ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ ΣΙΒΥΛΛΑΣ

Κοινοποιεί ο Γεωκών  

Από τον πρώτο μετά Χριστόν αιώνα μέχρι και τους νεότερους χρόνους, υπήρξαν οκτώ Άγιοι του Χριστιανισμού οι οποίοι αποδέχθηκαν τη γραφή της Ελληνίδας Σίβυλλας, της Σίβυλλας της Ερυθραίας. 

Οι οκτώ αυτοί Άγιοι είναι: ο Απόστολος Παύλος, ο Άγιος Κλήμης ο Αλεξανδρινός, ο Άγιος Ιουστίνος, ο Άγιος Αυγουστίνος, o Μέγας Κωνσταντίνος, ο Άγιος Θεόφιλος Αντιοχείας, η Αγία Αικατερίνη και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. 

Η γραφή της Ελληνίδας Σίβυλλας ήταν αποδεκτή επίσης και από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γεννάδιο Σχολάριο. Ας εξετάσουμε λοιπόν τι ακριβώς αποφάνθηκαν οι μεγάλοι αυτοί Πατέρες του Χριστιανισμού.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΣ ΚΛΗΜΗΣ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟΣ

O Απόστολος Παύλος υπήρξε ο πρώτος Άγιος του Χριστιανισμού ο οποίος, σε ένα δημόσιο κήρυγμά του μαζί με τον Απόστολο Πέτρο, εξύμνησε τη Σίβυλλα (την Ερυθραία). Ο συγκεκριμένος λόγος του Αποστόλου των Εθνών έχει διασωθεί από τον Άγιο Κλήμη τον Αλεξανδρινό στο σημαντικότερο έργο του: τους Στρωματείς.

Ο Αλεξανδρινός Πατέρας, ο οποίος αποδέχεται τον λόγο του Αποστόλου Παύλου αλλά και τη θεόπνευστη φύση της Σίβυλλας, γράφει μεταξύ άλλων τα εξής:

Ο Απόστολος Παύλος μιλώντας σε κήρυγμα του Αποστόλου Πέτρου: "Λάβετε και τις Ελληνικές βίβλους. Αναγνωρίστε την Σίβυλλα, η οποία αποκαλύπτει τον ένα Θεό και αυτά που θα γίνουν στο μέλλον".» (Κλήμης ο Αλεξανδρινός, Στρωματείς, βιβλ. 6, κεφ. 5, 4)

«Λάβετε τις Ελληνικές βίβλους», λέγει ο Απόστολος Παύλος και βεβαίως αναφέρεται στα συγγράμματα των Ελλήνων φιλοσόφων. «Γνωρίστε τη Σίβυλλα η οποία αποκαλύπτει τον Ένα Θεό», λέγει ο Απόστολος Παύλος αναφερόμενος στη Σίβυλλα την Ερυθραία, τη διακεκριμένη Σίβυλλα του αρχαίου κόσμου, όμως, η προτροπή του αυτή αποσιωπήθηκε και ουδέποτε το κήρυγμά του αυτό συμπεριελήφθη στις Πράξεις των Αποστόλων εντός της Καινής Διαθήκης.

Οι προφητείες της Σίβυλλας της Ερυθραίας έπρεπε πάση θυσία να παραμείνουν εκτός Χριστιανισμού, έπρεπε να υποπέσουν στην αφάνεια ή να παραδοθούν στην πυρά. Για ένα και μόνον λόγο. Επειδή συνέδεαν το ελληνικό πνεύμα και την ελληνίδα προφήτισσα με τον Ιησού Χριστό.

Όπως εξιστορεί ο Άγιος Ιουστίνος, είχε οριστεί ακόμη και η θανατική ποινή για αυτούς που τολμούσαν να μελετούν τις προφητείες της περίφημης Σίβυλλας! Σε όσους δηλαδή τολμούσαν να κάνουν πράξη την προτροπή του Αποστόλου Παύλου: «Γνωρίστε τη Σίβυλλα». Ας αφήσουμε όμως τον Άγιο Ιουστίνο να μιλήσει για αυτόν τον ανελέητο διωγμό μέσα από το έργο του Απολογία Α΄.

ΑΓΙΟΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ…..Από μικρός θαύμαζε τους Έλληνες φιλοσόφους και ήταν εμβριθής μελετητής της πυθαγορείου, της στωικής και της πλατωνικής φιλοσοφίας. Η εντρύφησή του αυτή με τη φιλοσοφία τον οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, ο Σωκράτης, ο Ηράκλειτος και οι όμοιοι μ’ αυτούς φιλόσοφοι, ήταν στην ουσία οι προ Χριστού Χριστιανοί.

«Και οι διαβιώσαντες συμφώνως προς τον Λόγον είναι Χριστιανοί, ακόμη και αν εθεωρήθησαν άθεοι, όπως εις τους Έλληνες μεν ο Σωκράτης και ο Ηράκλειτος και οι όμοιοι με αυτούς». (Ιουστίνος, Απολογία Α΄, κεφ. 46, 3)

Ο φωτεινός αυτός Πατέρας και φιλόσοφος, μας αποκαλύπτει «Με ενέργεια φαύλων δαιμόνων, θάνατος ορίστηκε εναντίων αυτών που διάβαζαν βιβλία του Υστάσπη, ή της Σίβυλλας, ή των προφητών , ώστε να αποτρέψουν εξαιτίας του φόβου τούς ανθρώπους, σπουδάζοντας, να λάβουν γνώση των καλών, αλλά και για να τους επιβληθούν υπηρετώντας τους, πράγμα το οποίο στο τέλος δεν μπόρεσαν να καταφέρουν. 

Διότι εμείς όχι μόνον άφοβα τα διαβάζουμε, αλλά και εσάς παροτρύνουμε να τα μελετήσετε, επειδή γνωρίζουμε καλά ότι θα φανούν σε όλους σας ευάρεστα».(1) (Ιουστίνος, Απολογία Α΄, κεφ. 44, 12)

ΑΓΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ  O Άγιος Αυγουστίνος υπήρξε ο μεγάλος διδάσκαλος του Χριστιανισμού ήταν ο πρώτος που κατάφερε να συνενώσει την ελληνική πλατωνική παράδοση με τις χριστιανικές ιδέες και χάρη σ’ αυτόν ο Πλατωνισμός εισήλθε στον Χριστιανισμό. Ήταν ταυτόχρονα φιλόσοφος, θεολόγος και ποιητής, για την Σίβυλλα είπε «Αυτή η σώφρων Σίβυλλα η Ερυθραία έγραψε περί του Χριστού με τρόπο ολοφάνερο».

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ

Ο Άγιος Θεόφιλος έζησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα και υπήρξε Επίσκοπος Αντιοχείας την περίοδο 169-183 μ.Χ. Σε ένα εδάφιο του έργου του Προς Αυτόλυκον μεταξυ αλλων γραφει για  την ελληνίδα Σίβυλλα

 «Η Σίβυλλα στους Έλληνες και στα λοιπά έθνη, αφού κατέστη προφήτισσα, στην αρχή της προφητείας της επιπλήττει το γένος των ανθρώπων λέγοντας: «Άνθρωποι θνητοί και σάρκινοι, που δεν είστε τίποτα, πώς υπερυψώνεστε απερίσκεπτα και δεν βλέπετε το τέλος της ζωής σας, ούτε τρέμετε ούτε φοβάστε τον Θεό, ο οποίος εποπτεύει εσάς, και είναι γνώστης ύψιστος που βλέπει τα πάντα και μαρτυρεί τα πάντα, ο κτίστης που τρέφει τα πάντα, ο οποίος έδωσε το υπέροχο πνεύμα σε όλους και δημιούργησε τον ηγέτη όλων των ανθρώπων; 

Ένας είναι ο Θεός, ο οποίος μόνος του εξουσιάζει, υπέρτατος, αγέννητος, παντοκράτωρ, αόρατος, που μόνον αυτός βλέπει τα πάντα, ενώ ο ίδιος δεν βλέπεται από κανέναν άνθρωπο. Διότι, ποιος άνθρωπος μπορεί να δει τον επουράνιο και αληθινό Θεό με τα μάτια του, τον αθάνατο ο οποίος κατοικεί στον ουράνιο θόλο;» (Θεόφιλος, Προς Αυτόλυκον, βιβλ. 2, κεφ. 36)

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809), ήταν αυτός που κατέγραψε στο έργο του Αόρατος Πόλεμος τον χρησμό της Σίβυλλας της Κυμαίας διά του οποίου προαναγγέλθηκε η κάθοδος του Υιού του Θεού επί της γης, αλλά και ο λεξάριθμος του ονόματός Του (ΙΗΣΟΥΣ=888). 

Στο ίδιο έργο, ο Άγιος Νικόδημος αποδέχεται την προφητεία της Σίβυλλας της Ερυθραίας περί της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού ως θεόπνευστη και γι’ αυτό καταγράφει τους πρώτους έξι στίχους της:

«Σίβυλλα η Ερυθραία περιλαμβάνει το όνομα, Ιησούς,

εν τη ακροστιχίδι των παρόντων περί κρίσεως στίχων:

ΙΔΡΩΣΕΙ ΓΑΡ ΧΘΩΝ ΚΡΙΣΕΩΣ ΣΗΜΕΙΟΝ ΟΤ’ ΕΣΤΑΙ.

ΗΞΕΙ Δ’ ΟΥΡΑΝΟΘΕΝ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΙΩΣΙΝ Ο ΜΕΛΛΩΝ,

ΣΑΡΚΑΠΑΡΩΝ ΠΑΣΑΝ ΚΡΙΝΑΙ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΝ ΑΠΑΝΤΑ.

ΟΨΟΝΤΑΙ ΔΕ ΘΕΟΝ ΜΕΡΟΠΕΣ ΠΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΑΠΙΣΤΟΙ,

ΥΨΙΣΤΟΝ ΜΕΤΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΕΠΙ ΤΕΡΜΑ ΧΡΟΝΟΙΟ

ΣΑΡΚΟΦΟΡΩΝ ΨΥΧΑΣ Δ’ ΑΝΔΡΩΝ ΕΠΙ ΒΗΜΑΤΙ ΚΡΙΝΕΙ.

(Νικόδημος ο Αγιορείτης, Αόρατος Πόλεμος, σελ. 299, εκδ. Παναγόπουλος) 

ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

Η μεγαλομάρτυς Αικατερίνη γεννήθηκε το 294 μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια. Μελετούσε επί πολλά έτη τα έργα των Ελλήνων σοφών στην περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και είχε σπουδάσει στις ακμάζουσες σχολές της πόλης φιλοσοφία, ρητορική, ιατρική, μαθηματικά και αστρονομία. 

Βαπτίστηκε χριστιανή και χάριν του Κυρίου της παρέμεινε παρθένος μέχρι το μαρτύριό της, με σκοπό να «νυμφευθεί» τον Νυμφίον. Στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα, η Αγία συναντήθηκε με τον αυτοκράτορα της Ρώμης Μαξέντιο, στον οποίο φανέρωσε την ελληνική της μόρφωση αλλά και την πίστη της στον Ιησού Χριστό. 

Ο αυτοκράτορας έκθαμβος από την ομορφιά αλλά και από τις γνώσεις της, διέταξε να συγκεντρωθούν οι σπουδαιότεροι ρήτορες από όλη την επικράτειά του με σκοπό να πείσουν την Αικατερίνη να απαρνηθεί τον Χριστό.

Όταν όμως η Αγία συναντήθηκε με τους ρήτορες, αντί να πεισθεί εκείνη από τα επιχειρήματά τους, επείσθησαν οι ρήτορες από τα λεγόμενά της, διότι εγνώριζε άριστα την αρχαία ελληνική γραμματεία αλλά και τους χρησμούς των ελληνικών μαντείων περί του Ιησού Χριστού.

 Μεταξύ αυτών των χρησμών, η Αγία Αικατερίνη γνωστοποίησε στους ρήτορες μία προφητεία της Σίβυλλας και μία προφητεία του Απόλλωνος.

Ακολουθούν οι δύο αυτές προφητείες, όπως καταγράφονται στο Μαρτύριό της Αγίας (από την έκδοση Μαρτυρολόγιον της Μονής Σινά), αλλά και στο επόμενο χειρόγραφο από περγαμηνή, που χρονολογείται στον 11ο αιώνα και προέρχεται από τη Μονή Δοχειαρίου του Αγίου Όρους. 

Λέγει η Αγία σε έναν από τους ρήτορες:

«Για να σου αποδείξω τα σχετικά με αυτόν (τον Χριστό) με τη βοήθεια των δικών σου, διότι έτσι η απόδειξή μου θα είναι απολύτως έγκυρη, πρόσεξε τι αποκαλύπτει ξεκάθαρα, η πιο σοφή απ’ όλες τις γυναίκες, η Σίβυλλα, δια την κατά σάρκα γέννησή του, για την πρόνοιά του για εμάς και για την αμέτρητη φροντίδα του. 

Ας ακούσουμε τα ίδια της τα λόγια: “Ύστερα από πολύ καιρό θα φθάσει κάποιος εις αυτήν την πολυδιηρεμένη γη και θα γεννηθεί με σάρκα αμόλυντη. Με ανεξάντλητα όρια ως Θεότητα θα λυτρώσει τον άνθρωπο από τη φθορά των ανιάτων παθών. Και θα τον φθονήσει άπιστος λαός και θα κρεμασθεί υψηλά ως κατάδικος εις θάνατον. Όλα αυτά θα τα υποφέρει με πραότητα.”

Πρόσεξε και τον αληθινό μάντη Απόλλωνα, που έχει ξεχάσει τη συνηθισμένη του ασάφεια και τα αμφιλεγόμενα του και φανερώνει γυμνή την αλήθεια χωρίς την δική του βούληση. 

Λέγει αυτός:

“Ένας ουράνιος με πιέζει ισχυρά, ο οποίος είναι φως τριλαμπές. Αυτός είναι ο παθών Θεός, χωρίς να πάθει τίποτε η θεότητά του, διότι είναι συγχρόνως θνητός και αθάνατος. Αυτός είναι συγχρόνως θεός και άνθρωπος, όλα υποφέρων από τους θνητούς, δηλαδή τον σταυρό, την ύβρη, την ταφή.

 Αυτός κάποτε από τα μάτια του έχυσε δάκρυα θερμά : αυτός πέντε χιλιάδες χόρτασε με <πέντε> άρτους, κάτι που ήθελε δύναμη θεϊκή. Ο Χριστός είναι ο δικός μου Θεός, ο οποίος εσταυρώθη εις το ξύλον, ο οποίος εξέπνευσε, ο οποίος εκ του τάφου ανήλθε εις τον ουρανόν." 

Αυτά διηγείται ο Απόλλων ο θεός σου». (Μαρτυρολόγιον Σινά, Γ΄ Μαρτύριο, 11, σελ. 115)

Ο χρησμός του Απόλλωνος με την ομολογία "Χριστός θεός εμός εστίν, ος εν ξύλω εξετανύσθη, ος θάνεν, ος εκ ταφής εις πόλον ώρτο", δηλαδή, "Ο Χριστός είναι ο δικός μου Θεός, ο οποίος εσταυρώθη εις το ξύλον, ο οποίος εξέπνευσε, ο οποίος εκ του τάφου ανήλθε εις τον ουρανόν", σε χειρόγραφο από περγαμηνή του 11ου αιώνα, που περιέχει το μαρτύριο της Αγίας Αικατερίνης. Άγιον Όρος, Μονή Δοχειαρίου, κώδικας 5, φ. 124β.

Αυτές είναι οι δύο βαρυσήμαντες προφητείες τις οποίες εξέφερε η Αγία Αικατερίνη με σκοπό να φανερώσει στους πενήντα ρήτορες τη θεότητα του Ιησού Χριστού. Στην προφητεία της Σίβυλλας προαναγγέλλεται η Γέννηση του Ιησού Χριστού και το Σταυρικό Του Μαρτύριο, ενώ στην προφητεία του Απόλλωνος, την οποία θα εξετάσουμε στο επόμενο κεφάλαιο, συναντάμε την εκπληκτική ομολογία του στο πρόσωπο του Χριστού.

Η Αγία Αικατερίνη εξέφερε τις ανωτέρω προφητείες διότι, όπως αναφέρει η ίδια, κατ’ αυτόν τον τρόπο η «απόδειξη θα είναι απολύτως έγκυρη»! Θεωρεί τις προφητείες του Απόλλωνος και της Σίβυλλας απολύτως έγκυρες. Και γι’ αυτό, η Αγία της γνώσης, αποκαλεί τη Σίβυλλα «πιο σοφή μεταξύ όλων των γυναικών», τον δε Απόλλωνα «μάντη αληθινό»!

Όταν ο αυτοκράτορας Μαξέντιος πληροφορήθηκε ότι οι πενήντα ρήτορες αποδέχθηκαν τη θεότητα του Χριστού, διέταξε να ριχθούν στην πυρά. Η Αγία Αικατερίνη, αφού υπέστη φρικτά βασανιστήρια, διετάχθη να αποκεφαλισθεί. Σήμερα τιμάται ως η Αγία της γνώσης και η προστάτιδα των φιλοσόφων και των σπουδαστών……….. Απο το βιβλίο του Χ.Σκαρλακίδη,Οι προάγγελοι του Ιησού Χριστού, Απόλλων και Σίβυλλες

Ευσέβιος, Βασιλέως Κωνσταντίνου λόγος ον έγραψε τω των αγίων συλλόγω, λόγος 5ος:

Το Πάσχα του 325 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος απηύθυνε έναν λόγο προς τους «Αγίους Συλλόγους» του Χριστιανισμού. Ο τίτλος αυτού του λόγου, όπως καταγράφηκε από τον Ευσέβιο που ήταν παρών στην σύνοδο, ήταν «Βασιλέως Κωνσταντίνου λόγος ον έγραψε τω των αγίων συλλόγω»

Γράφει ο Μέγας Κωνσταντίνος στον λόγο του:

Η Σίβυλλα λοιπόν η Ερυθραία, η οποία παραδέχεται ότι γεννήθηκε την έκτη γενεά μετά τον κατακλυσμό, ήταν ιέρεια του Απόλλωνος και φορώντας στέμμα παρόμοιας αξίας με τον θεό ο οποίος λατρεύεται από αυτήν, και τον τρίποδα φροντίζοντας γύρω από τον οποίο ήταν περιτυλιγμένος όφις και με την βοήθεια του θεού Απόλλωνος προεφήτευε εις αυτούς που την είχαν ανάγκη...

 Αυτή λοιπόν κάποτε αφού προχώρησε εις τα άδυτα της γενομένης σε ακατάλληλο καιρό θεοευσέβειας και αφού επληρώθη πράγματι από θεία έμπνευση, διά των επών της προεφήτευε τα μέλλοντα σχετικά με τον Θεό με σαφήνεια, σύμφωνα προς τις τοποθετήσεις των πρώτων γραμμάτων τα οποία αποτελούν την ακροστιχίδα, αποκαλύπτοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ιστορία της καθόδου του Ιησού επί της γης:

«Θα ιδρώσει η γη, όταν έλθει η ώρα της Κρίσεως.

Θα έλθει από τον ουρανό, ο μέλλων βασιλεύς εις τους αιώνες

δια να κρίνει καθένα που φέρει σάρκα και όλον ανεξαιρέτως τον κόσμο.

Θα ιδούν τον Θεό άνθρωποι, πιστοί και άπιστοι,

Ύψιστο, μετά των αγίων, εις το τέλος του χρόνου

με σάρκα, κρίνοντας επί βήματος τις ψυχές των ανθρώπων.

Όταν κάποτε ο κόσμος όλος γίνει άγονος και γεμάτος αγκάθια.

Θα απορρίψουν οι άνθρωποι τα είδωλα και όλον γενικά τον πλούτο.

Θα κατακαύσει το πυρ την γη, τον ουρανό ακόμη και την θάλασσα.

Ανιχνεύοντας θα πυρπολήσει τις πύλες της φυλακής του Άδη.

Τα σώματα τότε όλων των ανθρώπων θα έλθουν εις το φως της ελευθερίας των αγίων·

τους παράνομους τότε το πυρ θα ελέγχει εις τους αιώνες.

Όσα κάποιος έπραξε κρυφά, τότε όλα θα τα μαρτυρήσει.

Διότι τα σκοτεινά στήθη, ο Θεός με διαφωτισμούς θα ανοίξει.

Θρήνος θα φθάσει από όλους και τριγμός οδόντων.

Θα εκλείψει το φως της ημέρας, η λάμψη του ηλίου και των αστέρων.

Τον ουρανό θα περιστρέψει με ταχύτητα και θα χαθεί το φεγγοβόλημα της σελήνης.

Θα υψώσει τα φαράγγια και θα καταστρέψει τα υψώματα των βουνών.

Το ύψος δεν θα φαίνεται πλέον λυπηρό εις τους ανθρώπους.

Τα βουνά με τις πεδιάδες θα ισοπεδωθούν και σε όλη την θάλασσα δεν θα υπάρχει δυνατότητα πλεύσης, διότι η γη θα κατακεραυνωθεί.

Ποταμοί που κοχλάζουν, μαζί με τις πηγές θα εκλείψουν.

Σάλπιγγα δε από τον ουρανό, φωνή με μεγάλο θρήνο θα αφήσει,

κραυγάζοντας το μίασμα των ελεεινών και τις συμφορές του κόσμου.

Τότε η ανοιγόμενη γη θα φανερώσει το χάος του Ταρτάρου,

και οι πάντες θα έλθουν ενώπιον του βήματος του Βασιλέα Θεού.

Θα ρεύσει από τον ουρανό πύρινος ποταμός και μάλιστα από θείο.

Σημάδι τότε θα υπάρχει για όλους τους ανθρώπους, τέτοιο που θα είναι εντόνως φανερό.

Το ξύλο για τους πιστούς, η σάλπιγγα η ποθητή θα είναι.

Η ζωή των ευσεβών ανδρών, εμπόδιο θα είναι για τον κόσμο,

φωτίζοντας τους ονομαστούς διά των υδάτων σε δώδεκα πηγές.

Θα εξουσιάσει η ποιμαντική σιδηρά ράβδος.

Αυτός ο οποίος τώρα προαναφέρθηκε σε ακροστιχίδα,

είναι ο δικός μας Θεός,

Σωτήρ αθάνατος βασιλεύς, αυτός ο οποίος υπέφερε προς χάριν μας.

Η τοιχογραφία της Σίβυλλας της Ερυθραίας από το προστώο της πύλης της Μονής Βατοπαιδίου. Στον πάπυρο που εικονίζεται αναγράφονται ο δεύτερος και ο τρίτος στίχος από την προφητεία της περί της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού (με την ακροστιχίδα ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΕΙΣΤΟΣ).

 Οι δύο στίχοι αναφέρουν: «ΗΞΕΙ ΟΥΡΑΝΟΘΕΝ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΙΩΝΩΝ, ΜΕΛΛΩΝ ΚΡΙΝΑΙ ΠΑΣΑΝ ΣΑΡΚΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΝ ΑΠΑΝΤΑ». 

Η τοιχογραφία του Απόλλωνος από το ίδιο προστώο. Στον πάπυρο που εικονίζεται αναγράφεται η προφητεία του περί της Ενσαρκώσεως του Λόγου του Θεού από Κόρη ανυποψίαστη: «ΕΓΩ ΚΑΤΑΓΓΕΛΩ ΕΝ ΤΡΙΣΙΝ ΕΝΑ ΜΟΝΟΝ ΥΨΙΜΕΔΟΝΤΑ ΘΕΟΝ   . ΟΥ ΛΟΓΟΣ ΑΦΘΙΤΟΣ ΕΝ ΑΔΑΕΙ ΚΟΡΗ ΕΓΚΥΟΣ ΕΣΤΑΙ». Οι τοιχογραφίες φιλοτεχνήθηκαν το 1870.