Η ΚΡΗΤΗ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ; ΌΤΑΝ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΠΛΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ
Δεν χρειάζεται πλέον η κατάκτηση με κανόνια, όταν μπορείς να επιβάλεις κυριαρχία με μετοχές, ρυθμίσεις, ενεργειακές άδειες και υπόγεια καλώδια, όταν τα σύγχρονα σύνορα δεν χαράσσονται πάνω στη θάλασσα, αλλά μέσα στις αγορές και στα ηλεκτρικά δίκτυα, η Τουρκία δεν χρειάζεται στόλους και φρεγάτες για να προωθήσει τις επιδιώξεις της, αρκεί να αγοράζει ό,τι της δίνει πρόσβαση στην καρδιά της οικονομίας ενός τόπου και στην καθημερινότητα των κατοίκων του, κι εδώ στην Ελλάδα, την ώρα που οι εξελίξεις τρέχουν, εμείς μετράμε σταγόνες, σαν να μην αντιλαμβανόμαστε πως μας έπιασε καταιγίδα.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, σχεδόν αθόρυβα, ο τουρκικός επιχειρηματικός κολοσσός Koç Holding απέκτησε σημαντικά ενεργειακά περιουσιακά στοιχεία στην Κρήτη, μιλάμε για έργα παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας που, σύμφωνα με αναφορές της αγοράς, αντιστοιχούν σε αιτήσεις άνω των 160 MW και περίπου 700 MWh αποθηκευτικής ικανότητας, πράγμα που πρακτικά σημαίνει ότι ο όμιλος τοποθετείται στρατηγικά ώστε να διεκδικήσει κεντρικό ρόλο στις επόμενες προκηρύξεις του ελληνικού κράτους για την ενεργειακή θωράκιση του νησιού και πιθανόν, στο άμεσο μέλλον, να επηρεάζει καθοριστικά τον τρόπο με τον οποίο εισάγεται, αποθηκεύεται και διανέμεται το ηλεκτρικό ρεύμα.
Η αποθήκευση ενέργειας δεν είναι ένα συμπληρωματικό εργαλείο, είναι ο μηχανισμός που ρυθμίζει τον χρόνο, την ποσότητα και τη διαθεσιμότητα της ισχύος, είναι ένα είδος ενεργειακού «διακόπτη» που μπορεί να σταθεροποιεί ή να αποσταθεροποιεί την αγορά, να δίνει ανάσα στο σύστημα ή να το φέρνει σε οριακές συνθήκες, κι όταν αυτή η δυνατότητα διαχείρισης περνά σε μια εταιρεία που λειτουργεί υπό τουρκικά συμφέροντα, η ανησυχία δεν είναι υπερβολή, είναι στοιχειώδης άμυνα απέναντι σε μια επιρροή που επεκτείνεται αθόρυβα στον πιο νευραλγικό άξονα της σύγχρονης γεωπολιτικής.
Διότι η Κρήτη δεν είναι απλώς ένα νησί τουρισμού και παραγωγής αγροτικών αγαθών, έχει αναχθεί σε κεντρικό ενεργειακό κόμβο της Ανατολικής Μεσογείου, ειδικά μετά τις υποθαλάσσιες διασυνδέσεις υπερυψηλής τάσης με την ηπειρωτική Ελλάδα αλλά και την ένταξη στον άξονα Great Sea Interconnector, που συνδέει Κρήτη, Κύπρο και Ισραήλ με την Ευρώπη, έναν διάδρομο που θα μεταφέρει στο ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργεια από φυσικό αέριο της περιοχής, από μεγάλα ηλιακά έργα της Μέσης Ανατολής, από μελλοντικά υπεράκτια αιολικά, κάτι που σημαίνει ότι η Κρήτη γίνεται για την Ευρωπαϊκή Ένωση πύλη εισόδου ενέργειας και όποιος ελέγχει μέρος αυτής της πύλης αποκτά ρόλο πολύ μεγαλύτερο από έναν τυχαίο επενδυτή.
Η Koç Holding δεν είναι ένας ουδέτερος επενδυτής, είναι ο μεγαλύτερος ιδιωτικός όμιλος της Τουρκίας, ιστορικά δεμένος με το καθεστωτικό οικοδόμημα της Άγκυρας, με αποστολή όχι μόνο την επέκταση των κερδών του, αλλά και την προώθηση της τουρκικής επιρροής σε στρατηγικούς τομείς της περιοχής, γι’ αυτό και η είσοδός της στην Κρήτη δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως μια απλή «επενδυτική ευκαιρία» σε μια ανοιχτή οικονομία.
Απασχολεί σχεδόν 100.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο και είναι η μόνη τουρκική εταιρεία που περιλαμβάνεται στη λίστα Fortune Global 500. Δραστηριοποιείται σε πάρα πολλούς τομείς και έντονα στον τομέα της ενέργειας (διυλιστήρια Tüpraş, διανομή καυσίμων Opet και υγραερίου/φυσικού αερίου Aygaz) και στις τραπεζικές και χρηματοδοτικές υπηρεσίες (πχ η γνωστή Yapı Kredi Bankası).
Στην ελληνική αγορά μπήκε το 2018, με την εξαγορά του 80% της AVIS Budget (OLYMPIC – ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Μ.Α.Ε.), την οποία χρησιμοποιεί ως επενδυτικό μοχλό για πολλές κινήσεις.
Η πρώην ελληνική AVIS έχει πλέον πρόεδρο τον Cimen Ismail Cenk και διοίκηση στελεχωμένη από τους Ekici Inan, Yenigun Haydar και Ayhan Abdullah. Η εταιρεία, αφού άφησε ελληνικές εταιρείες να ολοκληρώσουν τη φάση αδειοδότησης έργων αποθήκευσης, που έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε., τις εξαγόρασε εν μία νυκτί.
Τα έργα περικυκλώνουν κυριολεκτικά 3 βασικούς Υποσταθμούς Υψηλής Τάσης της Κρήτης, στην περιοχή της Σητείας, της Αγίας Βαρβάρας Ηρακλείου και της πεδιάδας Μεσσαράς Ηρακλείου στον οικισμό Πραιτώρια.
Και, όπως σας είπα χθες, ο όμιλος, μέσω των εταιρειών που εξαγόρασε, ετοιμάζεται να συμμετάσχει στη σχετική πρόσκληση του ΥΠΕΝ για να ζητήσει πάνω από 160 MW ισχύος και 700 MWh χωρητικότητας, δηλαδή το 80% της διατιθέμενης ισχύος στην Κρήτη.
Και όμως, η επίσημη ελληνική πολιτεία παραμένει ατάραχη, σαν να μη συμβαίνει τίποτα που να απαιτεί επαγρύπνηση, δεν υπάρχει δημόσια ενημέρωση, δεν υπάρχει πολιτικός συναγερμός, δεν συζητείται καν το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας, λες και η κυριαρχία στη σύγχρονη εποχή είναι έννοια που αφορά μόνο εδάφη και σύνορα με στρατιώτες, ενώ η πραγματικότητα δείχνει πως οι πιο επικίνδυνες διεισδύσεις γίνονται με υπογραφές, χαρτοφυλάκια και assets σε κομβικούς τομείς.
Η Τουρκία εδώ και χρόνια εφαρμόζει μια εξωτερική πολιτική που στοχεύει να μετατρέψει την ίδια σε αναγκαίο ενεργειακό διάδρομο της Ευρώπης, χρησιμοποιώντας όχι μόνο τις συμφωνίες για φυσικό αέριο αλλά και την ηλεκτρική διασύνδεση των αγορών, εντάσσοντας την οικονομία της ισχύος στο ευρύτερο αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο δεν περιορίζεται στην υφαλοκρηπίδα και στα χωρικά ύδατα, αλλά επεκτείνεται σε ό,τι μπορεί να δημιουργήσει εξάρτηση και επιρροή.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα επιτρέπει την απόκτηση κρίσιμων ενεργειακών υποδομών στην Κρήτη από τουρκικό όμιλο χωρίς να εξετάζει το ζήτημα υπό το πρίσμα της εθνικής ασφάλειας, αποκαλύπτει μια πολιτική αφέλεια που σε άλλες χώρες της Ευρώπης θα είχε αντιμετωπιστεί ως στρατηγικό λάθος πρώτου μεγέθους, διότι η κυριαρχία σήμερα δεν χάνεται με μάχες, χάνεται με την παράδοση εργαλείων επιρροής σε εκείνους που γνωρίζουν πώς να τα αξιοποιήσουν.
Ξέρουμε ότι ένας Τούρκος δεν μπορεί – και σωστά – να αγοράσει ένα εξοχικό στη Θράκη. Ξέρουμε ότι για να αγοραστεί κάποιος ένα ακίνητο στην περιοχή της αμερικανικής βάσης της Σούδας π.χ., διπλοελέγχεται και τριπλοελέγχεται. Εξ άλλου, ο νόμος και οι σχετικοί κανονισμοί προβλέπουν ότι η ΡΑΑΕΥ όταν χορηγεί οποιαδήποτε άδεια εξετάζει πρωτίστως το κριτήριο της «εθνικής ασφάλειας». Και εδώ προκύπτουν πολύ σοβαρά ερωτήματα.
Επαναξιολογήθηκαν υπό το πρίσμα της εθνικής ασφάλειας οι άδειες που χορηγήθηκαν σε ελληνικές εταιρείες, οι οποίες μετά εξαγοράστηκαν από τουρκικά συμφέροντα; Γνωρίζει ο ΑΔΜΗΕ ότι θα διαβιβάζει κρίσιμα δεδομένα ευστάθειας σε εταιρείες που ελέγχονται από όμιλο της Τουρκίας;
Γνωρίζει το υπουργείο Άμυνας ότι τουρκικά συμφέροντα αποκτούν παρουσία και έλεγχο διαχείρισης σε τρεις κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της Κρήτης; Το ζήτημα, όπως είμαι βέβαιος ότι αντιλαμβάνονται όλοι, είναι πολύ σοβαρό.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε το ρεύμα σαν ένα απλό εμπορικό προϊόν που ρυθμίζεται από την αγορά ή αν θα συνειδητοποιήσουμε ότι είναι υπόθεση εθνικής ασφάλειας, διότι δεν είναι μόνο θέμα οικονομίας το ποιος έχει το δικαίωμα να αποθηκεύει και να διοχετεύει ηλεκτρισμό, είναι θέμα κυριαρχίας το ποιος μπορεί, τη στιγμή μιας κρίσης, να επηρεάσει τη λειτουργία της κοινωνίας, της άμυνας, της χώρας συνολικά.
Οι Τούρκοι, χρησιμοποιώντας μάλιστα κεφάλαια από τις ροές ενός έργου που επιδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ουσιαστικά με δικά μας λεφτά, χρήματα της Ε.Ε., αποκτούν έλεγχο στις ενεργειακές υποδομές της χώρας και ειδικά στην τόσο κρίσιμη γεωπολιτικά και αμυντικά Κρήτη και θα έχουν πρόσβαση σε κρίσιμα δεδομένα λειτουργίας σε πραγματικό χρόνο του συστήματος ευστάθειας, με χρονική ανάλυση μικρότερη του δευτερολέπτου.
Πώς είναι δυνατόν τουρκικά συμφέροντα να αποκτούν παρουσία και έλεγχο σε υποδομές που συνδέονται άμεσα με τη σταθερότητα του ελληνικού ηλεκτρικού συστήματος; Η ΡΑΑΕΥ υποχρεούται, βάσει νόμου, να εξετάζει το κριτήριο της εθνικής ασφάλειας προτού εκδώσει άδειες. Επανεξετάστηκαν, όμως, οι άδειες που δόθηκαν σε ελληνικές εταιρείες και αργότερα πέρασαν στα χέρια των Τούρκων;
Γνωρίζει ο ΑΔΜΗΕ ότι θα μεταδίδει κρίσιμα δεδομένα ευστάθειας του συστήματος σε εταιρείες που ελέγχονται από τον όμιλο Koç;
Ακόμη πιο ανησυχητικό: η όλη επένδυση χρηματοδοτείται με ευρωπαϊκά κεφάλαια, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Δηλαδή, με λεφτά των Ευρωπαίων φορολογουμένων, οι Τούρκοι αποκτούν πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα λειτουργίας του ελληνικού ενεργειακού συστήματος, με χρονική ανάλυση μικρότερη του δευτερολέπτου.
Αν δεν υπάρξει εδώ και τώρα μέριμνα, σχεδιασμός και προστατευτικός μηχανισμός απέναντι σε εξαγορές που φέρουν γεωπολιτικό βάρος, υπάρχει ορατός κίνδυνος η Κρήτη, αυτή η κρίσιμη ενεργειακή πύλη της Ευρώπης, να λειτουργεί με όρους που δεν θα υπαγορεύονται στην Αθήνα, αλλά στην Άγκυρα, και τότε δεν θα χρειαστεί κανείς να στείλει φρεγάτες, θα αρκεί κάποιος να κατεβάσει διακόπτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου