1η ΙΟΥΛΙΟΥ ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΟΣΜΑΣ ΚΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟΣ

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ

ΝΑ ΓΙΑΤΡΕΨΟΥΝ ΤΗ ΧΩΡΑ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΕΟΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΣΜΟ

Βολαῖς ἀδελφοὺς οὐ διέσπων οἱ λίθοι,

Ὡς εἰς ἕν, ἄμφω συμπεπηγότας λίθον.

Πρώτῃ Ἰουλίοιο λίθοισιν Ἀνάργυροι ἤθλουν.

Σήμερα, 1η Ιουλίου, η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού των εκ Ρώμης. Επειδή όπως είναι γνωστό από το βίο των Αγίων αυτοί είχαν διακριθεί για τα ιαματικά χαρίσματα, με τα οποία τους προίκισε η χάρη του Αγίου Πνεύματος, έχει ορισθεί την ημέρα της εορτής τους να διαβάζεται η αποστολική περικοπή από τη Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή όπου γίνεται λόγος για τα ποικίλα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. 

Το Ανάγνωσμα επίσης είναι ένα από τα επτά Αποστολικά αναγνώσματα που διαβάζονται στην ακολουθία του Αγίου Ευχελαίου. Πριν προχωρήσουμε στο σχολιασμό της περικοπής, θα αναφέρουμε λίγα στοιχεία για τους Αγίους.

Μέσα στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας, υπάρχουν τρία ζεύγη Αγίων Αναργύρων με το όνομα Κοσμάς και Δαμιανός. Μιά συζυγία είναι, οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός οι εξ Ασίας που γιορτάζουν την 1η Νοεμβρίου, άλλη συζυγία είναι οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός οι εξ Αραβίας που γιορτάζουν στις 17 Οκτωβρίου και η Τρίτη συζυγία είναι οι σήμερον τιμώμενοι 1η Ιουλίου, Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός οι εκ της Ρώμης.

Οι άγιοι αυτοί, έζησαν επί της ηγεμονίας του βασιλέως Καρίνου κατά το έτος 284μ.Χ και ήταν αυτάδελφοι. Σπούδασαν και οι δύο την ιατρική επιστήμη καθώς είχαν κοινές κλίσεις και ικανότητες. Αυτό τους έκανε να συσφίγξουν ακόμη περισσότερο την μεταξύ τους αδελφική αγάπη. 

Μετά την αποπεράτωση των σπουδών τους επιδόθηκαν στην εξάσκηση της επιστήμης την οποία διδάχθηκαν. Μάλιστα εξάσκησαν αυτή, όχι σαν επικερδές επάγγελμα, αλλά σαν φιλανθρωπική διακονία. Χρήματα δεν δέχονταν ούτε από τους πτωχούς αλλά ούτε και από τους πλούσιους. 

Εφάρμοζαν την ευαγγελική εντολή προς τους Αποστόλους και μέσω αυτών προς όλους τους μαθητές του «δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε» (Ματθ. 10,9). Προσέφεραν ανιδιοτελώς τις υπηρεσίες τους, περισσότερο προς τους πτωχούς, παρά προς τους πλουσίους.

 Έτσι οι Άγιοι Ανάργυροι, θεραπεύοντας τους ανθρώπους σωματικά, θεράπευαν και τις ψυχές τους, διδάσκοντας σε αυτούς την πίστη στον αληθινό Θεό, σύμφωνα πάντα και με τη θεία εντολή του Κυρίου προς τους μαθητές του «πορευόμενοι δε, κηρύσσετε λέγοντες ότι ήγγικεν η Βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 10,7).

Ο ιερός υμνογράφος γράφει για την πλουσιοπάροχη αυτή θαυματουργία των αγίων Αναργύρων «Τὸ ἰατρεῖον ὑμῶν πηγή ὑπάρχει ἀνεξάντλητος ἀντλουμένη δὲ μάλλον ὑπερεκβλύζει καὶ χεομένη περισσεύεται, καθ’ ἑκάστην κενουμένη καὶ πληθυνομένη. Καὶ οἱ ἀρυόμενοι κορέννυνται ἰάματα καὶ αὔτη διαμένει ἀδαπάνητος (Δοξαστικόν τῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς). Γι΄ αυτό και πλήθος πιστών επικαλείτε τη χάρη τους και να τους ευχαριστήσει για ότι πολύτιμο έχει λάβει.

Βιογραφία

Τα αδέρφια Κοσμάς και Δαμιανός, οι οποίοι έζησαν την εποχή που αυτοκράτορας των Ρωμαίων ήταν ο Καρίνος, ήταν γιατροί στο επάγγελμα και παρείχαν ιάσεις σε όλους όσους είχαν ανάγκη, και για αντάλλαγμα δεν έπαιρναν χρήματα, αλλά το μόνο πού ζητούσαν ήταν να πιστεύσουν στον Χριστό.

Κάποιοι όμως καλοθελητές διέβαλαν τους αγίους στον αυτοκράτορα και του είπαν ότι οι θεραπείες και τα θαύματα που επιτελούσαν τα έκαναν με μαγικές τέχνες. 

Τότε οι Άγιοι Ανάργυροι επειδή δεν ήθελαν να πάνε άλλους αντί αυτών στον αυτοκράτορα, προσήλθαν μόνοι τους ενώπιον του και ο Καρίνος προσπάθησε να τους μεταπείσει να αρνηθούν τον Χριστό.

 Εκείνοι όμως όχι μόνο δεν αρνήθηκαν την πίστη τους, αλλά κατάφεραν να μεταπείσουν και να αλλάξουν και τον ίδιο τον αυτοκράτορα, αφού και ο ίδιος δέχτηκε τις θεραπευτικές τους ιάσεις. 

Συγκεκριμένα, όταν ο Καρίνος ανέκρινε τους Αγίους, μετατοπίστηκε η θέση του προσώπου του και στράφηκε προς την ράχη του. Αμέσως τότε οι Άγιοι την θεράπευσαν με την προσευχή τους στον Χριστό. 

Εξαιτίας αυτού του θαύματος, πίστευσαν στον Χριστό όσοι βρίσκονταν εκείνη την στιγμή μπροστά σ’ αυτό πού συνέβη και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας τους έστειλε πίσω στους συγγενείς τους με μεγάλες τιμές.

Αργότερα όμως, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Άγιοι φθονήθηκαν από τον ίδιο τον δάσκαλο που τούς είχε μάθει την ιατρική επιστήμη, γιατί είχαν αποκτήσει μεγάλη δόξα και φήμη. Γι’ αυτό τον λόγο τους ανέβασε σε κάποιο όρος για να μαζέψουν δήθεν κάποια βότανα και εκεί τους επιτέθηκε με πέτρες και τους θανάτωσε.

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. δ’.

Ἅγιοι Ἀνάργυροι καὶ θαυματουργοί, ἐπισκέψασθε τὰς ἀσθενείας ἡμῶν, δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε ἡμῖν.

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.

Ὡς θεῖοι θεράποντες, καὶ ἰατῆρες βροτῶν, ἀνάργυρον βλύζετε, τὴν θεραπείαν ἠμίν, Ἀνάργυροι ἔνδοξοι, ὅθεν τοὺς προσιόντας, τὴ σεπτὴ ὑμῶν σκέπη, ρύσασθε νοσημάτων, καὶ παθῶν ἀνιάτων, Κοσμᾶ καὶ Δαμιανέ, Ρώμης βλαστήματα.

Κοντάκιον

Ἦχος β’.

Οἱ τὴν χάριν λαβόντες τῶν ἰαμάτων, ἐφαπλοῦτε τὴν ῥῶσιν τοῖς ἐν ἀνάγκαις, Ἰατροὶ θαυματουργοὶ ἔνδοξοι· ἀλλὰ τῇ ἡμῶν ἐπισκέψει, καὶ τῶν πολεμίων τὰ θράση καταβάλλετε, τὸν κόσμον ἰώμενοι ἐν τοῖς θαύμασι.

Μεγαλυνάριον

Ἴασιν σωμάτων ῥῶσιν ψυχῶν, Κοσμᾶ θεοφόρε, σὺν τῷ θείῳ Δαμιανῷ, νείματε ὑψόθεν, ἀῧλῳ χειρουργίᾳ, τοῖς κατατρυχομένοις ποικίλοις πάθεσι.

Ὁ Οἶκος

Πάσης συνέσεως καὶ σοφίας, ὑπέρκειται ὁ λόγος τῶν σοφῶν ἰατρῶν, καὶ πᾶσι γνῶσιν παρέχουσι· τοῦ γὰρ Ὑψίστου χάριν λαβόντες, ἀοράτως τὴν ῥῶσιν δωροῦνται πᾶσιν· ὅθεν κἀμοὶ διηγήσεως χάριν δεδώρηνται, ὑμνῆσαι ὡς θεοφόρους, εὐαρέστους Χριστοῦ καὶ θεράποντας, ἰαμάτων πλήθη παρέχοντας· ἀλγηδόνων γὰρ πάντας λυτροῦνται, τὸν κόσμον ἰώμενοι ἐν τοῖς θαύμασι.

Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.

Οὐρανόθεν θαυμάτων τὴν δωρεάν, παραδόξως λαβόντες παρὰ Χριστοῦ, πάντα θεραπεύετε, ἀενάως τὰ πάθη· ἐν ὑμῖν γὰρ ὤφθη, ἡ χάρις τοῦ Πνεύματος, ἐνεργοῦσα θείων ἰάσεων δύναμιν· ὅθεν καὶ ἀφθάρτων, ἀγαθῶν εὐπορίαν, τῇ πίστει ἐκτήσασθε, ἀναργύρῳ φρονήματι, θεοφόροι Ἀνάργυροι. Πρεσβεύσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν.

Έτερον Κάθισμα

Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.

Τὴν φαιδρὰν πανήγυριν, τῶν Ἄναργύρων, οἱ πιστοὶ τελέσωμεν, καθικετεύοντες αὐτούς, ἵνα ἡμᾶς ἀπαλλάττωσι, παντοίων νόσων, ψυχῆς τε καὶ σώματος.

Έτερον Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.

Ἰαμάτων δοτῆρες θαυματουργοί, καὶ θαυμάτων λαμπτῆρες φωταγωγοί, πᾶσιν ἀνεδείχθητε, τῇ τοῦ Πνεύματος χάριτι· τῶν γὰρ παθῶν τὴν φλόγα, τῇ πίστει δροσίζοντες, τῶν πιστῶν ἐν ταύτῃ, τὸ φρόνημα θάλπετε· ὅθεν ἰατρεῖον, τῶν ψυχῶν κεκτημένοι, τὸν θεῖον ναὸν ὑμῶν, ἐν αὐτῷ καταφεύγομεν, θεοφόροι Ἀνάργυροι. Πρεσβευσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν.

ΠΗΓΗ