ΠΟΣΟ ΚΟΝΤΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΡΟΜΠΟΤ ΠΟΥ ΚΥΟΦΟΡΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΕΜΒΡΥΑ;
ΒΙΝΤΕΟ
Μια είδηση που προκάλεσε έντονο θόρυβο τόσο στα εγχώρια όσο και στα διεθνή μέσα ενημέρωσης αφορά την υπόθεση ότι κινέζοι επιστήμονες της εταιρείας Kaiwa Technology εργάζονται στην ανάπτυξη ενός πρωτοποριακού ρομπότ εγκυμοσύνης, το οποίο ενσωματώνει μια τεχνητή μήτρα ικανή να κυοφορεί ανθρώπινα έμβρυα εκτός του ανθρώπινου σώματος.
Το πρότζεκτ, που παρουσιάστηκε στη World Robot Conference 2025 στο Πεκίνο, έρχεται να συνδυάσει τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική και βιοτεχνολογία σε έναν εξαιρετικά ευαίσθητο και βιοηθικά αμφιλεγόμενο τομέα: την ίδια τη διαδικασία της αναπαραγωγής.
Η ιδέα πίσω από το ρομπότ εγκυμοσύνης είναι να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη υπογονιμότητα στην Κίνα, η οποία από το 2007 έως το 2020 αυξήθηκε από 7,5% σε πάνω από 18%. Η πληθυσμιακή κρίση επιτείνεται από τη ραγδαία γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση των γεννήσεων.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ, ο πληθυσμός της Κίνας θα μπορούσε να πέσει κάτω από τα 800 εκατομμύρια μέχρι το 2100 – σχεδόν στο μισό από το σημερινό 1,4 δισ.
Ένα από τα κεντρικά ερωτήματα είναι αν η τεχνολογία μπορεί να καλύψει τα δημογραφικά κενά που δημιουργούνται και να προσφέρει λύσεις σε ζευγάρια που δυσκολεύονται να τεκνοποιήσουν.
Το ρομπότ της Kaiwa έχει σχεδιαστεί με μορφή γυναίκας, ύψους 1,65 μ., και φέρει στην κοιλιακή χώρα έναν βιοαντιδραστήρα που λειτουργεί ως τεχνητή μήτρα.
Το σύστημα μιμείται το περιβάλλον της ανθρώπινης μήτρας, με τεχνητό αμνιακό υγρό, θερμοκρασία 37°C και παροχή θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου μέσω σωλήνα που προσομοιάζει τον ομφάλιο λώρο.
Ένα εξελιγμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης παρακολουθεί την ανάπτυξη του εμβρύου, ρυθμίζει τις συνθήκες και εξωτερικά προσομοιώνει ακόμα και την ανάπτυξη της κοιλιάς κατά την κύηση.
Η τεχνολογία αυτή κινείται σε αχαρτογράφητα νερά. Μέχρι σήμερα, τεχνητές μήτρες έχουν χρησιμοποιηθεί σε εργαστηριακά πειράματα για τη διατήρηση πρόωρων εμβρύων ζώων (όπως αρνιά) στη μέση της κύησης – ποτέ όμως από τη σύλληψη ως τον τοκετό.
Οι επιστήμονες της Kaiwa ισχυρίζονται ότι συνεργάζονται με το Ινστιτούτο Προηγμένης Τεχνολογίας της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών στη Σενζέν για την ανάπτυξη αγγειοποιημένων ενδομητρικών ιστών, ώστε να προσομοιωθεί πλήρως η κύηση.
Ο ιδρυτής της εταιρείας, Δρ. Zhang Qifeng, είναι κάτοχος διδακτορικού από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Nanyang της Σιγκαπούρης και έχει παρουσιάσει πάνω από 20 μοντέλα ρομπότ, κυρίως στον τομέα της εξυπηρέτησης και της υγειονομικής περίθαλψης.
Στην Κίνα, η εμπορική παρένθετη μητρότητα παραμένει παράνομη, όμως οι νόμοι δεν καλύπτουν ακόμη τις περιπτώσεις ρομποτικών υποκατάστατων.
Το ρομπότ-μητέρα εισέρχεται σε μια γκρίζα νομοθετική ζώνη με πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων για τα δικαιώματα των εμβρύων, την ηθική νομιμοποίηση της τεχνητής αναπαραγωγής και τον κοινωνικό αντίκτυπο.
Τα δημοσιεύματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα προέβλεπαν ότι το πρώτο πιλοτικό μοντέλο αυτού του ρομπότ θα παρουσιαστεί μέσα στο 2026, ενώ το κόστος του υπολογίζεται περίπου στα 12.000 ευρώ.
Ωστόσο, η αλήθεια αυτής της είδησης έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές αμφιβολίες και κριτική, αφού πολλοί ειδικοί και fact-checkers, όπως εκείνοι της γνωστής ιστοσελίδας «Snopes», την κατατάσσουν στην κατηγορία των «ψευδών ειδήσεων» (fake news).
Η αμφισβήτηση αυτή βασίζεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι δεν εντοπίστηκαν τα στοιχεία του επιστήμονα Zhang Qifeng, στον οποίο αποδίδονται οι έρευνες και η ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας.
Ούτε βρέθηκαν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν το διδακτορικό του από το Nanyang Technological University (NTU) της Σιγκαπούρης, όπως αναφέρουν τα δημοσιεύματα.
Αυτό δημιουργεί την υπόνοια πως η όλη υπόθεση ίσως αποτελεί μια προσεκτικά σχεδιασμένη προβολή, μια εντυπωσιακή φούσκα που στόχο έχει την «σφυγμομέτρηση» της κοινής γνώμης και την πρόκληση δημοσιότητας γύρω από τεχνολογίες που, στην πραγματικότητα, βρίσκονται ακόμα σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης.
Στην πραγματικότητα, η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει ότι η τεχνολογία της τεχνητής μήτρας δεν έχει ακόμη φτάσει σε επίπεδο που να επιτρέπει την πλήρη και ανεξάρτητη ανάπτυξη ανθρώπινων εμβρύων από την αρχή της κύησης έως τη γέννηση, εκτός του ανθρώπινου σώματος.
Οι μέχρι τώρα πειραματικές προσπάθειες, που έχουν γίνει κυρίως σε ζώα όπως αρνιά, χοίροι και ποντίκια, αφορούν την υποστήριξη ήδη σχηματισμένων εμβρύων σε μέση ή προχωρημένη φάση της κύησης, όπου η τεχνητή μήτρα λειτουργεί περισσότερο ως θερμοκοιτίδα παρά ως πλήρες αναπαραγωγικό όργανο.
Αυτή η τεχνολογία υβριδικής κύησης εξετάζεται παράλληλα ως λύση για την υποστήριξη πρόωρων νεογνών, αλλά ακόμη και εκεί βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο.
Το γεγονός ότι αναπτύσσονται τέτοιου είδους συστήματα δείχνει τη διττή φύση της επιστήμης και της τεχνολογίας: από τη μία προσφέρουν δυνατότητες για σωτηρία ζωών και υποστήριξη ευπαθών ανθρώπων, από την άλλη, εγείρουν τεράστια ηθικά και φιλοσοφικά διλήμματα για τον ρόλο και τα όρια της ανθρώπινης παρέμβασης στη φύση.
Παρά την αμφισβήτηση για την αυθεντικότητα της συγκεκριμένης είδησης, δεν πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι οι εταιρείες και οι ερευνητικοί φορείς επενδύουν τεράστια κεφάλαια στην ανάπτυξη υβριδικών συστημάτων προσομοίωσης μήτρας, με την αγορά να αναμένεται να φτάσει σε αξία 1,5-2,2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025, και να διπλασιαστεί σχεδόν έως το 2034.
Αυτή η επένδυση αντικατοπτρίζει το ενδιαφέρον για μια τεχνολογία που ενδέχεται να μεταμορφώσει ριζικά τη διαδικασία αναπαραγωγής.
Ωστόσο, οι προοπτικές αυτές συνοδεύονται από εξαιρετικά σοβαρές ανησυχίες. Η πλήρης αντικατάσταση της μητρότητας από μηχανικές και τεχνολογικές λύσεις μπορεί να σημάνει βαθιές ρήξεις στις κοινωνικές και βιολογικές δομές που συγκροτούν την ανθρώπινη κοινωνία.
Η γέννηση, που παραδοσιακά συνδέεται με την αλληλεπίδραση, τη στοργή και τη συνεκτικότητα της οικογένειας, κινδυνεύει να αποσυντεθεί σε μια απρόσωπη, αυτοματοποιημένη διαδικασία. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απομόνωση και αποσύνθεση των φυσικών δεσμών ανάμεσα στα μέλη της κοινωνίας.
Πέραν αυτού, η αυτοματοποίηση της κύησης θα μπορούσε να καταρρίψει όσα νομικά και ηθικά πλαίσια έχουν απομείνει ώστε να ρυθμίζουν την αναπαραγωγή και την οικογενειακή δομή.
Η πλήρης μηχανικοποίηση της γέννας πιθανώς θα επέτρεπε την εκτεταμένη εκμετάλλευση ανθρώπινων σωμάτων, την σωματεμπορία και τη δημιουργία «κατασκευασμένων» οικογενειών χωρίς ρίζες και φυσικούς δεσμούς, φαινόμενα που σήμερα ακόμη προσπαθούν να περιοριστούν.
Επιπλέον, η δυνατότητα απόλυτης αυτονομίας στη διαδικασία της γέννησης θα αποδυνάμωνε τις παραδοσιακές σχέσεις ανάμεσα σε άνδρα και γυναίκα, διαταράσσοντας τη βάση της ανθρώπινης συμβίωσης.
Η απόσταση μεταξύ γενεών και ο διαχωρισμός από τη φυσική προέλευση και τη συνέχεια του είδους θα μπορούσαν να επιφέρουν ανυπολόγιστες συνέπειες στον ψυχοκοινωνικό ιστό των κοινωνιών, απειλώντας την ίδια τη συνοχή και τα θεμέλια της ανθρώπινης ύπαρξης.
Επιπρόσθετα, η ηθική απαξίωση της μητρότητας, όπως προωθείται από ορισμένες σύγχρονες ιδεολογίες και πολιτισμικές τάσεις, θα ενταθεί, κάνοντας την εγκυμοσύνη μια «επώδυνη» ή «περιττή» διαδικασία, αντικαταστάσιμη με τεχνολογικές λύσεις.
Η μητρότητα θα περιοριζόταν ολοένα και περισσότερο, ειδικά στις αναπτυγμένες χώρες όπου η δημογραφική κρίση ήδη προκαλεί ανησυχία.
Η πιθανή υιοθέτηση της τεχνητής κύησης μέσω ρομπότ, ακόμα και αν φαντάζει προς το παρόν δυστοπική ή επιστημονική φαντασία, αποτελεί μια προειδοποίηση για το πώς η υπερβολική πίστη στην τεχνολογία και η επιδίωξη της απόλυτης κυριαρχίας στη φύση μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια θεμελιωδών ανθρωπίνων αξιών.
Η απομάκρυνση από τη φυσική διαδικασία της ζωής απειλεί να αφαιρέσει το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης και του βιολογικού δεσμού που ενώνει τις γενιές.
Αν ο νεοφεμινισμός παρέα με τον νεοταξικό καπιταλισμό έχουν ήδη καταφέρει να εμφανίσουν την κύηση σαν ανεπιθύμητο γεγονός, σαν κατάρα, σαν χάσιμο χρόνου, σαν εμπόδιο καριέρας και καλοπέρασης, και σαν… βίτσιο για «ρομαντικούς» που θέλουν να «ταλαιπωρηθούν», μπορεί να συμπεράνει κανείς τι θα γίνει σε περίπτωση που η γέννα ανατεθεί στα ρομπότ.
Η μητρότητα θα έβαινε προς πλήρη εξαφάνιση στα ανεπτυγμένα κράτη του πλανήτη. Εδώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν τον αυτοματισμό του AI για να αποφύγουν να γράψουν λίγες προτάσεις, δεν θα καταφύγουν στα ρομπότ για να αποφύγουν 9 μήνες εγκυμοσύνης;
Θα εξαφανίζονταν από τον κρατικό χάρτη τα επιδόματα γέννας, οι προνοιακές παροχές, οι πολιτικές για την (φυσιολογική) επίλυση του δημογραφικού και κάθε βοήθημα της πολιτείας για τη δημιουργία φυσικής οικογένειας.
Η ίδια η έννοια της οικογένειας θα γινόταν μουσειακό είδος. Η ίδια η αξία της ανθρώπινης ζωής θα εξευτελιζόταν παντελώς, φτάνοντας να αντιμετωπίζεται ως βιομηχανικό προϊόν ευγονικής. Κάτι που ήδη συμβαίνει στον καιρό μας, αλλά τότε θα έπαιρνε ολοκληρωτική μορφή.
Τέλος, είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε με νηφαλιότητα αλλά και με κριτική ματιά τις ειδήσεις που προωθούν τέτοιες εντυπωσιακές τεχνολογικές ανακοινώσεις. Ούτε ο πανικός είναι σωστός, ούτε η άκριτη αποδοχή.
Αντιθέτως, απαιτείται η βαθιά σκέψη, ο διάλογος και η προετοιμασία της κοινωνίας ώστε να σταθμίσει τα οφέλη και τους κινδύνους που επιφέρει η πρόοδος στον τομέα της βιοτεχνολογίας.
Η είδηση αυτή, αν και πιθανόν προϊόν υπερβολής ή και παραπληροφόρησης, λειτουργεί ως «καμπανάκι» για το μέλλον.
Οι επιστήμονες, οι ηγέτες και οι πολίτες οφείλουν να εξετάσουν προσεκτικά τις ηθικές και κοινωνικές διαστάσεις των νέων τεχνολογιών, προτού αυτές διαμορφώσουν το μέλλον της ανθρωπότητας σε έναν κόσμο όπου η ζωή και η γέννηση ελέγχονται από ρομπότ και μηχανές.
Τα βιοηθικά και πνευματικά ζητήματα που πυροδοτεί αυτή η αναπτυσσόμενη τεχνολογία είναι τόσα πολλά και τόσο τερατώδη που δεν θα αρκούσε ούτε ολόκληρο βιβλίο για να αναπτυχθούν.
Αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι στον ορίζοντα που θα μας απασχολήσει σύντομα, γι’ αυτό είναι πάντα καλό να φιλτράρουμε εξονυχιστικά όποια «αστραφτερά» επιτεύγματα της επιστήμης μας σερβίρονται από τα μίντια.
Ούτε πανικός – ούτε βέβαια επανάπαυση. Η είδηση από την Κίνα μπορεί ενδεχομένως να είναι made in… China, αλλά οι βλέψεις των επιστημόνων δεν απέχουν καθόλου από αυτήν την τρομακτική δυστοπία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου