Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΠΕΡΙΚΥΚΛΩΝΕΙ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟ
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται μια πολυμέτωπη διπλωματική και γεωστρατηγική αντεπίθεση από την Τουρκία, με στόχο την εμπέδωση της θέσης της ως περιφερειακής υπερδύναμης και τον de facto περιορισμό της Ελλάδας και της Κύπρου στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Οι κινήσεις της Άγκυρας είναι πυκνές, συντονισμένες και πολυεπίπεδες – από την Ουκρανία και τη Συρία μέχρι το Κάιρο και τη Ρώμη – με σαφή πρόθεση επαναχάραξης των γεωπολιτικών ισορροπιών.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανατοποθετεί την Τουρκία ως μεσολαβητή σε κρίσεις που καθορίζουν τις ισορροπίες ισχύος στον ευρασιατικό χώρο.
Η Κωνσταντινούπολη φιλοξένησε τις πρώτες άμεσες συνομιλίες Ουκρανών και Ρώσων από το 2022, παρουσία του Χακάν Φιντάν και με την προσωπική παρέμβαση του Ερντογάν.
Παράλληλα, ο Τούρκος Πρόεδρος συμμετείχε σε ιστορική τηλεδιάσκεψη με τους ηγέτες των ΗΠΑ, της Συρίας και της Σαουδικής Αραβίας, περιθωριοποιώντας το Ισραήλ και αναδεικνύοντας την Τουρκία ως αναντικατάστατο δρώντα.
Αυτό το μοτίβο, της «χρήσιμης δύναμης» σε αντίπαλα στρατόπεδα, επιτρέπει στην Άγκυρα να ελίσσεται ανάμεσα σε αντιθετικές δυνάμεις χωρίς να χάνει διπλωματικά ερείσματα.
Στο νέο αυτό πλαίσιο, η Αθήνα και η Λευκωσία φαίνεται να βρίσκονται σε θέση αμυνόμενης, ενώ εντείνεται η απειλή εκτόπισης τους από κρίσιμες εξελίξεις στην περιοχή.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί στην Αθήνα η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου για την παροχή υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσω πλωτής μονάδας της BOTAS.
Το Κάιρο, που μέχρι πρότινος βασιζόταν στο Ισραήλ για τις εισαγωγές του, ανοίγει την ενεργειακή του αγορά και προς την Άγκυρα, παρά τις πρόσφατες διακηρύξεις στρατηγικής συνεργασίας με την Ελλάδα.
Η εν λόγω εξέλιξη επιβεβαιώνει ότι η διπλωματία δεν στηρίζεται σε διακηρύξεις αλλά σε υλοποιήσιμα συμφέροντα.
Η σύμπραξη Άγκυρας-Καΐρου επιβεβαιώνει και κάτι ακόμη: η Τουρκία δεν αρκείται πλέον στην περιφερειακή επιρροή αλλά επιδιώκει την εδραίωσή της ως κεντρικός ενεργειακός κόμβος, παρακάμπτοντας την Ελλάδα και το EastMed.
Το σχέδιο κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου από το Κατάρ προς την Τουρκία μέσω Σαουδικής Αραβίας, Ιορδανίας και Συρίας, ενισχύει περαιτέρω τη θέση της Άγκυρας.
Ο εν λόγω αγωγός, μήκους 1.500 χιλιομέτρων, εφόσον υλοποιηθεί, θα καταστήσει την Τουρκία βασικό προμηθευτή της ευρωπαϊκής αγοράς, μειώνοντας τη στρατηγική σημασία εναλλακτικών διαδρομών μέσω Ελλάδας.
Η ανοχή της Άγκυρας στο καθεστώς Άσαντ και η πιθανή κοινή ανακήρυξη ΑΟΖ Τουρκίας-Συρίας συνιστούν απειλή για τα δικαιώματα της Κύπρου και αναδεικνύουν την περιθωριοποίηση της Λευκωσίας, που παραμένει εκτεθειμένη σε ένα νέο γεωστρατηγικό αφήγημα.
Με τρόπο που εξέπληξε ακόμα και τους πιο ρεαλιστές διπλωμάτες, η Τουρκία κατόρθωσε να εισέλθει στον σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω της συνεργασίας Baykar–Leonardo.
Η υπογραφή συμφωνίας για κοινή παραγωγή UAV στην Ιταλία αποδεικνύει την προθυμία ισχυρών κρατών-μελών της ΕΕ να συνεργαστούν με την Άγκυρα παρά τις εντάσεις.
Την ίδια ώρα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίαζε την αναβάθμιση της Hellenic Train δίπλα στην Ιταλίδα ομόλογό του, χωρίς να υπάρξει οποιαδήποτε αναφορά στην αμυντική σύμπραξη της γείτονος με ιταλική εταιρεία στρατηγικής σημασίας.
Ακόμη πιο ανησυχητικές είναι οι πληροφορίες για πιθανή πώληση ευρωπαϊκών μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter στην Τουρκία. Ο νέος Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να «ξεμπλοκάρει» η προμήθεια, γεγονός που θα δώσει στην Άγκυρα πρόσβαση και στους πυραύλους Meteor.
Σε περίπτωση υλοποίησης της συμφωνίας, η Τουρκία θα ενισχύσει το αεροπορικό της οπλοστάσιο με ευρωπαϊκά μέσα την ώρα που διατηρεί το casus belli έναντι της Ελλάδας και προωθεί πολιτικές διχοτόμησης της Κύπρου.
Η αιφνιδιαστική ανακοίνωση αυτοδιάλυσης του ΡΚΚ αποτελεί κομβική εξέλιξη. Η Άγκυρα απαλλάσσεται από έναν χρόνιο πονοκέφαλο ασφαλείας και ελευθερώνει στρατιωτικούς και πολιτικούς πόρους για να επιταχύνει την εφαρμογή του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας». Το στρατηγικό όραμα για αποκλεισμό της Ελλάδας στα 6 ναυτικά μίλια αποκτά έτσι νέο βηματισμό.
Οι πρόσφατες συναντήσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο αλ Σίσι και τον Γερμανό Καγκελάριο μπορεί να δίνουν την αίσθηση εξωστρέφειας, αλλά δεν αποτυπώνονται σε στρατηγικές νίκες.
Η Αθήνα επιμένει σε διακηρύξεις στρατηγικών συνεργασιών, ενώ η Άγκυρα συνάπτει συμφωνίες με απτό αντίκτυπο στο έδαφος, στις αγορές και στις γεωπολιτικές συμμαχίες.
Η αποφυγή εγγυήσεων για τα Eurofighter, η στροφή του Καΐρου, η διείσδυση στην Ιταλία και η ενίσχυση των τουρκικών διαμεσολαβητικών ρόλων συγκροτούν ένα νέο περιβάλλον, το οποίο απαιτεί επαναξιολόγηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Η Τουρκία κινείται γοργά προς την αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της, ακολουθώντας μια ευέλικτη, αλλά εξαιρετικά στοχευμένη στρατηγική. Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται σε κλοιό, διπλωματικά και γεωοικονομικά.
Αν δεν προσαρμόσουν τις κινήσεις τους στις νέες συνθήκες και δεν επαναξιολογήσουν τις διεθνείς τους σχέσεις με βάση τα πραγματικά δεδομένα και όχι την προσδοκία, κινδυνεύουν να βρεθούν θεατές στην επαναχάραξη του χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου