άσχημα θα γυρίσεις πίσω, θα χάσεις όλους τους συντρόφους, θα ταξιδέψεις σε καράβι ξένο·",
Τη δεύτερη φορά ο Οδυσσέας θα προειδοποιηθεί από την Κίρκη.
Την προειδοποίηση αυτή θα την επαναλάβει στους συντρόφους του ο Οδυσσέας όταν αντικρύζουν το νησί και εκφράζουν με επιμονή την επιθυμία τους να κατεβούν κάτω για να φάνε και να ξαποστάσουν.
Τους βάζει μάλιστα να υποσχεθούν με ΟΡΚΟ πως θα αφήσουν απείραχτα τα βόδια.
Δυστυχώς , παρά τις προειδοποιήσεις του Οδυσσέα οι σύντροφοί του όχι μόνο πειράζουν τα βόδια του θεού Ήλιου, αλλά τα τρώνε κιόλας την ώρα που αυτός κοιμάται.
Το τί ακολουθεί κατά τη διάρκεια του ψησίματος των ιερών βοδιών...θυμίζει σύγχρονο θρίλερ.
Τότε , " θεοὶ τέραα προὔφαινον"...
Τους φανερώνουν οι θεοί σημεία και τέρατα:
σάλευαν τα τομάρια καταγής·
στις σούβλες μούγκριζαν τα κρέατα,
τα ωμά και τα ψημένα· κι ανέβαινε φωνή σαν από βόδια ζωντανά."
Μια ενδιαφέρουσα ερμηνεία για το επεισόδιο αυτό της Οδύσσειας μας δίνει ο μεγάλος δάσκαλος Κώστας Γανωτής:
«Συνήθως οἱ Ὁμηριστὲς μᾶς λένε πολλὰ καὶ περίεργα, γιὰ νὰ ἐπιδείξουν τὴν ἐπιστημοσύνη τους, ἀφήνουν ὅμως ἀτόνιστο, ἂν δὲν τὸ ἀποκρύπτουν κιόλας, τὸ ὅτι ἡ κυρίαρχη ἀρετή, ποὺ κινεῖ τὸ ἔπος τῆς Ὀδύσσειας εἶναι ἡ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ.
Ὁ νόστος κερδίζεται ἀπὸ μόνο τὸν Ὀδυσσέα, γιατί μόνος αὐτὸς ἄντεξε νὰ μὴν πειράξει τὰ ἱερὰ βόδια καὶ πρόβατα τοῦ Ὑπερίονος Ἡλίου, ὅσο κι ἂν πεινοῦσε.
Αὐτὸ τὸ τονίζει ὁ ποιητὴς τόσο στὸ προοίμιο, ὅσο καὶ στὴ ραψωδία μ (στ. 339-419) σὲ 80 στίχους. Ὁ Ὀδυσσέας, ἔδωσε σαφῆ ἐντολὴ στοὺς συντρόφους του νὰ μὴν τὰ πειράξουν…
Ἀποκοιμήθηκε κι ὅταν γύρισε καὶ τοῦ ἦρθε ἡ μυρωδιὰ ἀπὸ τὰ σφάγια, ποὺ ψήνονται “ὤμωξε” (ἐστέναξε), γιατί κατάλαβε ὅτι ὁ νόστος πάει, χάθηκε.
Ἡ παραμέληση τῆς ἐγκράτειας, τῆς νηστείας στέρησε τὸ “νόστιμον ἧμαρ”.
Καὶ μετὰ τὸ ἀνοσιούργημα “οἱ θεοὶ ἔδειξαν σημεῖα καὶ τέρατα· σέρνονταν ἀπὸ δῶ τὰ τομάρια, τὰ κρέατα ἀπὸ κεῖ περασμένα στὶς σοῦβλες μούγκριζαν, ψημένα καὶ ὠμά, ὅπως ἦταν ἡ φωνὴ τῶν βοδιῶν”."
Ο Κώστας Γανωτής, φιλόλογος και συγγραφέας, άριστος γνώστης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας αλλά και ορθόδοξος χριστιανός κάνει μια σύζευξη της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού με τομή την αρετή της ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ.
Είναι ο ίδιος που θα γράψει ίσως το πιο σπουδαίο καλωσόρισμα που γράφτηκε ποτέ για το κάθε νεογέννητο ελληνοπουλο που έρχεται στον κόσμο:
"Τώρα παιδί μου, που ήρθες στον κόσμο έλα να σου δώσω την προίκα σου, για να ζήσεις και να ‘ναι η ζήση σου ένα τραγούδι χαράς και ευχαριστίας.
Άνοιξε την αγκαλιά της ψυχής σου και πάρε ένα « Χριστός Ανέστη», πάρε ένα « Αι γενεαί αι πάσαι », πάρε ένα « Άξιόν εστι », πάρε ένα « Την ωραιότητα της Παρθενίας σου », πάρε ένα
«Πιστεύω εις ένα Θεόν», πάρε ένα «Σε γνωρίζω από την κόψη», πάρε έναν Μακρυγιάννη μαζί με τη μάνα του, πάρε μια γυναίκα του Ζαλόγγου, μα τι βλέπω ; Τόσο μικρό σακκί έφερες ; Ξέρεις πόσα έχω να σου δώσω ; Έχω να σου δώσω ακόμα ένα Σαμουήλ, ένα Δασκαλογιάννη, έναν Καραολή…
Πω πω ! Που θα τα βάλεις τόσα που έχω να σου δώσω ακόμα ; Δεν τα χωράει η μικρή καρδιά σου, Ελληνόπουλο. Μάθε γράμματα να φαρδύνει η καρδιά σου, μάθε «γράμματα σπουδάματα του Θεού τα πράματα ».
Ελένη Σιούφτα
ΜΑΣ ΤΟ ΕΣΤΕΙΛΕ Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΑΠΟΣΚΙΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου