ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ, ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ, ΤΩΝ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΖΟΜΠΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ

 

Καταναλωτικό ζόμπι- Ευγενική προσφορά του καλλιτέχνη Aeryn James Davies, Ravanna

Γράφει η Καρλίτα Σο

Κάθε χρόνο, καθώς η ψύχρα του Νοεμβρίου εξακολουθεί να οξύνει τον αέρα, η αυγή βρίσκει χιλιάδες αγοραστές συγκεντρωμένους έξω από τις πόρτες των σούπερ μάρκετ και των καταστημάτων, περιμένοντας το πρώτο κύμα εκπτώσεων. 

Τη Μαύρη Παρασκευή 2025, το θέαμα είναι ταυτόχρονα οικείο και ανησυχητικό, καρότσια στοιβαγμένα ψηλά, πρόσωπα γεμάτα καφεΐνη φωτισμένα από φωσφορίζοντες διαδρόμους, μια σιωπηλή χορογραφία ανάγκης και παρόρμησης. 

Αλλά πίσω από αυτό το τελετουργικό κρύβεται μια βαθύτερη ιστορία, γραμμένη σε μια χαμένη ανθρωπότητα, χαμένο φαγητό, πλαστικά βουνά και δάση που εξαφανίζονται.

Μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν 45.575 σούπερ μάρκετ. Μαζί παράγουν σχεδόν 60 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων τροφίμων κάθε χρόνο - περίπου 133 δισεκατομμύρια λίρες ή 325 λίβρες ανά άτομο - που ισοδυναμεί με μισό εκατομμύριο τόνους κάθε μήνα. 

Ακόμη και αν ληφθεί υπόψη η αλλοίωση, τουλάχιστον 6,3 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να τραφούν από αυτά που απορρίπτουν οι λιανοπωλητές. 

Ωστόσο, παγκοσμίως 673 εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν πεινασμένοι, αυτό είναι το 8,2 τοις εκατό της ανθρωπότητας, και 2,83 δισεκατομμύρια δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά μια υγιεινή διατροφή! Εν τω μεταξύ, 733 εκατομμύρια υποφέρουν από χρόνια πείνα μέρα με τη μέρα.

Αυτή η γκροτέσκα αναποτελεσματικότητα δεν είναι μεμονωμένη, είναι η κορυφή μιας παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού που εκτείνεται από διαδρόμους με φωτισμό φθορισμού μέχρι τα τελευταία άγρια σύνορα του κόσμου. 

Κάθε πεταμένο αβοκάντο, γάλα σόγιας ή μαραμένο φύλλο μαρουλιού προέρχεται από τεράστιες φυτείες μονοκαλλιέργειας, που αποστέλλονται στους ωκεανούς σε δοχεία με πλαστικό κάλυμμα, καταβροχθίζοντας ορυκτά καύσιμα που εξάγονται κάτω από τα τροπικά δάση.

Αυτή η «ευκολία» που λαχταρούμε; Επιδοτείται από οικοσυστήματα που διαλύουμε σε πραγματικό χρόνο, μετατρέποντας την αφθονία σε σπανιότητα για όλους εκτός από τους μετόχους.

Βαθιά στη Νότια Αμερική, το τροπικό δάσος του Αμαζονίου προσφέρει μια έντονη αντανάκλαση αυτών των επιλογών. Το 2018, το δάσος έχανε μια έκταση που ισοδυναμεί με 31,000 τετραγωνικά μίλια κάθε χρόνο. 

Σήμερα, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τμήματα της λεκάνης γέρνουν προς τη σαβάνα, μια κατάρρευση που κάποτε θεωρούνταν αδύνατη, όπου ο αυτοσυντηρούμενος κύκλος υγρασίας του τροπικού δάσους σπάει, γεννώντας μπολ σκόνης αντί για σύννεφα

Οι απώλειες του Αμαζονίου συμβάλλουν ~42% στην αποψίλωση των τροπικών δασών (10,9 εκατομμύρια εκτάρια/έτος παγκοσμίως, 2015–2025). Αποψίλωση τροπικών δασών του Αμαζονίου το 2025: 

Η αποψίλωση των δασών τον Ιανουάριο του 2025 αυξήθηκε κατά 68 τοις εκατό σε σχέση με το προηγούμενο έτος, με άνοδο 92 τοις εκατό τον Μάιο.

NASA: Παρακολούθηση της απώλειας του Αμαζονίου

Από τις 22 Νοεμβρίου 2025, το τροπικό δάσος του Αμαζονίου - που εκτείνεται σε περίπου 850 εκατομμύρια εκτάρια σε εννέα χώρες - συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές από πυρκαγιές, παράνομη υλοτομία, γεωργία και εξόρυξη.

 Ενώ η Βραζιλία (όπου βρίσκεται το ~60% του Αμαζονίου) έχει δει κάποιες μειώσεις λόγω πολιτικής στην αποψίλωση των δασών, οι συνολικές απώλειες αυξάνονται λόγω των πυρκαγιών που τροφοδοτούνται από την ξηρασία και των κενών επιβολής. 

Τα δεδομένα είναι προκαταρκτικά και βασισμένα σε δορυφόρους, με τις τελικές ετήσιες καταμετρήσεις να δημοσιεύονται συνήθως στα μέσα του 2026 από οργανισμούς όπως το INPE (PRODES) της Βραζιλίας και παγκόσμιους παρατηρητές όπως το Global Forest Watch. 

Ακολουθούν οι τάσεις και οι προβλέψεις από το έτος μέχρι την ημερομηνία (4,4 εκατομμύρια εκτάρια συνολικής απώλειας σε όλο τον Αμαζόνιο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις RAISG και Map Biomas). Επιβεβαιωμένες απώλειες το 2025 (Ιανουάριος–Οκτώβριος)

Αμαζόνιος Βραζιλίας (Νόμιμη περιοχή Αμαζονίου):

Μόνο οι πυρκαγιές έκαψαν ~3 εκατομμύρια εκτάρια (7,5 εκατομμύρια στρέμματα) από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο - μια εκπληκτική πτώση 80% από την κορύφωση του 2024, αλλά εξακολουθεί να ισοδυναμεί με ~39 φορές το μέγεθος της Νέας Υόρκης.

Αυτό περιλαμβάνει 1,1 εκατομμύρια εκτάρια (2,7 εκατομμύρια στρέμματα) τους πρώτους 10 μήνες, τη χαμηλότερη περιοχή που επλήγη από πυρκαγιά από τότε που ξεκίνησε η παρακολούθηση, χάρη στις επιθετικές προσπάθειες καταστολής.

Αποψίλωση (αποψίλωση χωρίς πυρκαγιά): Οι ειδοποιήσεις δείχνουν αύξηση 27% από έτος σε έτος (Ιανουάριος–Ιούνιος: 2.090 km² ή ~209.000 εκτάρια), η υψηλότερη από το 2023.

Μόνο τον Μάιο χάθηκαν 960 km² (96.000 εκτάρια) - μια άνοδος 92% από τον Μάιο του 2024.

Εκτίμηση για ολόκληρο το έτος για τη Βραζιλία: Τα προκαταρκτικά στοιχεία του PRODES (που έληξαν στις 31 Ιουλίου) δείχνουν 5.796 km² (579.600 εκτάρια) που έχουν αποψιλωθεί μέχρι στιγμής, με προβλέψεις για συνολικά ~700.000–800.000 εκτάρια μέχρι το τέλος του έτους, εάν διατηρηθούν οι τάσεις (μείωση 11% από το 2024 αλλά εξακολουθεί να είναι ανησυχητικά υψηλή).

Παν-Αμαζόνιος (σε 9 χώρες):

Συνολικές απώλειες μέχρι στιγμής: ~1,5–2 εκατομμύρια εκτάρια (πυρκαγιές + αποψίλωση), με τη Βραζιλία να αντιπροσωπεύει ~60–70%.

Αυτό περιλαμβάνει αιχμές στη Βολιβία (επέκταση σόγιας) και στο Περού (εξόρυξη), αλλά τα δεδομένα υστερούν για περιοχές εκτός Βραζιλίας.

Παγκόσμιο πλαίσιο: Ο Αμαζόνιος συνέβαλε στο ~42% των 6,7 εκατομμυρίων εκταρίων απώλειας τροπικών πρωτογενών δασών στον κόσμο το 2024 (υψηλό ρεκόρ), με το 2025 να βρίσκεται σε καλό δρόμο για να φτάσει ή να ξεπεράσει λόγω των συνεπειών του Ελ Νίνιο.

Σε όλο το τροπικό δάσος του Αμαζονίου μέχρι τις Άνδεις, οι αυτόχθονες κοινότητες ζουν με γη ανεπανόρθωτα μολυσμένη από αγωγούς ή εξόρυξη ορυκτών και χρυσού που δηλητηριάζουν τις υδάτινες οδούς και τα προγονικά εδάφη.

ΠΗΓΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ