ΟΤΙ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΑΡΕΣΕΙ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΟΓΟΚΡΙΝΟΥΝ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟ ΒΑΦΤΙΖΟΥΝ «ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ»

 ΘΕΛΟΥΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΙΩΠΗ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΓΗ. Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΗΕ ΕΞΑΠΟΛΥΕΙ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΤΑ ΤΩΝ «ΘΕΩΡΙΩΝ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ» 

Του Alex Newman

Ο Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, πιο γνωστός με το ακρωνύμιό του, UNESCO, κλιμακώνει τον παγκόσμιο πόλεμό του κατά των ιδεών και των πληροφοριών που θεωρεί «παραπληροφόρηση» και «θεωρίες συνωμοσίας».

Σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό οργανισμό του ΟΗΕ που εδρεύει στο Παρίσι, ο οποίος δημοσίευσε μια σημαντική έκθεση για το θέμα αυτό για τους εκπαιδευτικούς αυτό το καλοκαίρι, οι θεωρίες συνωμοσίας προκαλούν «σημαντική ζημιά» και αποτελούν «τη ραχοκοκαλιά πολλών λαϊκιστικών κινημάτων».

Μεταξύ άλλων ανησυχιών, οι θεωρίες συνωμοσίας «προωθούν και ενισχύουν επιβλαβή πρότυπα σκέψης και αποκλειστικές κοσμοθεωρίες», αναφέρει η έκθεση.

Επίσης, «μειώνουν την εμπιστοσύνη στους δημόσιους θεσμούς» και στους «επιστημονικούς θεσμούς», γεγονός που μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους στη βία ή να μειώσει την επιθυμία τους να «μειώσουν το αποτύπωμα του άνθρακα», υποστηρίζουν οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ στο έγγραφο.

Ενώ «κάθε συνωμοσιολογική σκέψη απειλεί τις αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», αναφέρει το έγγραφο χωρίς να επεκτείνεται, ορισμένες θεωρίες συνωμοσίας είναι πιο επικίνδυνες από άλλες.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνονται ακόμη και να καταγγέλλουν τους μαθητές τους στις αρχές.

Τα παραδείγματα «θεωριών συνωμοσίας» που αναφέρονται στην έκθεση περιλαμβάνουν τα πάντα, από ευρέως διαδεδομένες και σεβαστές πεποιθήσεις όπως η «άρνηση της κλιματικής αλλαγής» και η «χειραγώγηση των ομοσπονδιακών εκλογών» στις Ηνωμένες Πολιτείες, μέχρι πιο τραβηγμένες αντιλήψεις όπως ότι «η γη είναι επίπεδη» ή ότι «η Μισέλ Ομπάμα είναι στην πραγματικότητα μια σαύρα».

«Υπάρχουν πολλές τρελές σκέψεις στο Διαδίκτυο, πολλές από τις οποίες είναι προφανώς ψευδείς», εξήγησε ο διευθυντής της οργάνωσης Citizens for Free Speech (Πολίτες για την Ελευθερία του Λόγου), Πάτρικ Γουντ. «Οι μόνες σκέψεις που “διορθώνονται” είναι αυτές που αντιτίθενται στο παγκοσμιοποιητικό αφήγημα. Αυτό αποδεικνύει ότι το επίκεντρο είναι η προστασία των δικών τους αφηγημάτων και τίποτα άλλο».

«Η UNESCO εντάσσεται σε ένα καρτέλ λογοκρισίας που περιλαμβάνει πλέον την Ευρωπαϊκή Ένωση, την κυβέρνηση των ΗΠΑ, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, κολοσσούς των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Twitter και κυρίως την Google», δήλωσε ο Γουντ στην Epoch Times. «Όποιος δεν παπαγαλίζει το παγκοσμιοποιητικό αφήγημα θεωρείται εξ ορισμού “συνωμοσιολόγος”».

Στο επίκεντρο του παγκόσμιου προγράμματος για την καταπολέμηση αυτών των ιδεών και θεωριών βρίσκονται οι δάσκαλοι και τα σχολεία, σύμφωνα με τον οργανισμό του ΟΗΕ. Κεντρικό ρόλο παίζει επίσης η μάχη στο διαδίκτυο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, εξηγούν τα έγγραφα της UNESCO.

Η τελευταία στρατηγική παρουσιάστηκε στο «Διεθνές Συμπόσιο της UNESCO για την αντιμετώπιση των θεωριών συνωμοσίας μέσω της εκπαίδευσης». Η σύνοδος πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουνίου στις Βρυξέλλες και συγκέντρωσε ακαδημαϊκούς, κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα για την προώθηση «κοινής δράσης» κατά των θεωριών συνωμοσίας και όσων τις πιστεύουν ή τις διαδίδουν.

Το σχέδιο περιλαμβάνει στρατηγικές για την αποτροπή των ανθρώπων από το να πιστεύουν εξαρχής σε θεωρίες συνωμοσίας, καθώς και εργαλεία για την αντιμετώπιση όσων τις πιστεύουν ήδη.

Αρκετοί ειδικοί σε θέματα προπαγάνδας και ελευθερίας του λόγου, ωστόσο, προειδοποίησαν ότι η προσπάθεια του ΟΗΕ αντιπροσωπεύει μια «επικίνδυνη» κλιμάκωση σε αυτό που περιέγραψαν ως έναν παγκόσμιο πόλεμο κατά της ελευθερίας του λόγου, της ελεύθερης έκφρασης, της αμφισβήτησης των επίσημων αφηγήσεων και της διαφωνίας γενικότερα.

«Αυτό που εννοούν με τον όρο “θεωρία συνωμοσίας” είναι οποιοσδήποτε ισχυρισμός ή επιχείρημα ή στοιχείο που διαφέρει από την προπαγάνδα που διοχετεύεται από την κυβέρνηση και τα μέσα ενημέρωσης», προειδοποίησε ο καθηγητής Σπουδών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Μαρκ Κρίσπιν Μίλερ, ο οποίος μελετά την προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση της κυβέρνησης.

«Δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτα πιο επικίνδυνο για την ελευθερία του λόγου και της σκέψης -και, επομένως, για τη δημοκρατία- από αυτή την προσπάθεια του ΟΗΕ, ο οποίος δεν έχει καμία δουλειά να μας λέει τι είναι αλήθεια και τι όχι», δήλωσε ο Μίλερ στην Epoch Times. «Αυτή η διάκριση δεν είναι δική τους υπόθεση, αλλά δική μας, ως ελεύθεροι άνθρωποι που είναι ικανοί να σκέφτονται για τον εαυτό τους και δεν φοβούνται την πολιτισμένη διαφωνία».

Ο παγκόσμιος πόλεμος κατά των θεωριών συνωμοσίας

Οι επίσημες προσπάθειες για την πάταξη των «θεωριών συνωμοσίας» και της «παραπληροφόρησης» δεν είναι κάτι καινούργιο. Στην πραγματικότητα, οι δυτικές κυβερνήσεις -συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης των ΗΠΑ- έχουν εδώ και χρόνια πρωτοστατήσει στην προσπάθεια αυτή.

Το 2010, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, με τη βοήθεια της «Counter Misinformation Team» (Ομάδας Αντιμετώπισης Παραπληροφόρησης), δημοσίευσε στο America.gov το βιβλίο «Conspiracy Theories and Misinformation» (Θεωρίες συνωμοσίας και παραπληροφόρηση), ισχυριζόμενο ότι καταρρίπτει διάφορες «θεωρίες συνωμοσίας».

Πιο πρόσφατα, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επίσης στρέψει την προσοχή της στις «θεωρίες συνωμοσίας». Πέρυσι, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ επανειλημμένα υπέδειξε ότι η πίστη στην εκτεταμένη εκλογική νοθεία ή οι εναλλακτικές απόψεις σχετικά με την COVID-19 και τα μέτρα δημόσιας υγείας αντιπροσώπευαν μια σημαντική τρομοκρατική απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ενώ το προτεινόμενο από την κυβέρνηση Μπάιντεν «Disinformation Governance Board» (Συμβούλιο Διακυβέρνησης Παραπληροφόρησης) φαίνεται να έχει τεθεί προς το παρόν στο ράφι μετά από δημόσια κατακραυγή, η κυβέρνηση των ΗΠΑ συνεργάζεται στενά με τεχνολογικούς κολοσσούς για την καταστολή της ομιλίας γύρω από την εκλογική νοθεία, το φορητό υπολογιστή του Χάντερ Μπάιντεν, τις εναλλακτικές απόψεις για την COVID-19 και άλλα.

Το Εθνικό Δημόσιο Ραδιόφωνο, μια επιχείρηση που χρηματοδοτείται από φόρους, έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα τον τελευταίο μήνα, τα οποία απηχούν τα σημεία συζήτησης της UNESCO σχετικά με τον υποτιθέμενο κίνδυνο και την επικράτηση των θεωριών συνωμοσίας στα σχολεία και όχι μόνο.

Ο απερχόμενος ανώτερος αξιωματούχος του τομέα της υγείας Δρ Άντονι Φάουτσι συμμετείχε επίσης πρόσφατα. «Αυτό που αντιμετωπίζουμε τώρα είναι απλώς μια διαστρέβλωση της πραγματικότητας, θεωρίες συνωμοσίας που δεν βγάζουν κανένα νόημα και που πιέζουν τα υγιή μέτρα δημόσιας υγείας, κάνοντας το να φαίνεται ότι η προσπάθεια να σωθούν ζωές καταπατά την ελευθερία των ανθρώπων», δήλωσε στην εκπομπή «The Rachel Maddow Show» του MSNBC στις 22 Αυγούστου.

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum-WEF), το οποίο έχει γίνει μαγνήτης επικρίσεων διεθνώς για την ατζέντα του «Great Reset» (Μεγάλης Επανεκκίνησης), εργάζεται επίσης για την αντιμετώπιση ιδεών που χαρακτηρίζει παραπληροφόρηση και θεωρίες συνωμοσίας.

«Το κλειδί για να σταματήσει η εξάπλωση των θεωριών συνωμοσίας είναι η εκπαίδευση των ανθρώπων ώστε να είναι σε επιφυλακή για παραπλανητικές πληροφορίες -και να τους διδάξει να είναι καχύποπτοι απέναντι σε ορισμένες πηγές», έγραψε πριν από δύο χρόνια η επικεφαλής συντάκτρια του WEF Σάρλοτ Έντμοντ σε ένα άρθρο στον ιστότοπο του οργανισμού.

Ο ΟΗΕ έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην παγκόσμια προσπάθεια. Πράγματι, το νέο πρόγραμμα είναι στην πραγματικότητα μια επέκταση μιας πρωτοβουλίας του 2020 από την UNESCO και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την ονομασία #ThinkBeforeSharing για την καταπολέμηση των θεωριών συνωμοσίας στο διαδίκτυο.

Εκείνη η προσπάθεια περιελάμβανε την προτροπή προς τους πολίτες να αναρτούν συνδέσμους σε υπηρεσίες ελέγχου των γεγονότων και ακόμη και να καταγγέλλουν δημοσιογράφους που μπορεί να εμπλέκονται σε θεωρίες συνωμοσίας στο «τοπικό/εθνικό συμβούλιο τύπου ή στον εκπρόσωπο του Τύπου».

Σε ένα podcast του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ τον Οκτώβριο του 2020 με θέμα «Seeking a cure for the infodemic» (Αναζητώντας μια θεραπεία για την πληροφοριακή πανδημία), η επικεφαλής επικοινωνίας του ΟΗΕ Μελίσα Φλέμινγκ καυχιέται ότι έχει επιστρατεύσει πάνω από 100.000 εθελοντές για να ενισχύσουν τις απόψεις του ΟΗΕ και να καταπνίξουν τις ανταγωνιστικές αφηγήσεις.

«Μέχρι στιγμής, έχουμε στρατολογήσει 110.000 εθελοντές πληροφόρησης και εξοπλίζουμε αυτούς τους εθελοντές πληροφόρησης με το είδος των γνώσεων σχετικά με το πώς εξαπλώνεται η παραπληροφόρηση και τους ζητάμε να χρησιμεύσουν ως ένα είδος «ψηφιακών πρώτων ανταποκριτών» σε εκείνους τους χώρους όπου ταξιδεύει η παραπληροφόρηση», δήλωσε η επικεφαλής επικοινωνίας του ΟΗΕ.

Η αποκάλυψη ήρθε μετά από χρόνια προσπαθειών του ΟΗΕ και των κυβερνήσεων να πατάξουν αυτό που περιγράφει ως εξτρεμισμό, παραπληροφόρηση και άλλα στο διαδίκτυο. Το 2016, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εγκαινίασε ένα «πλαίσιο» για την καταπολέμηση του «εξτρεμισμού» στο διαδίκτυο μετά από ένα πρόγραμμα του προηγούμενου έτους για την καταπολέμηση των «ιδεολογιών» που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη βία.

Αλλά οι νέες προσπάθειες της UNESCO στην εκπαίδευση σηματοδοτούν μια δραματική κλιμάκωση της μάχης -ιδιαίτερα όσον αφορά τη στόχευση των μαθητών.

Καταπολέμηση των «θεωριών συνωμοσίας» στο σχολείο

Η εκπαίδευση και τα σχολεία βρίσκονται στο επίκεντρο του νέου σχεδίου της UNESCO για την καταπολέμηση των θεωριών συνωμοσίας.

«Η καταπολέμηση των θεωριών συνωμοσίας και των αντισημιτικών και ρατσιστικών ιδεολογιών που συχνά μεταφέρουν, ξεκινά από το σχολείο, ωστόσο οι εκπαιδευτικοί σε όλο τον κόσμο δεν έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση», δήλωσε η Γενική Διευθύντρια της UNESCO Οντρέ Αζουλέ για τη νέα προσπάθεια. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η UNESCO εγκαινιάζει σήμερα έναν πρακτικό οδηγό για τους εκπαιδευτικούς, ώστε να μπορούν να διδάξουν καλύτερα στους μαθητές πώς να αναγνωρίζουν και να καταρρίπτουν τις θεωρίες συνωμοσίας».

Πέρα από την εργασία μέσω της εκπαίδευσης, ο οργανισμός του ΟΗΕ ελπίζει επίσης να επεκτείνει τις προσπάθειές του για την καταπολέμηση της εξάπλωσης των θεωριών συνωμοσίας, όπως τις αποκαλεί, στο χώρο του Τύπου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

«Αυτό βασίζεται στο ευρύτερο έργο που επιτελούμε για την ενίσχυση της παιδείας στα μέσα ενημέρωσης και την πληροφόρηση, ώστε να προετοιμάσουμε καλύτερα τους μαθητές να περιηγηθούν σε έναν κόσμο αλγορίθμων, τεχνητής νοημοσύνης και αδιάκριτης συλλογής δεδομένων», πρόσθεσε η Αζουλέ, η οποία υπηρέτησε στη γαλλική κυβέρνηση ως μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος πριν αναλάβει τον εκπαιδευτικό οργανισμό του ΟΗΕ.

Η στρατηγική του ΟΗΕ για την καταπολέμηση των θεωριών συνωμοσίας στην εκπαίδευση απαριθμεί μια σειρά σημαντικών στόχων για τους εκπαιδευτικούς.

Αυτοί περιλαμβάνουν τη διδασκαλία των εκπαιδευτικών πως να «εντοπίζουν και να διαλύουν τις θεωρίες συνωμοσίας», πως να αναπτύσσουν την «ανθεκτικότητα των μαθητών στις θεωρίες συνωμοσίας» και πως να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ μιας «πραγματικής συνωμοσίας» και μιας «θεωρίας συνωμοσίας».

Ένας από τους τρόπους που προσφέρονται στους εκπαιδευτικούς για να προσδιορίσουν την ειλικρίνεια των πληροφοριών είναι ο έλεγχος των υπηρεσιών ελέγχου των γεγονότων, οι οποίες έχουν δεχθεί επανειλημμένη κριτική τα τελευταία χρόνια για το γεγονός ότι είναι έντονα πολιτικοποιημένες και συχνά ανακριβείς. Πολλές από τις υπηρεσίες αυτές χρηματοδοτούνται από ιδιώτες, όπως ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς, οι οποίοι, σύμφωνα με την UNESCO, γίνονται συχνά στόχος θεωριών συνωμοσίας.

Το έγγραφο περιέχει επίσης πολλαπλές στρατηγικές για την καταπολέμηση των θεωριών συνωμοσίας. Για την καταπολέμηση των «επιβλαβών πληροφοριών» μεταξύ των μαθητών, για παράδειγμα, η UNESCO προτρέπει τους εκπαιδευτικούς να ασχοληθούν με αυτό που η υπηρεσία περιγράφει ως «προέκθεση».

«Η προέκθεση ονομάζεται επίσης μερικές φορές “εμβολιασμός”», αναφέρει η έκθεση. «Οι ψυχολόγοι έχουν αποδείξει ότι οι εξασθενημένες μορφές επιβλαβών πληροφοριών, προσεκτικά εισαγόμενες και διαμορφωμένες, μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι σε ευρύτερα επιβλαβή μηνύματα, όπως ένα εμβόλιο».

Όταν οι μαθητές πιστεύουν σε ιδέες εξαιτίας της γονικής επιρροής, οι εκπαιδευτικοί έχουν οδηγίες να ζητούν βοήθεια από τους σχολικούς αξιωματούχους και να εξετάζουν το ενδεχόμενο μιας «διαμεσολαβημένης συζήτησης με τους γονείς».

Εάν ένας μαθητής εκφράσει ανησυχίες σχετικά με το εμβόλιο COVID-19, οι εκπαιδευτικοί έχουν οδηγίες να «δηλώσουν ότι το εμβόλιο έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι είναι ασφαλές» και «ότι είναι σημαντικό να εμβολιαστούν για να περιορίσουν την πανδημία».

Δεν ήταν άμεσα σαφές αν το σχετικό τμήμα του εγγράφου της UNESCO γράφτηκε πριν οι αρχές δημόσιας υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσμο αρχίσουν να αναγνωρίζουν ότι τα εμβόλια COVID-19 δεν αποτρέπουν τη μόλυνση από τον ιό του ΚΚΚ (Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας) που προκαλεί την COVID-19 ούτε τη μετάδοση αυτού.

Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου οι θεωρίες συνωμοσίας περιλαμβάνουν υποτιθέμενο μίσος ή διακρίσεις, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να εξετάσουν το ενδεχόμενο να καταγγείλουν τους μαθητές στις «αρχές διασφάλισης ή στους αξιωματικούς διασφάλισης».

Τι είναι η θεωρία συνωμοσίας;

Το έγγραφο με τίτλο «Addressing conspiracy theories – what teachers need to know» (Αντιμετώπιση θεωριών συνωμοσίας – τι πρέπει να γνωρίζουν οι εκπαιδευτικοί) ορίζει τη θεωρία συνωμοσίας ως εξής «Η πεποίθηση ότι τα γεγονότα χειραγωγούνται κρυφά από ισχυρές δυνάμεις με αρνητική πρόθεση. Συνήθως, οι θεωρίες συνωμοσίας περιλαμβάνουν μια φανταστική ομάδα συνωμοτών που συνωμοτούν για να υλοποιήσουν μια υποτιθέμενη μυστική συνωμοσία».

Η έκθεση της UNESCO συνεχίζει με προειδοποιήσεις και ορισμούς για την παραπληροφόρηση, τη ρητορική μίσους και τις ψευδείς ειδήσεις.

Ένας όρος που δεν ορίζεται στο έγγραφο, ωστόσο, είναι η ίδια η λέξη «συνωμοσία». Τα περισσότερα λεξικά την ορίζουν ως μια παράνομη ή ανήθικη συνωμοσία που πραγματοποιείται μυστικά και στην οποία συμμετέχουν δύο ή περισσότερα άτομα. Οι κρατικές και ομοσπονδιακές αρχές επιβολής του νόμου κατηγορούν κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό ατόμων για το έγκλημα της «συνωμοσίας».

Στον σύντομο οδηγό της για τη διάκριση μεταξύ των «πραγματικών» συνωμοσιών και των απλών «θεωριών», η έκθεση του ΟΗΕ χωρίζει τη σκέψη σε δύο μεγάλες κατηγορίες.

Η πρώτη, η οποία βαφτίζεται «συμβατική σκέψη» στο έγγραφο της UNESCO, χρησιμοποιεί το Watergate ως παράδειγμα πραγματικής συνωμοσίας που αποκαλύφθηκε ακολουθώντας στοιχεία και έχοντας «υγιή» σκεπτικισμό.

Ο άλλος τρόπος σκέψης, που χαρακτηρίζεται ως «συνωμοσιολογική σκέψη», περιλαμβάνει τη θεωρία «τα πουλιά δεν είναι αληθινά» που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα πουλιά είναι ρομπότ που κατασκοπεύουν τους ανθρώπους και η κυβέρνηση δημιουργεί αντίγραφα αυγών για να τα καλύψει όλα αυτά. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει ως αποτέλεσμα «υπέρμετρης υποψίας» και «υπέρμετρης ερμηνείας των στοιχείων», δήλωσε η UNESCO.

Στον πραγματικό κόσμο, οι ειδικοί λένε ότι η γραμμή μεταξύ θεωρίας συνωμοσίας και συνωμοσιολογικού γεγονότος είναι πολύ λιγότερο προφανής.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση των YouGov-Cambridge Globalism του 2020, που αναφέρεται στο έγγραφο της UNESCO, ισχυρές πλειοψηφίες πιστεύουν σε γενικότερες «θεωρίες συνωμοσίας» σε πολλά έθνη. Σχεδόν οκτώ στους 10 Νιγηριανούς, για παράδειγμα, δήλωσαν ότι πιστεύουν σε «μια ενιαία ομάδα ανθρώπων που ελέγχει τα παγκόσμια γεγονότα». Σχεδόν έξι στους 10 Μεξικανούς, το 56% των Ελλήνων και το 55% των Αιγυπτίων πιστεύουν το ίδιο, όπως έδειξε η δημοσκόπηση.

Μία από τις εκθέσεις που βρίσκονται στο επίκεντρο της νέας προσπάθειας της UNESCO, το «The Conspiracy Theory Handbook» (Το εγχειρίδιο θεωριών συνωμοσίας) των Στέφαν Λεβαντόφσκι και Τζον Κουκ, αναγνωρίζει επίσης ότι οι συνωμοσίες υπάρχουν και δεν είναι ασυνήθιστες.

«Πραγματικές συνωμοσίες υπάρχουν», παραδέχεται η έκθεση στην αρχή. «Η Volkswagen συνωμότησε για να εξαπατήσει τα τεστ εκπομπών ρύπων για τους κινητήρες ντίζελ της. Η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ κατασκόπευε κρυφά πολίτες χρήστες του διαδικτύου. Η καπνοβιομηχανία εξαπάτησε το κοινό σχετικά με τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία. Γνωρίζουμε για αυτές τις συνωμοσίες μέσω εσωτερικών εγγράφων της βιομηχανίας, κυβερνητικών ερευνών ή πληροφοριοδοτών».

Τα έγγραφα του ΟΗΕ περιγράφουν επίσης διάφορους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται συναισθήματα αδυναμίας, μηχανισμοί αντιμετώπισης της αβεβαιότητας ή η επιδίωξη να διεκδικήσουν την ιδιότητα της μειονότητας. Τα αποδεικτικά στοιχεία δεν αναφέρονται ως λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν σε μια θεωρία συνωμοσίας.

Μία από τις «μελέτες περίπτωσης» που αναφέρονται στο έγγραφο της UNESCO αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ τoυ Μίκι Γουίλις «Plandemic» (Οργανωμένη Επιδημία). Μεταξύ άλλων σημείων, η ταινία και οι εμπειρογνώμονες που παίρνουν συνέντευξη υποστηρίζουν ότι η COVID-19 μπορεί να έχει δημιουργηθεί σε εργαστήριο για σκοτεινούς σκοπούς.

Επικοινωνώντας με τους Epoch Times, ο Γουίλις κατακεραύνωσε τον ΟΗΕ και την προσπάθειά του να «κατηχήσει» τους ανθρώπους.

«Όταν ακούω ότι ο ΟΗΕ κατευθύνει τώρα την κατήχησή του προς τους δασκάλους, ανησυχώ για την ευημερία των μελλοντικών γενεών μας», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η επίθεση του ΟΗΕ στις «θεωρίες συνωμοσίας» είναι μια προσπάθεια να μπλοκαριστεί η αλήθεια.

«Το γεγονός ότι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη σειρά ταινιών μου ως παράδειγμα για το τι πολεμούν, λέει όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε», συνέχισε ο Γουίλις, λέγοντας ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επιστημόνων συμφωνεί πλέον με τα βασικά σημεία της ταινίας του και παρόλα αυτά οι «προπαγανδιστές» συνεχίζουν να προσπαθούν να «διαιωνίσουν τα ψέματα».

Οι κριτικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου

Πολλοί ειδικοί στον τομέα της προπαγάνδας προειδοποίησαν την Epoch Times ότι η πρωτοβουλία της UNESCO αποτελεί μεγάλη απειλή για την ελευθερία της έκφρασης.

Ο συνδιευθυντής του Οργανισμού Μελετών Προπαγάνδας Πιρς Ρόμπινσον δήλωσε ότι αυτού του είδους οι εξελίξεις είναι «εξαιρετικά επικίνδυνες».

«Οι βασικές αρχές της ελευθερίας της έκφρασης μας υπενθυμίζουν ότι, επειδή ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, όλες οι ιδέες και τα επιχειρήματα πρέπει να αξιολογούνται μέσω μιας διαδικασίας ορθολογικής εξέτασης και συζήτησης», δήλωσε ο Ρόμπινσον στην Epoch Times. «Η λογοκρισία επιχειρημάτων και απόψεων που θεωρούνται λανθασμένες σημαίνει ότι κινδυνεύουμε να λογοκρίνουμε την αλήθεια».

Εξηγώντας ότι αυτοί οι κίνδυνοι έχουν γίνει από καιρό κατανοητοί, ο Ρόμπινσον ανέφερε τον μεγάλο Βρετανό φιλόσοφο του 19ου αιώνα Τζον Στιούαρτ Μιλ.

«Πρώτον: η γνώμη την οποία επιχειρείται να καταπνίξει η εξουσία μπορεί ενδεχομένως να είναι αληθινή. Εκείνοι που επιθυμούν να την καταπνίξουν, φυσικά αρνούνται την αλήθεια της- αλλά δεν είναι αλάνθαστοι», είπε ο Μιλ. «Κάθε αποσιώπηση της συζήτησης αποτελεί παραδοχή του αλάθητου».

Ο Ρόμπινσον, ο οποίος είναι επίσης συν-εκδότης του Propaganda in Focus και συμμετέχει στην εκτελεστική επιτροπή του Pandemics Data & Analytics (PANDATA.org), προειδοποίησε επίσης ότι ισχυροί παράγοντες με μεγάλους προϋπολογισμούς πιθανόν να εμπλέκονται στην απόφαση για το τι είναι αλήθεια και τι όχι.

«Αυτό σημαίνει ότι θα επιτραπεί σε ισχυρούς παράγοντες να ορίσουν την πραγματικότητα και, όπως δείχνει η ιστορία, θα ορίσουν την πραγματικότητα με τρόπο που εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα», είπε. «Όλα αυτά είναι αντίθετα με τη δημοκρατία και, φυσικά, ο λόγος για τον οποίο η ελευθερία της έκφρασης νοείται ως τόσο σημαντική: πρέπει να είμαστε ελεύθεροι να εξετάζουμε και να ασκούμε κριτική σε όσους βρίσκονται στην εξουσία, προκειμένου να προστατευτούμε από την τυραννία και την κατάχρηση της εξουσίας».

Ο Ρόμπινσον καυτηρίασε επίσης τη χρήση του όρου «θεωρία συνωμοσίας» ως «βαθιά προβληματική», λέγοντας ότι πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιείται συχνά για να κλείσει η συζήτηση για σοβαρά θέματα και ερωτήματα σχετικά με ισχυρούς παράγοντες.

«Αν εκτιμούμε τη δημοκρατία και τις ιδέες της ελευθερίας της έκφρασης και της ορθολογικής συζήτησης, η UNESCO θα μπορούσε να κάνει χρήσιμο έργο για να βοηθήσει τους ανθρώπους του κόσμου να σκέφτονται μόνοι τους και να αναπτύσσουν τις δικές τους κριτικές δεξιότητες», κατέληξε. «Δεν θα έπρεπε να ασχολείται με το να λέει στους ανθρώπους τι να σκέφτονται».

Ένας άλλος ειδικός στην προπαγάνδα, ο καθηγητής περιβαλλοντικής πολιτικής θεωρίας Τιμ Χέιγουορντ στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, προειδοποίησε επίσης ότι οι προσπάθειες δαιμονοποίησης και φίμωσης των «θεωριών συνωμοσίας» ήταν στην πραγματικότητα μια προσπάθεια παθολογικοποίησης της διαφωνίας και των άβολων γραμμών αμφισβήτησης.

«Αντί τα τεκμηριωμένα επιχειρήματα που προβάλλονται από τους επικριτές και τους αντιφρονούντες να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή και αντίκρουση, απλώς απορρίπτονται εν τη γενέσει τους- και οι ίδιοι οι επικριτές σπιλώνονται με το όνομα συνωμοσιολόγοι», προειδοποίησε ο Χέιγουορντ, ο οποίος έχει συγγράψει μια σειρά από ακαδημαϊκές εργασίες που έχουν αξιολογηθεί από ομότιμους για το θέμα τα τελευταία χρόνια.

«Το χειρότερο, βέβαια, είναι ότι η γενική δυσφήμιση των διαφωνούντων χρησιμοποιείται για να προκληθεί ηθικός πανικός σχετικά με την “παραπληροφόρηση” και για να προσπαθήσουν να δικαιολογήσουν την αύξηση της λογοκρισίας», πρόσθεσε.

Ο Χέιγουορντ θεωρεί ιδιαίτερα ανησυχητική την εστίαση στην εκπαίδευση για την καταπολέμηση των «θεωριών συνωμοσίας».

«Είναι πραγματικά ανησυχητικό όταν οι υπεύθυνοι για τις στρατηγικές επικοινωνίες που αμφισβητούνται από τους αντιφρονούντες καταφέρνουν να διεισδύσουν στα εκπαιδευτικά συστήματα και να εμφυτεύσουν προκαταλήψεις υπέρ των “επίσημων αφηγημάτων”, οι οποίες είναι επίσημες μόνο και μόνο επειδή υποστηρίζονται από την πολιτική εξουσία και όχι από την πραγματική επιστημονική εξουσία», είπε.

Αν και ο Χέιγουορντ προειδοποίησε ότι δεν κατηγορεί απαραίτητα την UNESCO ότι το κάνει αυτό, προειδοποίησε ότι ο οργανισμός και τα προγράμματά του πρέπει να παρακολουθούνται, καθώς πρόκειται για μια ανησυχητική τάση.

Θα ήταν καλύτερο να διδάσκονται τα παιδιά «τις βασικές αρχές της κριτικής σκέψης», ώστε να μπορούν να εντοπίζουν μόνα τους τα ψεύδη, δήλωσε στην Epoch Times.

«Δεν μπορείτε να αναγνωρίσετε λογικά την παραπληροφόρηση ή να απορρίψετε μια «θεωρία συνωμοσίας» αν δεν έχετε μια ισχυρή και υπερασπίσιμη λαβή για το τι είναι αξιόπιστη πληροφορία», είπε, καλώντας για «λογική σκέψη» και «ευρεία γνώση» ώστε να βοηθηθούν οι άνθρωποι να προφυλαχθούν από την παραπληροφόρηση από τους αντιπάλους ή ακόμη και από τους ίδιους τους ηγέτες τους. «Αυτό θα πρέπει να είναι το επίκεντρο της εκπαίδευσης».

Αλήθεια ή παραπληροφόρηση;

Η νέα ώθηση για την πάταξη της «παραπληροφόρησης» και των «θεωριών συνωμοσίας» στο διαδίκτυο έρχεται καθώς τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ και άλλες ομοσπονδιακές υπηρεσίες παραδέχονται όλο και περισσότερο ότι πολλά από αυτά που χαρακτηρίστηκαν ψευδή κατά τη διάρκεια της πανδημίας αποδείχθηκαν σωστά.

Για παράδειγμα, σήμερα, το CDC παραδέχεται ότι τα εμβόλια COVID-19 δεν εμποδίζουν τη μόλυνση ή τη μετάδοση – μια ιδέα που λογοκρίθηκε από πολλές εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης που βασίζονται στην κυβέρνηση ως «παραπληροφόρηση» μόλις πριν από λίγους μήνες.

Επίσης, αναγνωρίστηκε ευρέως από τους ομοσπονδιακούς αξιωματούχους σήμερα ότι ο ιός του ΚΚΚ μπορεί, στην πραγματικότητα, να έχει δημιουργηθεί μέσω της έρευνας «κέρδους-λειτουργίας» που λαμβάνει χώρα στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν στην κομμουνιστική Κίνα. Αυτό, επίσης, μπλοκαρίστηκε, λογοκρίθηκε και χαρακτηρίστηκε ως παραπληροφόρηση.

Οι υποτιθέμενες «θεωρίες συνωμοσίας» που τελικά αποδεικνύονται σωστές δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Μόλις φέτος το καλοκαίρι, το Reader’s Digest δημοσίευσε έναν κατάλογο με τις «12 Conspiracy Theories That Actually Turned Out to Be True» (12 θεωρίες συνωμοσίας που αποδείχθηκαν στην πραγματικότητα αληθινές). Ο κατάλογος περιλαμβάνει τα πάντα, από τα προγράμματα ελέγχου του νου της CIA και την κυβερνητική κατασκοπεία μέχρι τις εταιρείες καπνού που συνωμοτούν για να αποκρύψουν τις αρνητικές επιπτώσεις των προϊόντων τους στην υγεία.

Παρά την κλιμακούμενη ανησυχία του ΟΗΕ για τις θεωρίες συνωμοσίας και τους ισχυρισμούς ότι αυτές πολλαπλασιάζονται με πρωτοφανή ρυθμό, νέα έρευνα του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι δείχνει ότι αυτό απλώς δεν ισχύει.

Οι επικριτές, ωστόσο, έχουν επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την ηγεσία της UNESCO, ακόμη και με εκείνους που βρίσκονται πίσω από τη νέα προσπάθεια, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ατόμων από αυταρχικά έθνη και με δεσμούς με δικτατορικά καθεστώτα.

Υπάρχουν πολυάριθμοι Κινέζοι κομμουνιστές ενσωματωμένοι στην ανώτερη ηγεσία του οργανισμού, όπως ο Κου Ζινγκ, ο οποίος υπηρετεί ως αναπληρωτής γενικός διευθυντής του οργανισμού.

Ο ίδιος ο οργανισμός έχει καταδικαστεί τακτικά για εξτρεμισμό από τις αμερικανικές αρχές, μεταξύ άλλων και από την κυβέρνηση του Ρόναλντ Ρέιγκαν, όταν αποσύρθηκε από την UNESCO.

Η κυβέρνηση Τραμπ τερμάτισε τη συμμετοχή των ΗΠΑ στον αμφιλεγόμενο οργανισμό του ΟΗΕ το 2018, επικαλούμενη τον αντισημιτισμό, την «ακραία πολιτικοποίηση», την εχθρότητα προς τις θεμελιώδεις αμερικανικές αξίες και άλλες ανησυχίες.

Ωστόσο, όπως ανέφερε η Epoch Times, η κυβέρνηση Μπάιντεν αναζητά τρόπους για να παρακάμψει τα ομοσπονδιακά νομοθετήματα που απαγορεύουν την εκ νέου συμμετοχή των ΗΠΑ στον παγκόσμιο οργανισμό.

Κανένας από τους υπεύθυνους Τύπου, τους συνδέσμους για τα μέσα ενημέρωσης ή τους εκπροσώπους της UNESCO δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό του σχεδίου.

ΠΗΓΗ