Η "ΠΑΝΔΗΜΙΑ" ΣΑΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗ, ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΕΙΔΙΚΟ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ...

ΟΤΑΝ Η ΖΩΗ ΣΑΣ ΔΙΑΚΥΒΕΥΕΤΑΙ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΓΕΛΗ

 Γράφει ο Dylan Charles 

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ελάχιστη έως καθόλου συνειδητή επίγνωση του γιατί κάνουν τα πράγματα που κάνουν. Η συμπεριφορά τους βρίσκεται στον αυτόματο πιλότο κατά 99% του χρόνου, καθώς το υποσυνείδητο μυαλό τους τους κατευθύνει προς την ικανοποίηση των δικών του αναγκών.

 Δεν έχει σημασία για το υποσυνείδητο αν κάνει λάθος και η συμπεριφορά είναι αυτοκαταστροφική ή ακόμη και επικίνδυνη, αρκεί να πιστεύει ότι εκπληρώνει τη βασική του ορμή να σας κρατήσει ασφαλείς ανάμεσα στη φυλή σας.

Είμαστε απόλυτα καλωδιωμένοι στην κοινωνική συμμόρφωση, ακόμη και όταν αυτό μπορεί να αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την ασφάλειά μας. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό και αποτυπώνεται σε ένα κοινωνικό πείραμα που επιβλέπει ο καθηγητής ψυχολογίας Dominic Abrams, στο οποίο οι ερευνητές προσπαθούν να απαντήσουν στο εξής ερώτημα.

"Το να συμπεριφέρεσαι διαφορετικά από την ομάδα σου μπορεί να σε κάνει απόκληρο. Τι θα κάνατε όμως αν ξέρατε ότι η ομάδα σας κάνει εντελώς λάθος; Θα καθόσασταν, για παράδειγμα, σε ένα δωμάτιο που καίγεται, μόνο και μόνο επειδή το κάνουν όλοι οι άλλοι;;;" - Επικίνδυνη συμμόρφωση

Σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου που είναι εξοπλισμένο με κρυφές κάμερες και μικρόφωνα, οι συμμετέχοντες σε μια σκηνοθετημένη εκδήλωση διαδικτυακού μάρκετινγκ προσπαθούν να επηρεάσουν τα ένστικτα επιβίωσης του άλλου, προσποιούμενοι ότι αγνοούν τον καπνό και τους συναγερμούς καπνού σε μια αίθουσα συνεδριάσεων με οκτώ άτομα.

Εν ολίγοις, όταν ο συμμετέχων ήταν μόνος του στο δωμάτιο όταν εμφανίστηκε ο καπνός, το ένστικτο επιβίωσης ενεργοποιήθηκε και εγκατέλειψε γρήγορα την επικίνδυνη κατάσταση, εγκαταλείποντας ακόμη και τα υπάρχοντά του. 

Όταν οι συμμετέχοντες βρίσκονταν στο δωμάτιο με άλλα επτά άτομα που προσποιούνταν ότι αγνοούσαν τον καπνό, οι συμμετέχοντες δεν έκαναν τίποτα, παραμένοντας στο δωμάτιο κατά μέσο όρο δεκατρία λεπτά, αρκετή ώρα που θα τους είχε σκοτώσει σε μια πραγματική πυρκαγιά.

"Έψαχνα για κάποιου είδους αντίδραση από κάποιον άλλον, έστω και το παραμικρό μικρό πράγμα που θα αναγνώριζε ότι κάτι, ξέρετε, συμβαίνει εδώ. Για μένα, για να αντιδράσω σε αυτό και να κάνω κάτι γι' αυτό, χρειαζόμουν ένα σπρώξιμο". ~Συμμετέχων

Το 1979 ένα τέτοιο σενάριο διαδραματίστηκε στην πραγματική ζωή σε ένα πολυκατάστημα Woolworth's στο Μάντσεστερ της Αγγλίας. 

Περίπου 500 άτομα βρίσκονταν στο κτίριο όταν ξέσπασε πυρκαγιά, η οποία τελικά σκότωσε δέκα άτομα και έστειλε σαράντα επτά στο νοσοκομείο.

 Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η πλειονότητα των θανάτων σημειώθηκε στο εστιατόριο, όπου οι άνθρωποι απλώς δεν απομακρύνθηκαν, προφανώς λόγω της βαθιά ριζωμένης και ομαδικής συμπεριφοράς να περιμένουν να πληρώσουν τον λογαριασμό.

"Τώρα όλοι κοιτάζουν τον καπνό, αλλά κατά κάποιο τρόπο αυτό δίνει στην ομάδα ακόμη μεγαλύτερη επιρροή. Άλλωστε, αν όλοι βλέπουν τον καπνό και κανείς δεν πανικοβάλλεται, τότε θα ήταν τρελό να το κάνει και αυτός". ~Ο καθηγητής ψυχολογίας Dominic Abrams

Ένα μάθημα εδώ είναι ότι όταν οι άνθρωποι είναι μόνοι τους τείνουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τον εαυτό τους, ωστόσο, όταν είναι μέρος μιας ομάδας, ένα άτομο τείνει να καταλάβει ποια συμπεριφορά είναι η πιο αποδεκτή από τους άλλους, να αναζητήσει την αναμενόμενη σεναριακή συμπεριφορά, να μην φέρει τον εαυτό του σε δύσκολη θέση αναλαμβάνοντας το προβάδισμα και να υποχωρήσει στον κανόνα της ομάδας, ακόμη και όταν ο κανόνας είναι επικίνδυνος.

Ένα άλλο μάθημα είναι ότι η συμπεριφορά μας δεν είναι προσχεδιασμένη από το συνειδητό μυαλό. Αντίθετα, η συμπεριφορά διέπεται κυρίως από το υποσυνείδητο μυαλό. Αν δεν έχουμε την αυτογνωσία και τη γνώση του τρόπου με τον οποίο επιλέγουμε τη συμπεριφορά μας, τόσο πιο πιθανό είναι να μιμηθούμε τους γύρω μας, να παπαγαλίσουμε ό,τι λένε όλοι οι άλλοι και να συμφωνήσουμε με οτιδήποτε, μόνο και μόνο για να ακολουθήσουμε, ακόμη και με κίνδυνο της ίδιας μας της ζωής.

Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες μιας επικίνδυνης εκδήλωσης αυτού του φαινομένου. Βαριά επηρεασμένοι από τις 24ωρες ειδήσεις και την κουλτούρα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, μάζες ανθρώπων έχουν παγώσει μπροστά στη συντριπτική πίεση να συμμορφωθούν, παραιτούμενοι από την εξέταση της δικής τους υγείας, ευεξίας και προσωπικής πεποίθησης και αρνούμενοι να αντιταχθούν σε όλο και μεγαλύτερα μέτρα ελέγχου. 

Πολλές από τις ιδέες για την προσέγγιση της τρέχουσας κατάστασής μας δεν έχουν λογικό νόημα και σίγουρα θα δημιουργήσουν ολοένα και μεγαλύτερους κινδύνους για τους εαυτούς μας, ωστόσο, μη θέλοντας να υποστούν την αμηχανία της ανάληψης δράσης, τόσοι πολλοί αποτυγχάνουν να αντιδράσουν στους μεγαλύτερους κινδύνους που παρουσιάζονται και κινούνται προς τη συμμόρφωση με το κοπάδι.

Αυτή η έννοια διαστρεβλώνεται ακόμη περισσότερο όταν αναμειγνύεται με την παρουσία της εξουσίας, όπως καταδεικνύεται από το πείραμα του Phillip Zimbardo στις φυλακές του Στάνφορντ που διεξήχθη το 1971. Το πείραμα του Zimbardo μας έδειξε πόσο γρήγορα και εύκολα οι άνθρωποι θα συμμορφωθούν με τους ρόλους του αφέντη και του υπηκόου.

Το 1963, η επίσης διάσημη έρευνα κοινωνικής ψυχολογίας Stanley Milgram έδειξε πώς μια τόσο καλοήθης στολή όπως μια ποδιά εργαστηρίου και ένα μπλοκ σημειώσεων αρκούν για να δημιουργήσουν μια αίσθηση εξουσίας στους άλλους και ότι οι άνθρωποι θα βλάψουν συνειδητά σωματικά τους άλλους μόνο και μόνο επειδή μια φιγούρα εξουσίας τους έδωσε εντολή να το κάνουν.

Αυτό έχει ανησυχητικό απόηχο στον σημερινό κόσμο, όπου ξαφνικά τόσοι πολλοί άνθρωποι αισθάνονται υποχρεωμένοι να απαιτούν τι φάρμακα παίρνει ο άλλος, και ορισμένοι υποστηρίζουν ακόμη και την ιδέα του σοβαρού περιορισμού των ελευθεριών όσων δεν συμμορφώνονται.

Ανιχνεύοντας συνεχώς το περιβάλλον για ενδείξεις σχετικά με το πώς να ενταχθεί καλύτερα στη φυλή του, ο στόχος του υποσυνείδητου είναι να μην αποτελεί απειλή για τους άλλους και να υιοθετήσει τη μέση συμπεριφορά των γύρω του.

 Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο μπορεί να εξαναγκαστεί να ενεργήσει ενάντια στα δικά του/της συμφέροντα στην προσπάθεια του υποσυνείδητου να αναζητήσει ασφάλεια μέσα στη φυλή του.

Σε προσωπικό επίπεδο, οι εκδηλώσεις του να ακολουθεί κανείς υποσυνείδητα την επικίνδυνη συμπεριφορά της αγέλης περιλαμβάνουν όλες τις μορφές αυτοσαμποτάζ και αυτοεπίθεσης. 

Συνήθως, αυτές παίρνουν τη μορφή κακών διατροφικών και καταναλωτικών συνηθειών, της φθοράς του φυσικού σώματος, της εξάρτησης από ένα επικίνδυνο ιατρικό κατεστημένο για την υγεία και του σεβασμού στην ψυχιατρική για την ψυχική ευεξία.

Τόσοι πολλοί άνθρωποι ζουν σήμερα ως ο κατώτερος εαυτός τους, συνεχώς παρασυρόμενοι από τη μέση συμπεριφορά μιας άρρωστης και δυσλειτουργικής φυλής. 

Οι πιο ικανοποιητικές ζωές είναι αυτές που αυτοκαθοδηγούνται από τη δική μας δημιουργικότητα και τη δική μας φιλοδοξία, και παρόλο που μπορεί να επιθυμείτε ειλικρινά να αυτοπραγματωθείτε στον πιο ισχυρό εαυτό σας, αν δεν έχετε επίγνωση του πώς το ασυνείδητο μυαλό σας σας επηρεάζει και σας στρέφει εναντίον του εαυτού σας για τη δική του επιβίωση, θα δυσκολευτείτε να ξεπεράσετε την απίστευτη επιρροή της φύσης.

Σχετικά με τον συγγραφέα

Ο Dylan Charles είναι προπονητής αυτοκυριαρχίας, συντάκτης του Waking Times και οικοδεσπότης του podcast Battered Souls.