ΣΤΡΑΓΓΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟ: ΠΡΟΚΑΛΩΝΤΑΣ ΠΕΙΝΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΥΧΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ
Στα τέλη Ιουνίου, ο πρόεδρος της Κένυας Ουίλιαμ Ρούτο υπαναχώρησε από το νομοσχέδιο για την αύξηση των φόρων, αφού οι διαδηλώσεις άφησαν τουλάχιστον 20 νεκρούς και περισσότερους από 150 τραυματίες όταν η αστυνομία άνοιξε πυρ με πραγματικά πυρά.
Σύμφωνα με τον Patrick Gathara του The New Humanitarian, οι διαμαρτυρίες υπό την ηγεσία της νεολαίας προκλήθηκαν από μια σειρά προτεινόμενων νέων φόρων που θα αυξήσουν την οικονομική επιβάρυνση των οικογενειών που ήδη αγωνίζονται με τις αυξανόμενες τιμές.
Απαντώντας στις συνεχιζόμενες πανεθνικές διαμαρτυρίες που οδήγησαν στο προαναφερθέν περιστατικό, ο Ruto δήλωσε ότι θα αποσύρει το νομοσχέδιο καθώς «μέλη του κοινού επιμένουν στην ανάγκη να κάνουμε περισσότερες παραχωρήσεις. Ο λαός μίλησε».
Ωραία λόγια, αλλά η Διεθνής Αμνηστία είχε αναφέρει προηγουμένως ότι 21 ακτιβιστές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είχαν απαχθεί από πράκτορες της κρατικής ασφάλειας, καθώς η κυβέρνηση κινήθηκε για να περιορίσει την αυξανόμενη διαφωνία.
Ο Ρούτο απέσυρε το νομοσχέδιο και απέλυσε μέλη του υπουργικού συμβουλίου για να κατευνάσει τους διαδηλωτές. Το αν θα το κάνει μένει να το δούμε.
Πυροδοτώντας μια κρίση χρέους πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων
Το 2021, μια ανασκόπηση της Oxfam για τα δάνεια COVID-19 του ΔΝΤ έδειξε ότι 33 αφρικανικές χώρες ενθαρρύνθηκαν να ακολουθήσουν πολιτικές λιτότητας. Αυτό, παρά την έρευνα του ίδιου του ΔΝΤ που δείχνει ότι η λιτότητα επιδεινώνει τη φτώχεια και την ανισότητα.
Λίγες ημέρες μετά το κλείσιμο της παγκόσμιας οικονομίας τον Απρίλιο του 2020, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα αντιμετώπιζαν έναν κατακλυσμό αιτημάτων βοήθειας από χώρες του Παγκόσμιου Νότου. Προφανώς, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είχαν 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια για να δανείσουν.
Πριν από αυτό, στα τέλη Μαρτίου, ο πρόεδρος του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας David Malpass δήλωσε ότι οι φτωχότερες χώρες θα «βοηθηθούν» να σταθούν ξανά στα πόδια τους μετά τα lockdown.
Ωστόσο, μια τέτοια «βοήθεια» θα παρέχεται υπό την προϋπόθεση της αποδοχής μιας αναμνηστικής δόσης νεοφιλελευθερισμού:
Για τις χώρες που αντιμετωπίζουν υπερβολικούς κανονισμούς, επιδοτήσεις, καθεστώτα αδειοδότησης, εμπορική προστασία ή δικαστική διαμάχη ως εμπόδια, θα συνεργαστούμε μαζί τους για να προωθήσουμε τις αγορές, τις επιλογές και τις ταχύτερες προοπτικές ανάπτυξης κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης.»
Δύο χρόνια αργότερα, σε δελτίο τύπου τον Απρίλιο του 2022, η Oxfam International επέμεινε ότι το ΔΝΤ πρέπει να εγκαταλείψει τις απαιτήσεις για νεοφιλελεύθερη λιτότητα, καθώς η πείνα και η φτώχεια συνέχισαν να αυξάνονται παγκοσμίως.
Σύμφωνα με την Oxfam, 13 από τα 15 δανειακά προγράμματα του ΔΝΤ που διαπραγματεύτηκαν κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους της εκδήλωσης COVID απαιτούσαν νέα μέτρα λιτότητας, όπως φόρους στα τρόφιμα και τα καύσιμα ή περικοπές δαπανών που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ζωτικές δημόσιες υπηρεσίες. Το ΔΝΤ ενθαρρύνει επίσης έξι επιπλέον χώρες της Αφρικής να υιοθετήσουν παρόμοια μέτρα.
Η Κένυα και το ΔΝΤ συμφώνησαν σε ένα δανειακό πρόγραμμα ύψους 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021, το οποίο περιελάμβανε τριετές πάγωμα μισθών στον δημόσιο τομέα και αυξημένους φόρους στο αέριο μαγειρέματος και στα τρόφιμα.
Περισσότεροι από τρία εκατομμύρια Κενυάτες αντιμετώπιζαν οξεία πείνα, καθώς οι ξηρότερες συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών εξάπλωσαν μια καταστροφική ξηρασία σε ολόκληρη τη χώρα.
Η Oxfam δήλωσε ότι σχεδόν τα μισά νοικοκυριά στην Κένυα αναγκάζονται να δανειστούν τρόφιμα ή να τα αγοράσουν με πίστωση.
Ήταν παρόμοια στο Καμερούν, τη Σενεγάλη και το Σουρινάμ, για παράδειγμα, τα οποία έπρεπε να εισαγάγουν ή να αυξήσουν τον ΦΠΑ, έναν φόρο που επηρεάζει δυσανάλογα τους ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες φτώχειας.
Στο Σουδάν, σχεδόν ο μισός πληθυσμός ζει σε συνθήκες φτώχειας, αλλά κατευθύνθηκε στην κατάργηση των επιδοτήσεων καυσίμων, οι οποίες θα έπλητταν περισσότερο τους φτωχότερους.
Η Oxfam και η Development Finance International αποκάλυψαν επίσης ότι 43 από τα 55 κράτη μέλη της Αφρικανικής Ένωσης αντιμετωπίζουν περικοπές δημόσιων δαπανών συνολικού ύψους 183 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2022 και 2027.
Πολλές κυβερνήσεις πλησιάζουν στη χρεοκοπία και αναγκάζονται να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες για να πληρώσουν τους πιστωτές και να εισάγουν τρόφιμα και καύσιμα.
Οι φτωχότερες χώρες του κόσμου επρόκειτο να πληρώσουν 43 δισεκατομμύρια δολάρια σε αποπληρωμές χρέους το 2022, τα οποία διαφορετικά θα μπορούσαν να καλύψουν το κόστος των εισαγωγών τροφίμων τους.
Η Oxfam έχει δείξει ότι οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος πλήρωσαν 106 δισεκατομμύρια δολάρια σε αποπληρωμές χρέους και τόκους στις χώρες της G7 το 2023.
Σε ένα πρόσφατο άρθρο, ο δημοσιογράφος Thin Lei Win μοιράστηκε ένα σχόλιο από τον καθηγητή Raj Patel, μέλος της Διεθνούς Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τα Συστήματα Τροφίμων (IPES-Food). Φέρεται να είπε:
Η εξυπηρέτηση του χρέους με αυτά τα τρελά επιτόκια καθιστά ακόμη πιο δύσκολο για τις χώρες να διασφαλίσουν ότι οι πεινασμένοι τρέφονται. Στην Κένυα, μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση αντιμετώπισε την πείνα των πολιτών της όχι με τρόφιμα, αλλά με βία και αυξήσεις φόρων. Αυτό είναι, δυστυχώς, ένας οιωνός του κόσμου που έρχεται».
Σύμφωνα με την πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση The State of Food Security and Nutrition in the World, ένας στους 11 ανθρώπους πεινούσε το 2023 και περισσότεροι από ένας στους τέσσερις περιόριζαν την ποσότητα και την ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνουν.
Ένας στους πέντε ανθρώπους αντιμετώπιζε πείνα και περισσότεροι από τους μισούς έτρωγαν λιγότερο ή καθόλου για μέρες κάθε φορά.
Ο Thin Lei Win σημειώνει ότι ο αυξανόμενος πληθωρισμός και τα στάσιμα εισοδήματα έχουν καταστήσει τα υγιεινά τρόφιμα απρόσιτα για πολλούς ανθρώπους, ενώ η εξάρτηση από τις παγκόσμιες αγορές για τη διατροφή του πληθυσμού τους έχει καταστήσει ομήρους είτε των αυξανόμενων λογαριασμών εισαγωγών είτε της αστάθειας της αγοράς.
Λύσεις
Εκτός από την απελευθέρωση των εθνών από τα βαριά βάρη του χρέους τους, η λύση περιλαμβάνει την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τοπικών συστημάτων τροφίμων. Με σχεδόν το 30% της παγκόσμιας επισιτιστικής ανασφάλειας και το 42% να μην μπορεί να αντέξει οικονομικά μια υγιεινή διατροφή, είναι σημαντικό να αμφισβητήσουμε και να απομακρυνθούμε από ένα παγκόσμιο καθεστώς τροφίμων που βασίζεται σε ελεγχόμενες από εταιρείες αλυσίδες εφοδιασμού, δημιουργεί επισιτιστική ανασφάλεια (κυρίως στην Αφρική: δείτε το διαδικτυακό άρθρο Καταστρέφοντας την αφρικανική γεωργία) και χρησιμοποιεί το χρέος και την εξάρτηση για να αξιοποιήσει τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ισχυρών ομίλων αγροτικών επιχειρήσεων.
Αυτό καθίσταται σαφές στη νέα έκθεση Food From Somewhere (IPES-Food), η οποία υποστηρίζει την οικοδόμηση επισιτιστικής ασφάλειας και ανθεκτικότητας μέσω «εδαφικών αγορών».
Σημειώνει ότι τα τελευταία τρία χρόνια έχουν εμφανιστεί μεγάλες ρωγμές στις παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων και στις ελεγχόμενες από τις εταιρείες αλυσίδες εφοδιασμού με αποτέλεσμα το χάος της εφοδιαστικής αλυσίδας, τις χαμένες συγκομιδές, τις ασταθείς τιμές των τροφίμων και τα άδεια ράφια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου